Zorginstelling Amerpoort stopt voorlopig met het plaatsen van rfid-chips in de kleding van cliënten van woon- en zorglocatie Nieuwenoord in Baarn. Het betreft tags om kleding te volgen in de wasserij. Inmiddels dragen honderden cliënten van een woonlocatie voor mensen met een verstandelijke beperking een chip in hun kleding. Vaak is het niet duidelijk of zij of hun verwanten daar toestemming voor hebben gegeven.
Een aantal bewoners, verwanten en begeleiders geeft aan dat ze niet zijn voorgelicht over de rfid-chips en hen nooit formeel om toestemming is gevraagd. Ook onder zorgpersoneel heerst onduidelijkheid over de chips. Dat gaat zowel om de precieze werking van de chip (in het Engels meestal ’tag’ genoemd) als de bevoegdheid voor het geven van toestemming voor het chippen van kleding.
Het gaat om een rfid-tag die door wasserij Newasco De Hoop uit Amersfoort wordt gebruikt om de kleding te sorteren en te volgen tijdens het wasproces. Die chip moet voorkomen dat kleding zoek raakt en ervoor zorgen dat de persoonlijke kledingstukken van bewoners het juiste wasprogramma ondergaan.
De cliëntenraad van de zorginstelling trok aan de bel nadat ouders en verwanten ineens chips in de kleding van bewoners zagen zitten, terwijl ze daar niet over waren ingelicht.
Hoe zit dat?
In 2012 is na een pilot bij drie woongroepen op de locatie Nieuwenoord, een woonlocatie voor mensen met een verstandelijke beperking, stapsgewijs de kleding van cliënten voorzien van rfid-chips. Volgens de wasserij is dat gedaan na akkoord van de betreffende woongroepen. Inmiddels hebben vrijwel alle vierhonderd bewoners een chip in hun kleding.
Gesprek
Tijdens een gesprek tussen de wasserij, een bestuurssecretaris van de zorginstelling en leden van de cliëntenraad op 13 december werd duidelijk dat zaken onvoldoende en onvolledig met ouders, verwanten en cliënten zijn besproken. Ook in de communicatie tussen de wasserij en zorginstelling over het chippen en bevoegdheden voor het geven van toestemming zijn niet goed gegaan. ‘Hoewel er informatie is aangeleverd, is dit uiteindelijk niet op de juiste plekken terecht gekomen’, concludeert de wasserij achteraf. Dat zou volgens Amerpoort te maken hebben met verhuizingen van cliënten en verschuivingen in het personeel van de woongroepen.
Volgens de wasserij wordt kleding pas gechipt nadat er via een email toestemming is gegeven door de leidinggevende van een woongroep. Die groepen bestaan uit ongeveer acht bewoners. Het is niet duidelijk of zij door het personeel van zorgaanbieder Amerpoort allemaal op de hoogte zijn gebracht en persoonlijk om toestemming is gevraagd.
De zorginstelling maakt nu een pas op de plaats. Het chippen van nieuwe kleding gaat ‘on hold’ en er gaat eerst ‘grondig geëvalueerd’ worden, meldt bestuurssecretaris Renate Lanjouw van Amerpoort. Er wordt in kaart gebracht welke bewoners persoonlijk toestemming hebben gegeven en er volgt voorlichting over de werking van de chips aan bewoners en betrokkenen. Medio januari 2020 moet de evaluatie zijn afgerond.
Spookverhalen
Doordat de inzet van de chip onvoldoende is toegelicht, gaan er op de woonlocatie spookverhalen over de werking van de chip rond. Onder zorgpersoneel gaat het verhaal dat de chip in de kleding van bewoners ook gekoppeld gaat worden aan toegangssystemen. Ook maken ouders zich zorgen dat bewoners via gps te volgen zijn. Dat is in beide gevallen niet juist, maar de zorginstelling en de wasserij zien in dat de gebrekkige communicatie ten grondslag ligt aan de geruchten.
In de cliëntenraad is gevraagd of de chips giftig zijn, wat de risico’s zijn bij het lospeuteren en mogelijk inslikken van de chip en of de kleding als het wordt weggedaan bij het chemisch afval moet.
De zorginstelling en de wasserij gaan nu eerst extra aandacht besteden aan voorlichting en willen de toestemmingsprocedure voor het plaatsen van de chips aanpakken. Bewoners of hun verwanten moeten persoonlijk toestemming geven.
Terugdraaien?
Het eventueel terugdraaien van het gebruik van de chip zou volgens de wasserij grote gevolgen hebben voor de bedrijfsvoering. ‘De dienstverlening omtrent het wasgoed kan dan niet meer geborgd worden’, stelt het bedrijf.
Beide partijen hopen er met betere afspraken en voorlichting uit te komen en alle bewoners ervan te overtuigen dat een chip in de kleding geen kwaad kan en kleding weer sneller schoon en gesorteerd in de kast ligt.
Wat legt de chip vast?
Rfid staat voor radio-frequency identification. Het gaat dus om identificatie via radiogolven. Rfid is een technologie om van een afstand informatie op te slaan en af te lezen van zogenoemde rfid-tags. De chip waar het hier om gaat is de Newid 2.0-rfid-tag, een dunne, buigzame en weg te werken chip. De chip is speciaal ontwikkeld om mee te kunnen in de was. Rfid-chips bevatten een code van een combinatie van 24 cijfers en letters. Dat is gekoppeld aan een database van de wasserij. Die database bevat per chip informatie zoals naam van de cliënt, woonhuis/-groep, artikel (bijvoorbeeld jas of broek), kleur, bijzondere kledingkenmerken (stipjes, print), wasproces, kwaliteit van het artikel en het aantal wasbeurten. De database is niet volledig anoniem. De wasserij heeft in het kader van de AVG een verwerkingsovereenkomst afgesloten met Amerpoort. De leesafstand van de rfid -chip is drie meter.
De chip heeft het oekotex-keurmerk. Dat moet de drager garanties geven dat het geen schadelijke stoffen bevat. Volgens Newasco is de chip in de meeste gevallen mr-scan-veilig. Ook zijn er strikte afspraken per soort kledingstuk over waar de chip geplaatst mag worden (in verband met draagcomfort). Tijdens het gesprek kon de wasserij niet aangeven of de chip ook medisch gecertificeerd is. Ouders maken zich bijvoorbeeld zorgen dat cliënten de chips lospeuteren en mogelijk inslikken.
Newasco
Wasserij Newasco De Hoop uit Amersfoort wast voor meerdere zorginstellingen. Naast Amerpoort zijn dat onder meer Reinaerde, Amaris en Lyvore. Het bedrijf behaalt ongeveer zeventig procent van de omzet uit klanten in de zorg. ‘Newasco plaatst chips in al het persoonsgebonden wasgoed van mensen die gebruik willen maken van de wasservice en akkoord zijn gegaan met de chip’, meldt het bedrijf.
Interessant.
Maar vraag de FG van Amerpoort gewoon even naar het DPIA? Daarin wordt vast wel iets vermeld over de grondslag, bijv. ‘noodzakelijk om een overeenkomst uit te voeren’?
Historische vergelijkingen liggen gevoelig maar schokkend in het verhaal is vooral de onduidelijkheid waardoor het erop lijkt dat verstandelijk gehandicapten als proefkonijnen zijn gebruikt. Iedereen draait om de hete brij heen maar er is onzorgvuldig omgegaan met de privacy van patiënten vanuit een goedkoop winstbejag want dat het op 3 meter afstand uitlezen van een RFID-chip aangaande het wasvoorschift het proces efficiënter maakt zal ik niet ontkennen maar er zijn ook andere mogelijkheden hiermee in te vullen. Kleding kan tenslotte ook gevolgd worden als deze gedragen wordt en de zorg van de cliëntenraad lijkt me terecht.
ik mag ze graag citeren, Rembo & Rembo : https://www.youtube.com/watch?v=E4aIIgBYP6k
Want waar praten we over, inderdaad : de tags waarmee een efficient wasrooster opgezet kan worden..
Laten we dat meteen om zeep helpen, vergeef me de ironie.
Onmiddelijk duiken de lokale computable waakhonden weer op proefkonijn-gate. Straks ook die ene uit oostenrijk, kun je op wachten. Wat er allemaal kan misgaan. Dat we ook kunnen zien waar men zich bevindt, ipv elke keer opnieuw een zoekactie te starten als weer een hulpbehoevende vermist is. Plotseling noemt men automatisering goedkoop winstbejag. Vergelijkingen met het verschrikkingen uit het verleden.
En ja je kunt ze ook inslikken. Net zoals bijna alles dat beetje klein is. Daarom zit er trouwens ook 20 pagina’s aan disclaimers en voorwaarden als ik een Microsoft muis koop. Waar ik het allemaal niet in moet steken enzo.
Nee, laten we extra zorgpersoneel aannemen, met goede reuk en label-find vaardigheden.
Geld zat. Om tijd en geld te besparenen mogen ze geen praatje maken met de clienten maar elke 5 minuten wel alles verantwoorden in het patienten logbook. Data Protection Impact Assessment om efficient een wasje te kunnen doen.
Laatst ging het alarm bij een electronica winkel, bij de eerste keer dat ik binnenkwam. Bij de ingang. Paar keer geprobeerd. Bleek het aan mijn jas te liggen. RFID anti diefstal label van kledingzaak zat er nog in. Erg he.
Terug bij het begin, waar ging het ook alweer om.
Ze hadden wat beter geinformeerd kunnen worden.
Heel goed.