Onze houding ten opzichte van technologie verandert. Tot voor kort zag iedereen technologie als gouden hulpmiddel. Het creëerde kansen, verbeterde de omstandigheden, we versnelden onze processen. Over het algemeen stond iedereen er positief tegenover. Technologie is uitgegroeid tot iets waar we niet meer zonder kunnen en wat zich steeds verder in onze levens integreert. Maar dat heeft ook zijn keerzijde.
Wil je als bedrijf succesvol worden – en dat wil uiteraard elk bedrijf -, dan moet je niet alleen nieuwe technologieën beheersen, maar juist ook prioriteit geven aan vertrouwen, privacy en beveiliging. Zorg vooral dat je verantwoordelijkheid neemt. Want in de toekomst zullen alleen díé bedrijven slagen die het vertrouwen van al hun stakeholders, waaronder werknemers, klanten en partners, hebben gekregen én behouden.
Waarom verantwoordelijkheid nemen?
Technologie verandert en ontwikkelt zich razendsnel. Met die vooruitgang wordt ook de impact – positief én negatief – van technologie breder en sneller duidelijk en verspreidt die impact zich ook sneller. Aansprekend en veelbelovend zijn uiteraard de grote voordelen die nieuwe technologieën kunnen opleveren. Neem artificial intelligence (ai). Met ai kun je nieuwe markten openen, de productiviteit verhogen en welzijn verbeteren. Maar deze nieuwe technologieën hebben ook een keerzijde. Net zoals automatisering kan zorgen voor veiliger reizen en minder vervuiling, kan het bijvoorbeeld ook leiden tot banenverlies. En net als dat ai kan helpen bij het sneller detecteren van levensbedreigende ziektes, kunnen ai-algoritmen ook vooroordelen blootleggen, wat weer kan zorgen voor het discrimineren van bepaalde groepen mensen.
Nieuwe technologie heeft dus niet alleen voordelen, maar roept ook nieuwe vragen op. Het is maar net hoe daar vervolgens mee omgegaan wordt. De technologie is altijd neutraal, juist mensen beïnvloeden of deze technologie een negatieve of positieve impact zal hebben. Daarom wordt het nemen van verantwoordelijkheid steeds belangrijker.
Ethische innovatie en inclusieve groei
Worden bedrijven door deze snel veranderende technologieën en de gevolgen daarvan daarom automatisch gedwongen om veranderingen aan te brengen in de manier waarop zij maatschappelijk verantwoord ondernemen? Wat is dat verantwoord ondernemen tegenwoordig dan precies? En wat voor acties ondernemen internationale koploperbedrijven? Kortom: wat is hun geheim? Onderzoek van mijn onderneming onder 36 bedrijven die bekendstaan als koplopers op het gebied van verantwoordelijkheid nemen, geeft een tweetal belangrijke inzichten.
Ten eerste blijkt dat 62 procent van deze bedrijven zich niet alleen toelegt op innovatie, maar vooral ethische innovatie. Zij willen dat het bedrijf proactief schade voorkomt. Daarom kijken ze altijd vooruit om negatieve bijwerkingen op medewerkers, ecosysteem-partners, concurrenten, klanten en de maatschappij te voorkomen. Om zo het risico voor de business en de maatschappij zoveel mogelijk te beperken.
In de tweede plaats zegt 54 procent te streven naar inclusieve groei. Naast de inherent positieve aspecten daarvan, is de achterliggende gedachte ook dat een bredere economische activiteit – waarbij alle stakeholders voordeel behalen – op termijn zorgt voor betere skills, meer innovatie en een verrijkte vraagomgeving, waardoor zowel bedrijven als de samenleving floreren. Win-win, dus! Deze ambitie en focus op voordeel voor alle stakeholders wordt overigens ook onderschreven door het nieuwe statement ‘the purporse of a corporation’ dat recent door 180 ceo’s is ondertekend.
Stakeholders centraal
Hoe maak je als ondernemer van je bedrijf dan zo’n organisatie die haar verantwoordelijkheid neemt en daarvan profiteert? Zorg ervoor dat je stakeholders centraal staan in je business – in te delen in zes doelgroepen. Wat betekent verantwoordelijkheid nemen voor deze verschillende doelgroepen precies?
- Consumenten: onderzoek de technologische mogelijkheden continu en bekijk hoe technologische investeringen je producten, diensten en ervaringen aan eindgebruikers kunnen verbeteren. Zorg er daarnaast voor dat je risico’s als data insecurity en cyber-kwetsbaarheid zoveel mogelijk beperkt.
- Werknemers: zet automatisering op zo’n manier in dat je medewerkers geen banale taken meer hoeven te doen, maar tijd hebben voor het complexere, creatievere en interessantere werk. Zo kunnen zij doen wat ze graag willen: bijdragen aan maatschappelijke verandering.
- Maatschappij: zorg ervoor dat je bedrijfsmissie van waarde is voor de maatschappij en dat deze uitgedragen wordt in de kernactiviteiten van de organisatie. Op die manier versnel je de impact van je bedrijf met behulp van je core business.
- Toezichthouders: steun de missies van de overheid, blijf in dialoog over de positieve en negatieve kanten van nieuwe technologie en zorg voor eerlijke concurrentie.
- Investeerders: houd balans tussen prestaties en veerkracht.
- Ecosystemen: investeer in het samenwerken met andere partijen en netwerken, en misschien zelfs met concurrenten. Op die manier creëer je een rijker ecosysteem waar samenwerkende bedrijven voordeel halen uit investeringen in innovatie.
Een eerste start
Om als ondernemer verantwoord te starten en te groeien in de technologische sector kun je jezelf deze vijf kritische vragen stellen:
- Maken we moedig en innovatief gebruik van technologie en innovatie om de beleving van onze klanten te verbeteren?
- Hebben we grondig onderzocht hoe vertekening in bestaande data van de ai-algoritmen die we gaan implementeren, kan beïnvloeden?
- Zijn we cyberbestendig genoeg om de data te beschermen die consumenten ons hebben toevertrouwd?
- Hoe creëren we een cultuur waar we eerst vragen hoe technologie banen veiliger en minder alledaags kan maken in plaats van hoe banen kunnen worden vervangen?
- Hoe kunnen we inclusie en diversiteit versnellen?
Het bedrijfsleven is nog maar net begonnen met het begrijpen van de mogelijkheden en de voordelen van technologieën die ze in de komende decennia kunnen verwezenlijken. Maar zoveel is al duidelijk: de technologische beslissingen van vandaag hebben consequenties en deze kunnen het concurrentievermogen verbeteren of aantasten. Bedrijven kunnen alleen profiteren van de potentiële voordelen – zowel voor de maatschappij als voor het bedrijfsleven – als bedrijfsleiders aan kunnen tonen dat de mogelijke gevolgen van deze technologieën in veilige handen zijn. Het tonen van verantwoordelijkheid is de enige manier om het vertrouwen van stakeholders te verdienen en te behouden.
Irine Gaasbeek, country managing directeur Accenture Nederland
Waar vroeger technologie puur als bedrijfsmiddel werd gezien, is het nu sterk verweven met het organisatie proces, of zelfs een enabler of driver achter het product of dienst. Vanuit welke hoek je ook kijkt, welke drijfveren je ook hebt, een nieuw initiatief dien je altijd te sturen vanuit verschillende invalshoeken. De invalshoeken bepalen welke oplossingsruimte er beschikbaar komt. En als technologie daar een rol speelt prima. Vaak stuurt een organisatie om veel meer perspectieven dan een. Als veiligheid heel hoog in het vandel staat is dat natuurlijk prima. Het betekent wel vaak iets voor de oplossing. Maar een oplossing voor een vraagstuk zou ook kunnen leiden om het product of dienst in het geheel niet te ontwikkelen of een heel ander product of dienst te ontwikkelen. Het kan ook zijn dat doelmatigheid veel belangrijker is dan andere aspecten. Elke probleem is altijd meervoudig aan te vliegen en het ligt er maar waar de organisatie de focus op legt.