In het Computable Magazine (#6 | 2019) benoemt René Veldwijk (Ockham Groep) de harde waarheid van blockchain: ‘de droom van elke bedrieger’. In een stuk vol drogredenen ontmaskert Veldwijk het succes. Succesvolle toepassingen zijn schaars. Dat klopt. Maar doen we de innovatie hiermee niet te kort en schrijven we het niet veel te vroeg af? Een realistisch antwoord.
Volgens Veldwijk rust in zijn artikel ‘Een abstractiefoutenfestival genaamd blockchain’ in Computable magazine/#6 het blockchain geloof of twee pijlers: het succes van de bitcoin en het onvermogen om abstractieniveaus te kunnen onderscheiden en te kunnen doordenken. Laten we dat vermogen tot doordenken dan maar eens aanwenden in deze reactie.
Drie belangrijke toepassingsgebieden
Het Bitcoin netwerk viert bijna z’n elfde verjaardag en daarmee de onderliggende techniek ‘blockchain’ ook. In die jaren zijn drie belangrijke toepassingsgebieden aan het licht gekomen: waarde-overdracht, onwijzigbare data-opslag en smart contracts. Te combineren met elkaar en peer-to-peer te gebruiken. Of te wel, zonder tussenkomst van een derde-partij. Zoals Veldwijk betoogt heeft het eerste gebied zich inmiddels bewezen in de vorm van cryptocurrencies (en dan bitcoin in het bijzonder). Hoewel de schaal nog relatief beperkt is, mede door huidige technische beperkingen, is de impact van digitaal geld groot.
Een wereldwijde valuta zonder inmenging van overheden en centrale banken heeft onhebbelijkheden, maar het stelt wel het huidige (imperfecte) systeem ter discussie. Met tot gevolg dat tech-spelers een poging wagen met een ‘nieuw normaal’ te komen, à la Uber en Airbnb: zoals de Libra (en Telegrams Gram). Wat een reactie oproept bij bankiers en overheden die nadenken over ‘digital currencies’, uitgegeven door centrale banken: de crypto-euro! Staat een crypto-euro niet haaks op het gedachtegoed van de bitcoin? Zeker, maar deze kunnen prima naast elkaar bestaan. Met de crypto-euro ontstaat de mogelijkheid van programmeerbaar geld (in combinatie met smart contracts). En programmeerbaar geld betekent dat we de information flow en de finance flow in processen kunnen samensmelten: geen accounting achteraf meer, maar instant! Met tot gevolg maximale compliance en minimale risico’s. Wat een enorme efficiëntie zou dit betekenen in heel veel processen. Dergelijke grote veranderingen gaan niet zonder slag of stoot en zeker niet in kort tijdsbestek. Laten we in 2025 nog eens kijken waar we staan.
De tweede vorm van de onwijzigbare data-opslag zien we al meer toegepast worden, onder andere door Nederlandse partijen zoals V-ID, LTO Network en Vinturas. Onwijzigbaar binnen de kaders van het consensus mechanisme. Eenvoudig gezegd: open netwerken als Bitcoin en Ethereum zijn tot op heden onwijzigbaar gebleken, maar kennen allen hun zwakke plek. Voor gesloten (private) blockchains is het afhankelijk van de mate van decentralisatie. Of te wel: hoeveel partijen (nodes) doen er mee. Hoe meer hoe beter. Maar private blockchains zijn toch onzin? Nee, zeker niet. (Al zouden we puristisch over distributed ledger technologies moeten spreken, maar daar helpen we de lezer niet mee.) Private blockchains zijn netwerken, ontwikkeld door partners in een ecosysteem/keten, die onderling digitaal willen samenwerken. Identiteiten zijn bekend en contractueel zijn er juridische afspraken gemaakt (in tegenstelling tot de open netwerken). Transparantie werkt vaak op een need-to-know basis. Er wordt op logisch niveau een gezamenlijke (niet centrale!) database gebruikt, zonder de data (altijd) te delen met de hele keten. In de praktijk wordt verkend of dit concept werkt en de verwachte voordelen in bijvoorbeeld supply chains oplevert.
Containerbegrip
Smart contracts is een containerbegrip voor logica vastgelegd op een blockchainplatform waarmee zowel ‘digitale assets’ (tokens) als de transacties (inclusief condities) worden beschreven. Conceptueel bestaan smart contracts al sinds 1997 en sinds 2016 kunnen deze op Ethereum daadwerkelijk worden gebruikt. Sindsdien zijn er diverse platformen bijgekomen, zowel open als private (zoals HyperLedger Fabric, R3 Corda). De term ‘contract’ zorgt voor grote aandacht vanuit de juridische wereld, al is de bruikbaarheid daar nog beperkt. Feitelijk zijn we pas de laatste twee à drie jaar de mogelijkheden in de praktijk aan het verkennen. Niemand kan voorspellen of alle verwachtingen uitkomen. Daarvoor zullen we moeten experimenteren, leren en verbeteren. Net als met de zelfrijdende auto en artificial intelligence.
Oh ja, maar waar zijn nu die projecten en toepassingen? Naast de door Veldwijk en hierboven genoemde voorbeelden is het CJIB-project in Nederland het noemen waard. Een digitale datakluis voor personen in de schuldhulpverlening, die stap voor stap wordt getest in gemeenten. Weer een pilot dus? Ja, het is niet alleen de jonge techniek die uitvoerig getest moet worden. Veel toepassingen zorgen voor een totaal andere manier van samenwerken en data-overdracht waardoor organiseren en coalitievorming zeer belangrijk zijn. Processen die tijd kosten en vragen om de lef het anders te doen. Wat me direct doet denken aan China. China doet het ook anders (en in onze ogen onwenselijk anders). De PBoC komt mogelijk op korte termijn met zijn digital currency om daarmee cash uit te bannen (maximale compliance!). Heeft dit nog iets te maken met de blockchain gedachte? Zet het zelf maar… Maar steek niet je kop in het zand!
Victor, dit stuk straalt niet uit in heldere informatie. Je begint met je te verzetten tegen René zijn uitspraken, maar wordt nergens concreet.
Daarnaast staan er zoveel beweringen die niet kloppen, half kloppen of waarvan ik geen idee heb wat je ermee bedoeld.
Om dan maar wat te cherrypicken:
“En programmeerbaar geld betekent dat we de information flow en de finance flow in processen kunnen samensmelten: geen accounting achteraf meer, maar instant!”
Wat bedoel je met geld? En wat heeft dat te maken met blockchain? Rutger van Zuidam heeft het er een keer over gehad. Stel dat je iemand met geldproblemen nu “tokens” zou geven via een smart contract en waarbij diegene alleen maar tokens uit kan geven voor een bepaald in het smart contract vastgestelde doel. Naast dat dit gewoon omzeilt kan worden, zie ik ook geen enkele noodzaak om hier een blockchain voor aan te wenden. En geloof me; je kunt alleen maar digitale tokens “accounten”, want alles wat niet uit de blockchain (of distributed ledger) zelf voorkomt kan niet accounted worden zonder derde partij die iets controleert. Daarmee vervalt in feite al 99,9% van de smart contract toepassingen.
Dat CJIB project is alleen maar blockchain in name only en ik garandeer je dat dat ook niet het zwaartepunt is.
“Private blockchains zijn netwerken, ontwikkeld door partners in een ecosysteem/keten, die onderling digitaal willen samenwerken. Identiteiten zijn bekend en contractueel zijn er juridische afspraken gemaakt (in tegenstelling tot de open netwerken).”
Ik daag je uit: Geef één use case, gedachtenspinsel, voorbeeld wat een blockchain mogelijk kan toevoegen om een essentieel onderdeel te moeten zijn?
Stop met het noemen van blockchain. Blockchain is niet de oplossing voor iets. Blockchain is zelfs niet de essentie van bitcoin, wie dat denkt mist het technische inzicht hoe Bitcoin werkt.
En daarmee maakt René wel een punt met zijn betoog. Als je dan een verweer geeft wijs de zwakke plekken aan en kom met sterke argumenten. Hier lees ik er geen.
Victor,
Ik heb even gezocht naar de publicatie van Marjan Schnetz waaraan René Veldwijk in zijn opinie refereert en opvallend is de disclaimer hierin dat ze werkzaam is bij de Ockham Group. Vragen en antwoorden in publicatie zijn een opinie en missen wetenschappelijke onderbouwing waardoor Marjan niet verder komt dan het vermoeden dat er (nog) geen enkele zakelijk verantwoorde toepassing van blockchain te vinden is in (agri-)ketens.
Denkfout van Marjan – en daarmee ook van René – is dat ze de distributed ledger als ‘waarheidserum’ ziet voor de inhoudelijke integriteit van een transactie zoals haar voorbeeld van een Braziliaanse sinaasappelteler laat zien. Want dat je op basis van het consensus systeem – waarnaar ze verwijst met figuur 1 – alles kunt claimen is niet onjuist maar wel onvolledig. Laten we dit ter verbeelding het ‘bonnetjes-dilemma’ noemen in navolging van het Juvenalis dilemma omdat het idee van ‘digital twins’ in fysieke logistieke ketens niet zonder controle kan zoals de ‘koffij-veilingen der Nederlandsche Handel-Maatschappij’ ons literatuur/historisch leert.
Betreffende de historie van blockchain is er trouwens allesbehalve sprake van een nieuwe technologie want de in 1979 geïntroduceerde hash-tree heeft technisch opvallend veel gelijkenis met het mechanisme dat nu gebruikt wordt. Zeker als het gaat om de problematiek van transparante data-integriteit, de combinatie van cyptografie hierin gaat – zoals René Veldwijk correct stelt – om een zekere mate van abstractie waarin er een bepaald punt van vertrouwen moet zijn. Denkfout over een democratische meerderheid – lees consensus model – in het antwoord op vraag 3 van de publicatie van Marjan als het om de wijziging van eerdere transacties gaat bewijst de kracht van blockchain. Want hoewel de term ‘chain of custody’ minder bekend is dan voorbeelden van bitcoin gaat het binnen een digital ledger om de volgorde van transacties en hierin zijn bonnetjes als bommetjes, rekenkracht is niet belangrijk als je geen controle hebt over de opslag van het digitale residu van een transactie.
Dingen waar Victor aan refereert zouden al enorm geholpen zijn met een in het bancaire stelsel geïntegreerd vouchersysteem. Dus digitaal geld dat een bestemmingsbeperking heeft zodat alleen partijen die gecertificeerd of geautoriseerd zijn door de betaler van het geld het te accepteren voor levering van een dienst of goed. Ook kun je erin opnemen of alleen de direct begunstigde het product kan afnemen of dat hij het recht ook kan overdragen aan een ander. Ook daarvoor krijgen we al 30 jaar de handen niet op elkaar in het overheids- en bankwereldje.
Prima idee Rob, alleen is daar geen blockchain voor nodig en ligt daarin ook niet het zwaartepunt.