Wat als echt 'intelligente' systemen alleen als intelligent kunnen worden gezien als ze beginnen met het nemen van beslissingen die we nooit konden voorspellen, noch volledig retrospectief konden toeschrijven aan hun programmering en de gegevens waartoe ze toegang hadden? En wat als dat nu al gebeurt?
Als tech-geek en schrijver voor een it-bedrijf, ben ik dol op discussies over zaken als blockchain en kunstmatige intelligentie en hun impact op ons huidige en toekomstige leven. Naast gesprekken met collega’s en experts, vind ik het ook geweldig om het er met één van mijn beste vrienden over te hebben, die werkt in de openbare veiligheid en is een relatieve leek op het gebied van artificiéle intelligentie (ai).
Hij wacht nog steeds op de dag dat ik voor zijn huis sta in een volledig werkend Iron Man-achtig flight suit. Ik geloof nog steeds dat dat op een dag echt gebeurt.
Een tijdje geleden hadden we een interessante discussie over ai en intelligente systemen in het algemeen, wat me eraan herinnerde hoe belangrijk het is om regelmatig met mensen buiten je werkgebied te praten, om nieuwe inzichten te verwerven. De belangrijkste vraag die de discussie bij me achterliet, was;
‘Wat als echt ‘intelligente’ systemen alleen als zodanig kunnen worden gezien als ze beginnen met het nemen van beslissingen die we nooit konden voorspellen, noch volledig retrospectief konden toeschrijven aan hun programmering en de gegevens waartoe ze toegang hadden.’
Ik besef dat mijn vriend intuïtief zijn definitie van ‘intelligentie’ mengde met een vaag begrip van vrije wil, wat ik een sterke en nuttige intuïtie vind.
Huidige staat
De discussie leidde er ook toe dat ik een beter inzicht wilde krijgen in de huidige ontwikkelingen in de toegepaste kunstmatige intelligentie in de wereld, om zo een beter geïnformeerde voorspelling van zijn toekomst te kunnen maken. Welke wereldwijde invloeden zullen hun weg vinden naar jouw en mijn leven en het leven van toekomstige generaties, via de impact die artificiële intelligentie heeft en zal hebben?
Hoeveel serieuze toepassingen van ai zijn er nu echt in de wereld? En hoeveel impact hebben die nu echt? Het korte antwoord is volgens mij: veel meer dan je je doorgaans beseft.
In een ander artikel van mijn hand vind je een overzicht van de huidige en toekomstige trends in de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Ik bespreek in dat artikel hoe het verleden van ai in het westen lijkt te zijn, het heden in het Oosten en de toekomst van ai waarschijnlijk ofwel in China of op de Blockchain zal verdergaan.
Maar wat merken we er nu zelf echt van? Een superkort en allesbehalve allesomvattend overzicht:
Slimme algoritmes bepalen wat er opkomt in je social feed, ze helpen de blinden om beter te zien en de zienden om leukere, grappigere of mooiere versies van zichzelf te zien en te laten zien.
Ai helpt in de industriële sector om met behulp van iot-sensoren te voorspellen welke onderdelen van welke machine wanneer preventief vervangen of gerepareerd moeten worden. Algoritmes helpen de lift in het gebouw waar je werkt slimme routes te bepalen om zo efficiënt mogelijk het vervoer tussen verdiepingen vorm te geven. De NS kondigde onlangs aan om te gaan testen met zelfsturende treinen.
Ai helpt organisaties om commerciële marketingteksten te genereren die soms tot meer conversie leiden dan teksten van professionele copywriters (en ik ga dus snel mijn baan kwijtraken). Algoritmes helpen politici en hun campagneteams om heel specifiek mensen te targeten om ze te bewegen om anders te stemmen, en marketeers maken dankbaar gebruik van dezelfde technieken om je te laten kopen wat ze aanbieden.
Ten slotte is een groeiende zorg dat steeds minder mensen de werking van steeds meer geavanceerde algoritmes begrijpen. De transparantie van algoritmen, het gebrek aan kennis en zorgen over ethiek vormen samen serieuze risico’s.
Waar het op neerkomt is dat ai al diep verweven zit in heel veel aspecten van ons dagelijkse leven, zonder dat we het doorhebben. Wat gebeurt er eigenlijk achter de schermen wanneer jij een willekeurige zoekopdracht invoert in je favoriete zoekmachine?
Wanneer is ai nou echt ai?
Wat maakt Aai nou echt ai? Is dat niet wanneer het onafhankelijk wordt in zijn denken, tot op zekere hoogte? Of is dat precies waar de ‘a’ inai. voor staat – om dit soort intelligentie te onderscheiden van ‘echte’ intelligentie, die een soort blijk van ‘vrije wil’ geeft? Had mijn vriend, de ai-leek een goede intuïtie?
Verschillende definities van ai en van de zogenaamde ‘singularity’ doen de ronde. Het idee dat we nu veel voorbij zien komen is dat een algemene kunstmatige intelligentie op zeker moment opkomt, en de intelligentie van de mens ver voorbijstreeft.
Ik stel voor dat de ‘singularity’ niet is wanneer ai mensen overtreft in rauwe computatiekracht, of algehele (kwalitatieve) intelligentie. Of wanneer het ‘zelfbewust’ wordt, hoe vaag onze criteria daarvoor ook zijn gezien ons beperkte wetenschappelijke inzicht in ons eigen bewustzijn.
Ik stel voor dat de echte ai-singulariteit er pas is wanneer kunstmatige intelligentie dingen begint te doen die we niet kunnen toeschrijven aan de programmering. Wanneer systemen beginnen met het maken van keuzes die een impact van enige betekenis hebben in ons leven, terwijl we de oorsprong van die keuzes niet kunnen bepalen – zelfs niet met terugwerkende kracht. Zodat de keuzes lijken op iets dat we ‘vrije wil’ noemen.
Maar wat als, zoals ik ook voorstel, na het zien van de enorme effecten die sociale media, zoekmachines en apps en hun collectieve algoritmes hebben op de keuzes die we maken in ons dagelijks leven; de impact die deze algoritmen hebben op onze uitgaven en zelfs ons stemgedrag, en de obscuriteit voor iedereen, van hoe deze algoritmen omgaan om de effecten te creëren die ze doen
Wat als die singulariteit er allang is? Wat als kunstmatige intelligentie al keuzes maakt die we niet terug kunnen brengen naar hun programmering en input? En wat als onze systemen op dit moment steeds meer ‘vrij van wil’ worden, terwijl we dat zelf steeds minder worden?
