De Belastingdienst heeft te ambitieuze plannen voor de bouw van een nieuwe doelarchitectuur voor het innen van belastinggeld en uitkeren van toeslagen. De organisatie moet stoppen met de vervanging van grote applicaties als er geen rechtvaardiging en adequate sturing is. Dat concludeert het Bureau ICT-Toetsing na onderzoek.
De Belastingdienst werkt tot 2023 aan enkele grote systeemvernieuwingen op het gebied van inning en betalingsverkeer (I&B). Het domein kenmerkt zich momenteel door een grote functionele omvang en een lappendeken van honderden applicaties waarvan vele onderling zijn gekoppeld. Vanaf 1995 is meermaals geprobeerd de omgeving te vernieuwen, wat niet of slechts deels lukte waardoor de complexiteit verder toenam.
Het BIT is kritisch over de plannen voor de vernieuwing van de doelarchitectuur voor het innings- en betalingsproces. ‘We denken dat de doelarchitectuur te ambitieus is en dat de vernieuwing een doel op zich wordt, waardoor de Belastingdienst zichzelf klemzet met een grote langjarige en risicovolle vervangingsopgave. Het bereiken van resultaten gaat veel langer duren dan beoogd en er is zelfs een gerede kans dat doelstellingen niet worden gerealiseerd.’
‘Stop met totale vervanging’
Het bureau adviseert om de vernieuwingen te beperken tot de onderdelen die echt noodzakelijk zijn en die de Belastingdienst aankan. ‘Daarom adviseren we te stoppen met totale vervanging van grote, bewezen en te onderhouden applicaties als er voor die vervanging geen goede rechtvaardiging en adequate sturing is.’ Het advies is uitgewerkt in vier aanbevelingen (zie kader). In een reactie schrijft staatssecretaris Menno Snel (Financiën) dat hij de adviezen en aanbevelingen opvolgt.
De onderzoekers onderkennen de behoefte bij de Belastingdienst, maar verwachtten dat de organisatie zich hierbij zou richten op de problematische onderdelen met grote risico’s. ‘Maar de Belastingdienst kiest voor totale vervanging van alle grote kernapplicaties. Met deze aanpak worden belangrijke delen onnodig vervangen en ontstaat voor een te lange periode een veel complexere situatie. Hierdoor ontstaat een onnodig hoog risico en wordt het doorvoeren van wijzigingen voor langere tijd sterk beperkt’, schrijven de onderzoekers.
Financiële sturing
Het BIT constateert dat de uitvoering van de vernieuwing onvoldoende op orde is en er weinig mogelijkheden voor financiële sturing zijn. Voor het project is tot 2023 een budget van minimaal 89 miljoen euro beschikbaar.
Het is niet de eerste keer dat de ict-omgeving van de Belastingdienst in het nieuws is. De organisatie worstelt al jaren met de modernisering van haar systemen. Afgelopen voorjaar pleitte staatssecretaris Snel voor een beleidsluwe periode, zodat de fiscus het achterstallig onderhoud kan afronden in plaats van nieuw beleid doorvoeren.
Adviezen van het BIT
Het Bureau ICT-Toetsing doet in zijn onderzoeksrapport vier aanbevelingen aan de Belastingdienst.
- Doe minder vernieuwingsinitiatieven met onderlinge afhankelijkheden tegelijk;
- Baseer vernieuwingsbeslissingen op evolutie in plaats van volledige vervanging door nieuwbouw;
- Verstevig de grip op de ontwikkeling door onzekerheden te beperken;
- Zorg voor integrale inhoudelijke en financiële sturing op de projecten.
Klinkt goed.
if it works don’t fix. Er zijn diverse plaatjes sinds 1980 daarover in omloop.