Er komt een parlementair onderzoek naar de processen en dienstverlening bij uitvoeringsorganisaties zoals UWV en de Belastingdienst. De Tweede Kamer stemde gisteravond in met een motie van Pieter Heerma (CDA). Naar verwachting zal in het onderzoek veel aandacht zijn voor ict.
Heerma hekelt het feit dat diverse uitvoeringsorganisaties van de overheid kampen met ‘een opeenstapeling van problemen’. Volgens hem staan protocollen en procedures goede dienstverlening in de weg. Het Kamerlid noemt in zijn motie geen namen, maar het is algemeen bekend dat onder meer bij UWV, de Belastingdienst en het CBR momenteel problemen zijn met de dienstverlening.
Hoewel niet specifiek genoemd, zal het parlementaire onderzoek veel aandacht schenken aan de ict-component van de uitvoeringsorganisaties, vermoedt overheids-ict-expert René Veldwijk. ‘Er wordt weliswaar ook gekeken naar de personele situatie en de invloed van regelgeving, maar veel problemen zijn ict-gerelateerd. Je moet wel heel oppervlakkig onderzoek doen als je dit niet ziet’, aldus de Computable-columnist.
Commissie-Elias
Als het parlementair onderzoek een zware focus op ict krijgt, is het feitelijk een vervolg op Commissie-Elias. Deze commissie deed tussen 2012 en 2014 onderzoek naar ict-projecten bij de overheid. Dit leidde onder meer tot de instelling van het Bureau ICT-Toetsing (BIT) en de aanbeveling om overheids-ict-projecten te voorzien van een projectorganisatie met duidelijke sturing. Ondanks diverse kritische toetsen is de toekomst van het BIT in zijn beoogde vorm nog niet veiliggesteld. Onder meer de onafhankelijkheid is een terugkerend onderwerp van discussie. ‘Hopelijk leidt het onderzoek deze keer tot een beter resultaat, zeker nu het BIT alleen als zombie-instituut blijft bestaan’, schrijft Veldwijk op Twitter.
Diverse uitvoeringsorganisaties van de overheid ondervinden problemen bij de uitvoering van hun taken. Zo probeert de Belastingdienst al jaren zijn ict-omgeving te vernieuwen, maar worstelt de organisatie met onderbezetting en de vele beleidswijzigingen die dit in de weg staan. Bij uitkeringsinstantie UWV worden jaarlijks vele tientallen miljoenen euro’s uitgegeven aan lopende ict-projecten en aan de noodzakelijke it-transitie die maar niet tot een afronding komt. En bij het CBR ontspoorde een groot ict-project volledig. Het aangeschafte systeem was te complex, waardoor er nauwelijks geschikte programmeurs waren en de ontwikkelkosten vervijfvoudigden.
‘Eind 2020 gereed’
Volgens Veldwijk duurt het nog wel even voordat de parlementaire onderzoekscommissie van start gaat. Eerst zullen diverse experts worden gehoord om de commissie-in-oprichting te adviseren en informeren, dan moet de commissie worden benoemd, dan volgen hoorzittingen en uiteindelijk volgt een rapport. Hij vermoedt dat dit rapport pas eind 2020 gereed is.
Veldwijk schrijft voor Computable regelmatig over misstanden bij overheids-ict. Zo heeft hij een reeks artikelen geschreven over UWV voor beginners. Het eerste deel is hier te vinden.
De motie van Heerma was mede ondertekend door de fractievoorzitters van de ChristenUnie, D66, VVD, SP, PvdD, 50Plus, GroenLinks, PvdA, FvD en de SGP.
Tja eerst iedereen wegbezuinigen en nu uitgebreid gaan onderzoeken waarom het mis gaat…
Bestuurders die wegkijken van de echte problemen gaan die problemen NIET oplossen.
Als dit vraagstuk een makkelijk oplossing (de “silver bullet”) zou hebben, dan hadden we die allang gevonden.
Het is een zoektocht die begint bij moedige bestuurders die durven uitzoeken wat het werkelijke probleem is. Mensen die de pijn durven voelen van de zoektocht naar oorzaken. En oorzaken vóór oplossingen durven stellen. En dat bestaat, want er zijn heel veel informatiesystemen die wél goed werken. Daarvoor is diepe kennis van ict nodig.
Je kunt deadlines stellen, stevig sturen, sourcen, agile werken, wat je wilt, maar als je (bewust of onbewust) wegkijkt van de juiste problematiek ga je die nooit oplossen.