Veenman viert dit jaar zijn honderdste verjaardag. De print- en informatiespecialist uit Rotterdam begon in 1919 als schrijfmachineverkoper. In de decennia daarna kwamen daar andere kantoormachines bij, waaronder rekenmachines, frankeermachines, kopiers, computers, printers en beeldschermen. Tegenwoordig biedt Veenman hardware- en softwareoplossingen op het gebied van informatielogistiek, managed print services en audiovisuele communicatie.
‘De gemeente Doetinchem feliciteert Veenman van harte’. De boodschap flitst voorbij op het display bij de receptie van het hoofdkantoor bij vliegveld Zestienhoven in Rotterdam. De Gelderse gemeente blijkt ook nog honderd taartjes te hebben meegestuurd. Doetinchem is niet de enige. De print- en informatiedienstverlening heeft nog veel meer gelukwensen ontvangen vanuit de trouwe klantenkring. Veenman is met zijn honderd jaar misschien wel het oudste, nog operationele ict-bedrijf van Nederland. Het is een ‘oud-Hollandsch merk’, net zoiets als Bols, King of De Ruijter. Vooral in het mkb is Veenman door zijn grote ‘installed base’ bekend.
De rode draad bij Veenman door de eeuw heen is klanten helpen hun informatiestromen aan te pakken zodat zij hun werk beter kunnen doen, betoogt Wilco van Bezooijen, algemeen directeur van Veenman, in een vraaggesprek op het hoofdkantoor. ‘Mensen willen informatie die voor hen relevant is en op het juiste moment, in de juiste vorm wordt aangereikt. Veenman is indertijd begonnen met het op papier ‘vangen’ van deze ‘informatiemomenten’ en doet dat vandaag tevens in digitale vorm. We richten ons steeds meer op de procesoptimalisatie aan de ‘randen’ van de it: daar waar documenten de organisatie binnenkomen – elektronisch of via een scan – of verlaten – en de processen daartussen. Daar leveren we hardware- en softwareoplossingen voor.’
Typemachines
Terug naar het begin. Honderd jaar geleden is Veenman opgericht door Dick Veenman. Hij werkt tot dan toe bij de familiedrukkerij H. Veenman & Zonen maar wil een eigen bedrijf beginnen. Veenman gaat in 1919, op de fiets, schrijfmachines verkopen en verzorgt ook reparaties. Met succes. In 1923 voegt zijn broer Henk Veenman zich bij het bedrijf. Het assortiment wordt verbreed door andere kantoormachines te importeren, zoals rekenmachines, tel-, boekhoud- en dupliceermachines, en kaartsystemen. In 1938 opent het bedrijf een tweede kantoor in Amsterdam. Veenman weet in de Tweede Wereldoorlog overeind te blijven door apparatuur te verhuren. Na de bevrijding wordt de draad snel weer opgepakt en in 1948 verwerft het bedrijf het agentschap voor Universal Frankeermachines.
In 1952 opent Veenman in Hengelo het derde kantoor in Nederland en vanaf 1959 beschikt het over een wagenpark voor de distributie en het onderhoud van kantoormachines door heel Nederland. In de jaren zestig volgen de kantoren in Groningen en Eindhoven. Ook wordt het bedrijf vertegenwoordiger voor dicteermachines en elektronische calculators (Toshiba). In 1970 verwerft Veenman de verkooprechten voor Toshiba- postsorteerapparatuur voor postkantoren in de EEG en Zwitserland.
Computers en kopiers
In die periode richt het bedrijf zijn vizier op de beginnende computerindustrie. Zo neemt Veenman Kantoormachines in 1971 de computeractiviteiten over van Ahrend, een Nederlandse handelsfirma in kantoorbehoeften. Ook richt het de dochteronderneming Nixdorf Computers op, omdat het agent is geworden van de Duitse computerfabrikant Nixdorf. De ambities vallen op en Bührmann-Tetterode, één van ’s werelds grootste leveranciers van kantoorartikelen, laat zijn oog vallen op Veenman én dochteronderneming Nixdorf Computers, samen goed voor een personeelsbestand van 450 man. In een artikel in Computable uit november 1971 over de overname staat dat de groeiplannen natuurlijk ook gefinancierd dienen te worden. ‘Dit maakte het wenselijk het bedrijf een hechtere basis te geven dan als besloten familievennootschap.’
Behalve computers levert Veenman in die periode ook ‘plain paper copiers’ in Nederland. Het bedrijf is na Xerox de grootste leverancier van kopieerapparaten. De computeractiviteiten worden na verloop van tijd gestaakt maar Veenman ziet begin jaren tachtig weer volop kansen op de markt van computersystemen voor kleinere gebruikers. De tak Veenman Computers wordt in het leven geroepen middels een samenwerking met de Rexon Business Machines Corporation, een Amerikaanse leverancier van zakelijke microcomputers en tape-opslag.
Osborne Computers en Electron-printers
In 1982 sluit Veenman een distributieovereenkomst met de Osborne Computer Corporation, een Amerikaanse fabrikant van een van de eerste portable computers. Ook regelt het bedrijf in die tijd rechten voor software voor tekst- en dataverwerking. Veenman showt zijn producten op allerlei beurzen, waaronder de Efficiency-beurs in de RAI. Printers horen daar vanzelfsprekend ook bij; op de Efficiency-beurs in 1982 weet het de aandacht te trekken met een Electron-printer voor het mkb. Een Computable-bericht daarover meldt een prijs van 36.000 gulden (!) en een snelheid van 1.700 regels per minuut. ‘De kwaliteit evenaart offsetdrukwerk. Het drukbeeld van de Electron wordt gevormd door driehonderd punten per inch.’
In 1984 kopt het bedrijf in een landelijke advertentiecampagne met ‘Veenman. Nummer Éen-man’. In de advertentie staat uitgelegd welke vier activiteiten de hoofdmoot vormen: repro, computers, tekstverwerking en postafwerking. Met als afsluiter: ‘Daar denk je toch het éérst’an.’.
Xeroxen
Uiteindelijk kan Veenman het niet bolwerken op de snel veranderende computer/pc-markt. Het bedrijf kiest ervoor zich te specialiseren in printoplossingen. Het legt zich vandaag de dag toe op het verkopen, distribueren en installeren van printers en multifunctionals en het leveren van managed print services. Én op innovatieve diensten rondom grip krijgen op informatievoorziening.
Bührmann, de moedermaatschappij in de periode 1971-2008, verandert in 2001 haar naam in Corporate Express; Veenman gaat voortaan door het leven als Corporate Express Document Automatisering. Die naamswijziging beklijft niet in de markt en het bedrijf krijgt twee jaar later zijn vertrouwde naam terug.
Een belangrijke mijlpaal in het Veenman-centennium is de overname voor 43 miljoen euro door Xerox in 2008. De toenmalige moedermaatschappij Corporate Express is verkocht aan het Amerikaanse Staples, maar exclusief Veenman. Die vindt onderdak bij Xerox. Het Amerikaanse printconcern bedient hoofdzakelijk grote bedrijven en overheden en krijgt hierdoor een sterkere positie in het middenbedrijf in Nederland. Veenman wordt ook onder de Xerox-paraplu een zelfstandige dochteronderneming.
Onder de vleugels van de nieuwe moeder wordt het bedrijf nieuw elan ingeblazen. Veenman was een tikje ingeslapen, gewend aan langjarige, weinig flexibele leasecontracten en het afrekenen via de tellertik, een fenomeen in de printerwereld. Bovendien brengt hardware steeds minder op en neemt het aantal printbewegingen af. Inkomsten verwerven via het belasten van scans is een taboe in de printwereld. Printfabrikanten en -dienstverleners moeten hier een antwoord op vinden.
Veenman gaat minder hardware-gericht (‘box-gedreven’) opereren en meer flexibele diensten aanbieden. Ook komt er meer aandacht voor account- en relatiemanagement om beter te weten wat een klant drijft. Pas als je inzicht krijgt in waar zijn digitaliseringsbehoeften liggen en waarom een klant een multifunctional aanschaft, kun je een goede propositie bouwen, is de overtuiging.
Het bedrijf voert tot 2017 een merk-onafhankelijke strategie met bijvoorbeeld ook HP-printers naast de Xerox-lijn. Nadat de moedermaatschappij in 2017 een vernieuwd productportfolio op de markt brengt – de Connectkey-printers en multifunctionals – besluit Veenman alleen nog Xerox-merken te verkopen, installeren en onderhouden.
Scherpe concurrentie
Veenman opereert in een sterk competitieve markt. Concurrenten zijn onder andere de businesscenters van Ricoh, Canon en Samsung, de Document Management Group, OSN en PCI. Ten tijde van de overname door Xerox werken er nog zo’n driehonderd man; dat is in tien jaar tijd teruggelopen tot circa honderdvijftig. Ontslagrondes vinden niet alleen plaats om de kosten te reduceren maar ook omdat meer werkzaamheden geautomatiseerd en op afstand zijn uit te voeren. Het bedrijf heeft naast het hoofdkantoor in Rotterdam nog vestigingen in Zwolle en inpandig bij de Xerox-kantoren in Breukelen en Venray.
Volgens de huidige directeur Van Bezooijen, die begin 2017 aantrad en van moederbedrijf Xerox afkomstig is, is 2018 een uitstekend jaar geweest en ziet ook 2019 er goed uit met dubbele groeicijfers in het eerste kwartaal. ‘Wij brengen focus aan in wat we doen. We hanteren een verticale marktbenadering waarbij we veel kennis in huis hebben van onze vier kernmarkten: lokale overheid, zorg, educatie en financiële dienstverlening. Wij weten waar de pijnpunten bij klanten zitten en willen ze daarbij van oplossingen voorzien die breder zijn dan een printer of een managed service.’
‘Een printer op zich is niet interessant’, vervolgt hij. ‘Het gaat erom hoe je het apparaat als hulpmiddel inzet om je bedrijfsprocessen te ondersteunen en te verbeteren.’ Hij trekt de vergelijking met een mobiele telefoon: de apps zijn belangrijker geworden dan het bellen. ‘Wij gebruiken ook veel apps bij het Xerox Connectkey-platform. Zoals een informatie-app waarmee we klanten informeren over de status van hun printerpark. Dat scheelt weer talloze belletjes naar de helpdesk. Deze app hebben we samen met een Belgische partner ontwikkeld.’
Beeldbank
Dat verder kijken dan een managed printproces is waarin Veenman zich onderscheid van de printerleveranciers, vindt hij. Een voorbeeld: het bedrijf heeft samen met partners Filelinx, Pinkroccade Care en zorgorganisatie ’s Heeren Loo een beeldbank ontwikkeld om foto’s en video’s van cliënten veilig op te nemen en aan cliëntendossiers toe te voegen. In deze ‘secure online camera application’ worden de beelden direct naar de cloud gestreamd en dus niet opgeslagen op het apparaat waarmee ze zijn opgenomen. Ze zwerven niet meer rond op allerlei apparatuur en de zorgverlener voldoet aan de privacywetgeving AVG.
De Veenman-directeur wijst nog op andere voorbeelden, zoals een vertaal-app voor Xerox-multifunctionals die brieven kan vertalen in bijvoorbeeld Turks of Marokkaans. Daarbij blijft de opmaak van het document dezelfde; doormailen van de brief kan ook. De app is bedoeld voor organisaties die te maken hebben met verschillende doelgroepen met een eigen cultuur en taal. Of de Secure ID-app, die identiteitsbewijzen scant en daarbij een zwarte balk plaatst over je bsn en pasfoto. ‘Handig voor gebruik in hotels om te voorkomen dat er een kopie van je rijbewijs of paspoort wordt gemaakt en je niet weet wat er verder mee gebeurt’.
Printing-as-a-service
Een andere innovatie is printing-as-a-service, via de cloud, waarbij klanten minder servers hoeven neer te zetten en de infrastructuurkosten zo lager uitvallen. Of het project Innoprint, een cloudoplossing die het voor iedereen mogelijk maakt om onderweg vanaf elk mobiel apparaat te printen op printers die zich op openbare locaties bevinden. Veenman start hiervoor met boekwinkelketen Bruna begin 2016 een proef in twintig winkels. Dit concept, waarbij een eigen printer niet meer nodig is, blijkt toch nog te vroeg op de markt te komen; het is commercieel niet haalbaar. Het levert wel een spin-off op: Veenman biedt klanten die veel met veldwerk te maken hebben locatie-onafhankelijk printen via 4G aan.
Ook denkt het bedrijf na over de inzet van kunstmatige intelligentie (ai) bij documentbeheeroplossingen om uit bergen data voorspelbare informatie te genereren. Daarvoor doet Veenman met nog vijf andere bedrijven mee aan een initiatief van de Universiteit Twente op het gebied van toegepaste ai bij big data. Doel is om samen met klanten in twee jaar tijd een toepassing met ai in de zorg of logistieke sector te realiseren. Van Bezooijen vindt het belangrijk om ‘stippen op de horizon’ in de gaten te houden om de boot met nieuwe technologie niet te missen.
Dat bij moedermaatschappij Xerox innovatie hoog in het vaandel staat, straalt ook af op Veenman, meent hij. ‘Als je deel uitmaakt van een concern dat ethernet heeft uitgevonden, de eerste commerciële ‘plain paper copier’, het Windows-concept, de computermuis, de laserprinter… en over vele patenten beschikt, dan werkt dat natuurlijk inspirerend. Bovendien steekt Xerox veel geld in r&d. Daar profiteren wij ook van en is voor ons van belang om onderscheidend te zijn in de markt.’
Dit artikel verscheen eerder in Computable Magazine nummer 4 2019.
Niet lullen maar poetsen
Ter ere van het honderdjarig bestaan vierde Veenman in mei drie dagen feest. Eerst werd het jubileum luister bijgezet door met een gezelschap klanten en relaties langs een aantal andere Rotterdamse iconen te gaan. Waarbij Stadion Feijenoord (De Kuip) de uitvalsbasis vormde. Eregast was Peter Veenman, de 81-jarige zoon van oprichter Dick. Daarna volgden een borrel met ruim tweehonderd ex-medewerkers en een personeelsfeest met een havenrondvaart georganiseerd door vervoerder Spido, ook al zo’n Rotterdams fenomeen dat net als Veenman dit jaar een eeuw bestaat.
Huidig directeur Wilco van Bezooijen noemt Veenman ‘een echt Rotterdams bedrijf: de mouwen opstropen, no-nonsense, een grote saamhorigheid, geen afstrafcultuur.’ Hij wijst op een toeter die hij in zijn kamer heeft staan. Die gaat af bij elke binnengehaalde deal met een bepaalde ondergrens. Dat nieuws met daarbij ook wie de deal heeft gescoord, wordt tevens gestreamd op alle schermen die in het kantoor hangen. ‘Dat delen vind ik belangrijk. Succes is besmettelijk. We besteden daar in sessies veel aandacht aan: hoe en waar kunnen we deals winnen?’
