Het Bureau ICT-toetsing (BIT) is 'flink geschrokken' van het ict-programma Kern Gezond bij de Kamer van Koophandel (KvK). Het programma werd begin 2017 gestart om de systemen achter het handelsregister te consolideren en moderniseren, maar boekt weinig voortgang terwijl de kosten oplopen. Wat ontbreekt is focus en resultaat. De KvK belooft beterschap.
Ict-programma Kern Gezond had oorspronkelijk tot doel om de twee systemen achter het handelsregister te consolideren: het Handelsregisterdomein (HRD) uit 2010 en het Nationale Mutatieprogramma (NMP) uit 1990. NMP zou na de bouw van het HRD worden uitgefaseerd, maar dat is niet gebeurd door andere prioriteiten vanuit de organisatie. De twee systemen bestaan nu naast elkaar. Ze hebben elk hun eigen archief, bevatten gegevens die niet in het andere systeem staan en worden beiden nog gebruikt voor bepaalde informatieproducten.
In 2017 bepaalde de KvK dat het nieuwe HRD-systeem de eenduidige gegevensbron moest worden. Dit systeem moest bovendien beter worden ontsloten met nieuwe informatieservices en verbeterde zoekfunctionaliteit. De werkzaamheden hiertoe, ondergebracht in het ict-programma Kern Gezond, zouden drie jaar duren en 34,7 miljoen euro kosten. In oktober 2018 bleek de doorlooptijd echter te zijn opgelopen tot vier jaar en de begroting 39 miljoen euro te bedragen.
Het programma heeft inmiddels 15,5 miljoen euro gekost, wat maandelijks oploopt met ongeveer 800.000 euro. En dat terwijl Kern Gezond ‘voor dit bedrag nog nauwelijks geaccepteerde software heeft opgeleverd, die bijdraagt aan de hoofddoelen van het programma’, aldus het BIT.
Flink geschrokken
‘Wij zijn flink geschrokken van het programma Kern Gezond’, schrijft het BIT in zijn oordeel. De raad van bestuur van de KvK heeft de drie doelstellingen (systeemvereenvoudiging, uitfasering van het NMP en betere ontsluiting van het HRD) niet duidelijk opgelegd aan het programma. Zo maken noodzakelijke werkzaamheden om het oude systeem uit te faseren, geen deel uit van het programma of worden ze op lange baan geschoven.
De activiteiten die Kern Gezond wel uitvoert, dragen niet bij aan vereenvoudiging van het handelsregister. Het gaat veelal om nieuwe functionaliteit voor HRD die een verdubbeling van de bestaande functionaliteit is. Bovendien ontbreekt volgens het BIT een gedegen aanpak. Het is onduidelijk wat de doelstellingen zijn, het programma doet te veel tegelijk en niemand weet precies wat de voortgang is.
Van de regen in de drup
Het toetsingsbureau adviseert de verantwoordelijk minister Eric Wiebes (Economische Zaken) om in te grijpen. ‘Met de huidige aanpak belandt de KvK van de regen in de drup (…) Wij adviseren u om de KvK te laten focussen op het uitzetten van NMP. Laat de KvK stoppen met het overkoepelende programma en draag zorg voor het op orde brengen van de projecthygiëne in de overblijvende projecten.’ Die projecten hebben dan betrekking op het zo snel mogelijk migreren van alle gegevens uit het oude NMP-systeem naar het HRD, en dit nieuwere systeem beter te ontsluiten. Alle andere werkzaamheden moeten stoppen of elders worden ondergebracht.
De Kamer van Koophandel neemt de aanbevelingen over, meldt staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken). ‘De KvK heeft inmiddels de scope van het programma aangepast, waardoor het uitzetten van de oude handelsregistersystemen de hoogste prioriteit krijgt (…) De lopende moderniseringsactiviteiten zijn inmiddels elders in de organisatie ondergebracht. Ook de noodzakelijke aanpassingen in de besturing van het programma zullen worden doorgevoerd.’ De bewindsvrouw vertelt niet hoe het zo ver heeft kunnen komen.
Vijf teams, vijftig ontwikkelaars
Bij het programma werken ongeveer vijftig softwareontwikkelaars, waarvan de meeste extern zijn. Ze zijn georganiseerd in vijf ontwikkelteams, waarvan er twee werken aan het nieuwe HRD-systeem zonder dat daarbij gebruikers of opdrachtgevers uit de organisatie zijn betrokken. ‘De teams zijn begonnen met ontwikkelen zonder rekening te houden met eisen op het gebied van informatiebeveiliging, privacy en performance, met als gevolg dat delen van het werk opnieuw moeten worden gedaan’, schrijft het BIT.
Wat ik me afvraag: wat is het referentiekader van het BIT? In die zin dat er in het bedrijfsleven ongetwijfeld ook verschillende projecten falen met vergelijkbare oorzaak. Echter, die hoeven dat niet aan de grote klok te hangen.
@PAVaKe Overheids centjes he.. moeten we zorgvuldig mee omspringen.
Het artikel beschrijft eigenlijk precies wat de oorzaak van al deze elende is.
Twee pakketten die beiden niet echt heel oud zijn vervangen door iets nieuws..
moet te doen zijn lijkt me.
Maar ja als de doelstellingen niet duidelijk zijn, die ook nog eens regelmatig gewijzigd worden,
en je dan ook nog eens met vijf verschillende teams aan de slag gaat dan hoef je niet verbaast op te kijken
als het project een bodemloze geld verslindende put blijkt.
Doe gewoon simpel, zoek uit die teams vijf goede mensen, sluit die op in een hok,
Gooi af en toe een paar pizza’s en een kan koffie naar binnen en iedereen die het durft bij ze in de buurt
te komen of anderzinds lastig te vallen zet je in de hoek.
Komt dat project helemaal goed.
Neem aan dat iedereen hier wel die cartoon van die boom met die schommel kent. Dat kunnen we dus verwachten en die ‘grap’ gaat dus vele miljoenen kosten. Dan denk ik aan die ICTers die hier aan meewerken. Als je zo je geld moet verdienen zou je toch je ogen uit je kop moeten schamen.
Enkele Citaten uit het BIT rapport “Kern Gezond had bij aanvang in 2017 een geplande doorlooptijd van drie jaar en een budget van € 34,7 miljoen. Bij de start van deze toets was de doorlooptijd vier jaar geworden en de begroting van de kosten € 39 miljoen.”
Hoe goed doordacht is het plan? Wanneer bij aanvang project al geconfronteerd met een kostenstijging van 8%, alarmbel nr ???
Okay ik geef toe dit lijkt standaard te zijn bij overheidsaanbestedingen, en de teller op het Rijksdashboard staat nu op 37,54 miljoen, maar mijn twee centen Dan heb je bij de start klaarblijkelijk niet alles duidelijk voor ogen gehad….op wiens advies heeft de raad dan toch ingestemd met de aanbesteding?
Bij het lezen van “Ook voert het programma activiteiten uit die niet bijdragen aan het vereenvoudigen van het Handelsregister en dat zelfs compliceren” herkend men al tekenen van “Scope-creep” en afwijkende projectpaden die niet bijdragen aan het einddoel namelijk een vereenvoudiging, waar het in eerste instantie om ging! Alarmbel nr???
In de strategie van het KvK wordt vermeld, ik citeer :”We moedigen het gebruik van KVK-data (bijvoorbeeld via hackathons) aan vergroten zo het innovatievermogen van ondernemers.” Hmmm, dat lijkt me een iets te opportunistisch uitgesproken ideaal in dit stadium. Misschien bij een “green-field” project, maar in deze lijkt het me schier onmogelijk, want HRD is pas 9 jaar oud (dit soort systemen worden meestal zo gemaakt dat ze decennia mee kunnen)
De KvK zegt van zichzelf verder dat haar leiding van de KVK in handen is van vier leden van de Raad van Bestuur. Deze leden hebben naast hun bestuurlijke verantwoordelijkheid ook een operationele eindverantwoordelijkheid voor één of meerdere organisatie-onderdelen. Hiermee zijn korte overleg- en beslislijnen gegarandeerd.”
citaat “Inmiddels is € 15,5 miljoen uitgegeven, de maandelijkse besteding is momenteel ongeveer € 800.000. Kern Gezond heeft voor dit bedrag nog nauwelijks geaccepteerde software opgeleverd die bijdraagt aan de hoofddoelen van het programma.”
Ik kan niet staven of zoals in het rapport vermeld wordt dat de organisatie onvoldoende betrokken is bij project “Kern Gezond”.
Er zijn vijf software-ontwikkelteams met een vijftigtal voornamelijk externe medewerkers aan het werk. De twee teams die aan HRD ontwikkelen bepalen grotendeels zelf waar ze aan werken, zonder dat er gebruikers of opdrachtgevers uit de organisatie bij betrokken zijn. Alarmbel nr ?????????
De teams zijn begonnen met ontwikkelen zonder rekening te houden met eisen op het gebied van informatiebeveiliging, privacy en performance, met als gevolg dat delen van het werk opnieuw gedaan moeten worden. Ook wordt niet zichtbaar gewerkt aan de beloofde verbeteringen van de datakwaliteit en privacy. Deze Alarmbel is al direct een showstopper, lijkt me!
Het rapport geeft drie goede/sterke aanwijzingen die richting geven aan een meer succesvolle eindbestemming.
Alle neuzen kunnen hiermee weer diezelfde kant uit, hakjes maken, en voorwaarts mars.
@Pascal Uit het hart gegrepen. Kan me me helemaal vinden in je reactie, dat is wat ik ook denk. Zo een project kan je met de helft van het aantal mensen af. En daar weer de helft van. Bij wijzen van spreken.
Heb het zelf van naderbij meegemaakt waarbij een relatief eenvoudige klus tot enorme proporties werd opgepompt met een onwaarschijnlijke hoeveelheid mensen. In heel verschillende rollen met de procestijgers voorop. Ging helemaal nergens over. Geen overheid maar wel een bedrijf waar zeer veel geld rond gaat.
Blijf erbij, waar geld rond gaat gelden andere wetten. Daar zijn altijd liefhebbers voor en zeker zoals het nu opgezet is, met aan en uitbesteden, beslissers die het ook niet helemaal weten krijg je dit. Vandaar mijn eeuwige gezeur over dat uitbesteden en het gaan voor het heft in eigen handen te nemen. Scheelt al iets.
Wat me toen bij deze ervaring ook opviel, geloof niet dat er 1 keer aan de technische mensen gevraagd is: wat denk jullie er nou van? Misschien ook niet zo gek, we hebben er allemaal wel verstand van., Het had een vermogen kunnen schelen. Weet dat mijn verhaal niet uniek is, heb meer van dit soort verhalen gehoord. Dwaze beslissingen, dwaze opzet. Daarom goed dat het BIT er is, maar je zou het voor moeten zijn.
@PaVaKe
Ik ga er gemakshalve even vanuit dat Bureau ICT Toetsing (BIT) een soortgelijke rol heeft als de rekenkamer, een min of meer onafhankelijk orgaan dat controleert of de uitgaven voor ICT projecten rechtmatig en doelmatig zijn. Als die aanname juist is dan lijkt het referentiekader me duidelijk, het falen is niet het problemen maar het ontkennen van dit falen want de aandeelhouders van BV Nederland willen graag een Return on Investment.
De kleren van de Keijzer gaan om het doel van het handelsregister. Rechtszekerheid in het handelsverkeer ontbreekt als gegevens incorrect, onvolledig of onjuist zijn waardoor het frauderen met rechtspersonen zo eenvoudig is.
@Ewout: wat ik probeerde te zeggen is dat het misschien wel heel ambitieus is om te verwachten dat ICT projecten bij de overheden allemaal in één keer goed gaan, binnen budget blijven enz., wetende dat dit in het bedrijfsleven ook niet gebeurt.
PaVaKe,
Het is als eerste dus jammer dat maar de helft van het verhaal overgenomen wordt, hierdoor worden het tendentieuze redactionele stukjes die niet ingaan op de echte problematiek. Ambitie van project (in de?) Kern Gezond ging om de kwaliteit van het handelsregister, de conclusie van BIT gaat niet om het budget of de planning maar een wijziging in de scope die ICT bestedingen onrechtmatig en ondoelmatig maakt. In het bedrijfsleven grijpt in dat geval de Raad van Bestuur in, bij de overheid houdt iedereen elkaar uit de wind en kost het belastingbetaler dus veel geld terwijl het uiteindelijk niks oplevert.
Het rapport en bovenstaande reacties geven wel aan dat hier zo’n beetje alles fout is gedaan wat fout gedaan kán worden.
Wél valt mij op dat het BIT niet benoemd dat het Handelsregister een van de zgn. ‘basisregistraties’ is. Waarbij een basisregistratie een fenomeen is dat reeds uit het BIOS-tijdperk dateert. (zie verder digitaleoverheid.nl).
Uit het BIT-rapport moet naar mening worden geconcludeerd dat het Handelsregister in zijn huidige toestand géén basisregistratie (meer) is.
Dat punt acht ik aanzienlijk ernstiger dan de programma-/project-puinhoop.
Het BIT spreekt van ‘hoog over’ (over acceptatie-criteria).
Hoogover kan ik in dit programma in zijn oorspronkelijke bedoeling weinig anders zien dan een ’transitie-project’. Nl. transitie van bestaande functionaliteit, van een oud platform naar een nieuw platform.
Indien een dergelijke transitie niet 1:1 geschiedt – bijv. door tussentijdse wijzigingen in functionaliteit of doelplatform – is de faalkans nagenoeg 100%.
800.000 euro 50 ict-ers. Doe mij ook maar zo’n salaris. En dat zonder resultaatverplichting…