Nu we meer opsteken van cloudprojecten, blijkt dat het onder controle houden van de daarmee gepaarde kosten een grote uitdaging vormen. Hoe tegenstrijdig kan het zijn.
Inzet van de cloud moet niet alleen de beloofde flexibiliteit en slagvaardheid brengen. Structurele kostenverlaging voor het beheer van je gehele it-landschap is ook altijd een belangrijke drijfveer geweest voor de route naar de cloud. Inmiddels blijkt uit cijfers van RightScale in het onderzoeksrapport ‘State of the Cloud’ dat tachtig procent van zowel beginnende cloudgebruikers tot aan de meest ervaren cloudadepten kostenbeheer als belangrijkste uitdaging ziet. Meer nog dan zorgen voor een veilige omgeving en bijbehorende compliancy-uitdagingen.
Alle financiële aspecten die gerelateerd zijn aan de cloud noemen we ondertussen cloud economics. Hoe zorg je ervoor, dat cloud economics op orde zijn? Het komt aan op management van verwachtingen, kosten en inzicht geven in opbrengsten en realtime-rapportage. En bovenal een goede samenhang tussen deze aspecten.
Beperkt vizier
De dagelijkse praktijk leert dat de impact van de inzet van de cloud wordt onderschat. Of anders gezegd, het vizier is te beperkt. Zo wordt bijvoorbeeld verwacht dat kosten alleen zullen stijgen in het domein van de infrastructuur. Dat leidt tot teleurstellingen of een onterecht beeld. Impact van cloudadoptie moet vanuit een zo breed mogelijk perspectief beoordeeld worden. Bovendien moeten die verwachtingen proactief en vooraf inzichtelijk zijn bij relevante interne stakeholders. Zo zijn onaangename verrassingen te voorkomen.
Kosten onder controle
We kennen de typische kenmerken van een cloud-omgeving. Zoals on-demand-inzet van capaciteit en het pay-per-use-principe. Maar vergeet ook niet het gemak waarmee nieuwe faciliteiten geϊmplementeerd worden. Dat is tegelijkertijd een valkuil. Veel software-ontwikkelaars, beheerders of testers zijn niet altijd even goed in staat te overzien welke kosten gemoeid gaan met de ontwikkeling van nieuwe functionaliteit. Het beheren van de kosten begint met bewustzijn, inzicht in de gevolgen en bijbehorend verantwoordelijkheidsgevoel.
De ontwikkeling van een heldere cloud-architectuur kan helpen bij dat kostenbewustzijn. De weg naar volledig geautomatiseerde continuous integration/continuous development (CI/CD)-applicatieontwikkeling is ook te benutten om kostenbeheer op orde te krijgen. Zo kun je ervoor kiezen om kostenverantwoordelijkheid te beleggen op operationeel niveau. Zelfsturende, agile teams krijgen daarmee duidelijke prikkels om binnen budget te handelen of te acteren volgens een eigen verlies-winstverantwoordelijkheid. Dat zijn relatief eenvoudige maatregelen die snel te realiseren zijn.
Inzicht geven in opbrengsten
Dit is misschien wel het belangrijkste onderdeel van cloud economics. Binnen veel organisaties is het nog steeds een uitdaging om opbrengsten en verbeteringen te managen. Bij gebrek aan meetbare waarden, is niet altijd duidelijk welke maatregel werkelijk heeft opgeleverd. Daarom zijn de volgende aandachtspunten van belang:
- Maak je hard voor ware performanceverbeteringen in verander- en innovatieprocessen; zo kan het beschikbaar maken van nieuwe applicaties (time-to-market) korter.
- Als gevolg van het automatiseren van deployment naar het in productie nemen van applicaties wordt het aantal productieverstoringen flink gereduceerd. Dat zorgt voor kostenverlaging die je inzichtelijk kan maken.
- Verschuif de controle op veiligheid en compliance naar de ‘voorkant’ van het geautomatiseerde proces. Dat voorkomt vertraging in het proces naar deployment. Uiteindelijk draagt deze maatregel ook bij aan vermindering van veiligheids- en compliancy-risico’s.
- Innovaties komen steeds sneller beschikbaar. Dat betekent dat de organisatie veel eerder profiteert van de economische voordelen daarvan.
Het liefst zou je deze opbrengsten in concrete percentages willen uitdrukken. Dat kan, maar vraagt tegelijkertijd ook een gedegen inzicht in de context van de verbeteringen.
Realtime-inzicht
Iedere persoon die een kostenverantwoordelijkheid heeft, moet toegang krijgen tot actuele rapportages. Maandrapportages zijn niet langer toereikend in een dynamische cloudomgeving. Dan is het kwaad veelal geschied. Ervaring leert dat dit een terrein is waar nog veel te winnen valt. Realtime-rapportage waarbij kosten en opbrengsten tegen elkaar afgezet worden, zit nog in een pril stadium. Dat valt ook niet mee want cloudontwikkelingen zijn dusdanig dynamisch dat nieuwe diensten voortdurend toegevoegd worden. Toch is het van wezenlijk belang om te bouwen aan gedegen rapportage. Anders kun je mensen hier ook niet op aanspreken.
Het uit de hand laten lopen van de kosten in cloudprojecten is uiteraard in vele opzichten een slechte ontwikkeling. Al was het alleen al om de notoire cloudtwijfelaars hun gelijk te laten halen. Inmiddels heeft het nut van de cloud zich bewezen. Maar het zou zonde zijn als dat teniet wordt gedaan met een onbeheersbare kostenuitdaging. Kortom, zet cloud economics hoog op de agenda. Dat is in ieders belang.
Auteur Johan Flikweert is senior cloudconsultant bij Sogeti.
Het nut van de cloud als service delivery model is evident, het nut van de cloud als plaatsingsmodel is dubieus voor een groot aantal workloads. Het aspect van QA wordt nog vaak onderschat maar vormt uiteindelijk de kern in de cloud economics, het gaat hierin om de blauwe innovatie van productieverhogingen en de rode innovatie van de kostenverlagingen. Aangezien de kostenmodellen bij uitbesteding lineair zijn en opschalen niet altijd tot meer omzet leidt zitten de kostenuitdagingen in het abonnementsgeld van de cloud en notoire cloudtwijfelaars hebben objectief dan ook gelijk dat de cloud als plaatsingsmodel niet per definitie goedkoper is.
Een gedegen context – zoals een eerlijke onderbouwing – in de verbeteringen blijkt bij de meeste business cases voor een transitie naar de cloud vaak te ontbreken, net zoals een exit strategie. Anderzijds is er trouwens vaak geen duidelijk inzicht in de kosten & baten van ICT waardoor het dus zo gemakkelijk is om te roepen dat de cloud goedkoper is.
Ewout, terechte punten. Bij het analyseren van de mogelijke oorzaken waarom een eerlijke onderbouwing bij veel business cases ontbreekt is natuurlijk de vraag, wat daaruit naar voren komt. Mijn ervaring is dat in veel gevallen deze oorzaken mede het gevolg zijn van het ontbreken van inzicht in kosten (kostenmakers en kostendragers) en daarmee vaak ook het ontbreken van het verantwoordelijkheidsgevoel om daar actief op te acteren. Het risico is dat een business case te veel als een instrument wordt gebruikt om de besluitvorming te bevorderen. Als na de besluitvorming de business case geen rol meer heeft, ontbreekt wellicht de aanleiding om te komen tot een eerlijke onderbouwing.
In de werkelijkheid van volwassen cloud gebruik is dit ongewenst en willen we inzicht in kosten en verantwoordelijkheidsgevoel hebben tot in het operationele team (DevOps). Er vanuitgaande dat dit team in zijn beslissingen ook nadenkt over de kostenconsequenties van ontwerp-keuzes. Dit is een belangrijke voorwaarde om grip op kosten te krijgen en te houden.
Johan Flikweert,
Aangaande QA in paradigma van DevOps gaat het vooral om de iteratieve verbeteringen in code zoals het toevoegen van nieuwe functionaliteiten vanuit het gezichtpunt van de gebruiker en dus niet om een lineaire integriteit in ketens. Je opmerking over het – Quis custodiet ipsos custodes? – verschuiven van de controle op beveiling en compliance naar de voorkant gaat voorbij aan het feit dat cloud providers middels een exoneratiebeding alle zorg voor de privacy weer terug leggen bij de gebruiker.
Terug naar de tekentafel voor het ‘privacy-by-design’ principe lijkt me het moment om nogmaals de cloud strategie aangaande bepaalde processen te bekijken in de context van compliance costs want uiteindelijk is vertrouwen één van de meeste belangrijke assets in de bedrijfsvoering. Zoals gezegd is het voordeel van een delivery model zoals de cloud evident maar de geo-fencing van data binnen ‘Europese Economische Ruimte’ stelt eisen aan het plaatsingmodel hiervan.