Het BIT (Bureau ICT Toetsing) dat rapporteert over grote ict-projecten binnen het rijk, zal ook na 2020 blijven bestaan. Welke omvang het bureau dan heeft en hoe de verantwoordelijkheid en onafhankelijkheid zijn gewaarborgd, daarover volgen later dit jaar de details. Dat de activiteiten van het bureau doorgaan, ook nadat de oorspronkelijke termijn van vijf jaar in 2020 afloopt, staat vast. Dat zei staatssecretaris Knops van Binnenlandse Zaken in een algemeen overleg in de Tweede Kamer.
De staatssecretaris, die ict in zijn portefeuille heeft, deed die toezegging nadat onder verschillende Kamerleden onrust was ontstaan over het voortbestaan van BIT. Knops: ‘Ik wil het BIT graag behouden.’ Doel van het in 2015 opgerichte orgaan was om orde te scheppen in de ict-chaos binnen grote ict-projecten binnen het Rijk en vervolgens de organisatie weer op te heffen. ‘Maar dat punt is nog niet bereikt’, zei Knops.
Op vragen over de recent vertrokken bureaumanager van BIT en een opgestapte toezichthouder wilde Knops niet specifiek ingaan. Wel liet hij zich ontvallen dat het vertrek mogelijk te maken heeft met onmin over de snelheid waarmee de onafhankelijkheid van het bureau wordt gewaarborgd.
Critici stellen dat het bureau in de huidige vorm, als onderdeel van Binnenlandse Zaken, onvoldoende onafhankelijk kan functioneren. De vertrokken bureaumanager Cokky Hilhorst meldde voor het overleg nog via LinkedIn dat het voor de lange termijn een goed plan is om de organisatie bijvoorbeeld in te richten als ZBO (zelfstandige bestuursorganisatie). Zo kan het volgens haar onafhankelijk toezicht houden op langlopende ict-investeringen van het Rijk.
Kritiek op opvolging BIT-adviezen
Ook is er kritiek op de manier waarop betrokken ministeries of departementen omgaan met de kritische rapporten van BIT. Volgens Kamerleden van onder meer D66, VVD, Groenlinks, Christen Unie en SP worden de uitkomsten soms nog te gemakkelijk ter zijde geschoven door de ministeries en zorgt het sowieso voor spanningen dat de vaak kritische rapporten onder verantwoordelijkheid van een ander ministerie vallen.
Eigenlijk zou Knops pas eind dit jaar de knoop doorhakken over het voortbestaan van Bureau ICT Toetsing, maar met de toezeggingen is daarover nu dus meer duidelijkheid. In het overleg roemde Knops de organisatie: ‘Ik zie dat rapportages ertoe leiden dat projecten vooraf kritischer bekeken worden. BIT wordt gecontinueerd, financiële middelen zijn veiliggesteld.’ Doordat Knops besluiten over de toekomst van BIT vooruit schoof en in overheidsstukken onduidelijk was over zijn visie op de organisatie, ontstond het beeld dat hij mogelijk van BIT af wilde. Knops betreurt dat en zegt dat daar absoluut geen sprake van is.
Voor het einde van het jaar moet er een uitgewerkt model liggen waarin de onafhankelijkheid van Bureau ICT Toetsing en de plaatsing binnen de rijksoverheid vastliggen. Ook moet daarin een overzicht staan van welke projecten er lopen en wat er met de adviezen en kritiek van BIT is gebeurd. Ook wordt gekeken naar de omvang van BIT. Door het beperkte aantal mensen zou de taak om toe te zien op grote ict-projecten binnen het Rijk behoorlijk onder druk staan.
Hulde aan deze staatssecretaris,
Wellicht een punt ter aanvulling dat het misschien ook goed is om druk uit te oefenen op het vullen van het Rijksoverheid ICT dashboard. Zo vangt de staatssecretaris meerder vliegen in een klap. Hij krijgt dan niet alleen een uitgewerkt model waarin de onafhankelijkheid van Bureau ICT Toetsing en de plaatsing binnen de rijksoverheid vastliggen. Ook de Nederlandse belastingbetaler krijgt hiermee ook inzicht in hoe de projecten zijn aanbesteed, wie deze uitvoert, en hoe men op schema ligt. Persoonlijk kan ik alleen maar de hoop uitspreken dat we hierdoor een transparant overzicht krijgen over welke projecten er lopen en wat er met de adviezen en kritiek(en) van BIT gebeurd.
Natuurlijk zijn er nu lastige uitdagingen ten aanzien van de omvang van BIT. Door het beperkte aantal mensen is de taak om toe te zien op grote ict-projecten binnen het Rijk behoorlijk onder druk komen staan. Door de vertrekkende leden is heel erg duidelijk geworden uit “welk hout men gesneden” moet zijn… Dit is niet voor de “Faint of heart”. Mijn steunbetuiging aan de heer van Amerongen die samen met zijn achterblijvende teamleden de taken hebben voortgezet!
Nu is het nog vaak zo dat er een “STOP” teken wordt afgegeven, en het begeleidend rapport aantoont waarom dat verstandiger is.
Wellicht komen we nu ooit zover dat we niet wachten op stopsignalen krijgen, maar dat we van te voren veel beter afstemmen wat er gevraagd wordt en wat er moet worden opgeleverd!
Dat Knops zich – en daarmee ook Ollongren – heeft vergaloppeerd lijkt wel duidelijk.
De alinea in de ‘ Strategische I-agenda Rijksdienst 2019-2021’ (p.34) was immers duidelijk genoeg.
Dat het BIT ook bij de Tweede Kamer nog niet helemaal goed tussen de oren zit lijkt eveneens wel duidelijk.
BIT-rapporten wordt óók aan de Tweede Kamer gestuurd. Juíst om te voorkomen dat rapporten in een ministeriële la verdwijnen.
De Tweede Kamer heeft dus tot einde 2019 mooi de gelegenheid het eigen huiswerk te doen en de messen te slijpen.
Praatjes vullen geen gaatjes.