Uitvinders melkrobot in race voor innovatieprijs

De Nederlandse uitvinders Alexander van der Lely en Karel van den Berg maken kans op een grote Europese innovatieprijs. Ze zijn door het Europees Octrooibureau (EOB) genomineerd voor de European Inventor Award 2019 voor de ontwikkeling van een volledig geautomatiseerde melkrobot. De pioniers in robotmelken hebben ruim driehonderd octrooien op hun naam staan.

Van der Lely en Van den Berg zijn genomineerd in de categorie ‘Industrie’. Volgens de jury biedt de volledig geautomatiseerde melkrobot – die sinds de jaren negentig is doorontwikkeld en inmiddels in veertig landen op de markt is – zowel voor de koe als de veehouder allerlei voordelen. Zoals verhoging van het dierenwelzijn en de melkopbrengst, reductie van de arbeidskosten en efficiëntere bedrijfsvoering.

Juryvoorzitter António Campinos: ‘Het systeem laat zien hoe high-techrobotica de verduurzaming van de landbouwsector kan ondersteunen en ontwikkelen. Door de technologie in licentie te geven hebben zij de marktintroductie versneld en hun bedrijf tot een wereldspeler gemaakt.’ Van der Lely en Van den Berg zijn volgens het octrooibureau de drijvende krachten achter een nieuwe aanpak voor de zuivelindustrie, waarbij koe-vriendelijke automatisering centraal staat en die bovendien efficiënter is voor de bedrijfsvoering van de boerderij.

Van den Berg, die in Rotterdam elektrotechniek studeerde en opgroeide op een boerderij, wist dat robotmelken alleen succesvol kon zijn als de koeien de melkrobot accepteren als een onderdeel van de stal: ‘Mijn uitgangspunt was de bewegingsvrijheid van de koe; zij moet niet vastgebonden zijn of in bedwang worden gehouden. Als een koe zich goed voelt en ontspannen is, geeft zij de meeste melk.’

Sensoren

Volgens het octrooibureau is het belangrijkste kenmerk van de uitvinding dat de koeien de melkrobot in kunnen lopen wanneer zij gemolken willen worden. De box heeft aan één kant metalen stangen en een robotarm. Sensoren zorgen ervoor dat de melkmachine naadloos aansluit op de uiers en de koeien efficiënt zijn te melken zonder een enkele ingreep van de veehouders.

Het systeem wordt de Astronaut genoemd: de koeien zijn verbonden met de high-techmachine maar behouden hun bewegingsvrijheid, zoals een astronaut op een ruimtewandeling doet.

Vervolgens scant het systeem de halsband van de koe en slaat relevante data op, zoals melkproductie en voedergewoontes. De gegevens worden in een softwareprogramma ingevoerd en geanalyseerd en helpen boeren om hun koeien efficiënter te verzorgen en te monitoren (op bijvoorbeeld een vroegtijdige signalering van mogelijke ziekte). Bovendien biedt de installatie allerlei data aan die boeren kunnen analyseren en waarmee ze hun bedrijfsvoering kunnen verbeteren.

Octrooien

In 1985 zijn Karel van den Berg en zijn team begonnen met de ontwikkeling van een robotmelksysteem. Een jaar later diende de vader van Alexander van der Lely octrooiaanvragen in voor de eerste twee melkrobot-uitvindingen, waarvan er nog steeds één in gebruik is in het huidige systeem.

Alexander van der Lely studeerde productie- en managementtechniek in Zurich. In 1995 trad hij toe tot het familiebedrijf waar hij verantwoordelijk werd voor het verbeteren van de technische prestaties van het robotmelksysteem. Alhoewel de eerste Astronautsystemen al midden jaren negentig  op de markt waren, herinnert Van der Lely zich dat melkveebedrijven aanvankelijk terughoudend waren om robots te gebruiken: ‘Een van de redenen waarom het zo lang duurde om deze innovatie op de markt te brengen was dat we een machine hadden ontwikkeld die 24 uur per dag operationeel is. Dat betekende een verandering in hoe het boerenbedrijf gemanaged moest worden. We hadden ook tijd nodig om veehouders ervan te overtuigen dat dit de juiste oplossing was voor de toekomst en om als bedrijf een goed functionerend servicenetwerk op te bouwen.’

Tegenwoordig is het bedrijf een pionier in robotmelken. Van der Lely heeft als uitvinder 47 Europese octrooien voor innovatie in melken en landbouwautomatisering op zijn naam staan. De naam van Van den Berg komt op maar liefst 267 Europese octrooien voor, waarvan er vergelijkbare ook buiten Europa gelden. Zo’n 25 van deze patenten deelt hij met Van der Lely.

Licenties voor concurrenten

Van der Lely vertelt dat het bedrijf licenties verleent aan concurrenten om de marktintroductie van geautomatiseerde melkmachines te versnellen. ‘Octrooien zijn om twee redenen zeer belangrijk voor ons, natuurlijk om onze ideeën te beschermen, maar ook – wanneer een uitvinding gloednieuw is – het op de markt te introduceren. Dan is het fijn om een bedrijf een licentie te verlenen en kunnen we samen de markt op.’

Die strategie heeft volgens het bedrijf geleid tot een groei in een sector die naar verwachting van 1.06 miljard euro in 2016 naar 2.2 miljard euro in 2023 zal groeien doordat de adoptie van automatische systemen verschillende voordelen biedt.

30.000 melkrobots

Volgens de jury neemt door de inzet van de melkrobot de afhankelijkheid van arbeidskrachten af en neemt de melkopbrengst toe omdat er frequenter wordt gemolken. ‘Met al zo’n 30.000 Astronaut-systemen operationeel wereldwijd om koeien te melken, is het bedrijf een dominante speler in de sector. Dit succes is te danken aan de aanpak waarbij de koe centraal staat en het systeem tot een efficiëntere bedrijfsvoering leidt voor de veehouder.’

De jury vervolgt: ‘Dit was voor Van der Lely en Van den Berg de essentie bij het ontwerpen van de melkproductieverhogende robot. In vergelijking met conventionele methoden, kan een boerderij met 120 koeien een verhoogde melkproductie realiseren van meer dan een liter per dag, zodra de koe tweemaal per dag gemolken wordt met de Astronaut.’

De melkrobotbouwer schat in dat de aanschafprijs van het meest recente systeem in twee tot drie jaar tijd is terug te verdienen door een betere melkproductie en gezondere koeien.