Datagestuurd schoonmaken, geautomatiseerde uitgifte van werkkleding en robots om mee te knuffelen. Dat is een deel van de oogst van een ronde over de beursvloer van vakbeurs Zorgtotaal 2019 die van 12 tot en met 14 maart is gehouden in de Utrechtse Jaarbeurs.
De zorg kampt met flinke uitdagingen: personeelstekorten, een vergrijzende bevolking die meer zorg nodig heeft, kosten die de pan uit rijzen. Steeds meer leveranciers zetten ict-toepassingen en digitalisering in om hun producten of systemen slimmer te maken. Hoe kunnen die robots, IoT-toepassingen en digitale hulpmiddelen de zorg ontzorgen? Computable zocht het antwoord op de beursvloer van Zorgtotaal 2019 in de Jaarbeurs Utrecht.
Datagestuurd schoonmaken met Tork
Datagestuurd schoonmaken. Dat staat er in grote letters op de stand van Tork. De leverancier van hygiëne-artikelen rust zijn automaten voor papieren handdoekjes uit met sensoren. De aan wifi gekoppelde systemen waarschuwen een schoonmaker wanneer de automaat bijna leeg is. Ook moeten standaard ingeplande schoonmaakrondes tot het verleden gaan behoren. Sensoren in het gebouw meten waar het druk is en in combinatie met bijvoorbeeld de data van de automaten voor de papieren handdoekjes, wordt de schoonmaker naar de plek gestuurd waar er dringend schoongemaakt moet worden of materiaal aanvulling behoeven.
Volgens het bedrijf scheelt dat datagestuurd schoonmaken op het aantal schoonmaakuren, waarderen bezoekers het gebruik van sanitair met hogere cijfers, al is het omdat ze minder vaak grijpen naar een lege automaat.
Laundry Computer Technics uit Tiel
Ook LCT (Laundry Computer Technics), dat kua’s en kia’s (kleding-uitgifte-automaten en kleding-inname-automaten) levert aan zo’n veertig zorginstellingen en ziekenhuizen in Nederland, maakt gebruik van slimme ict-toepassingen. ‘Met de opkomst van rfid en zeker door de nieuwste generatie uhf-chips kan kleding ook in bulk uitgelezen worden. De systemen weten precies welke kledingstukken er op een stapel liggen’, vertelt salesconsultant Harmen van Rinsum. De kleding heeft bijvoorbeeld een uhf-chip die in het boord of de borstzak is verwerkt en wordt zo geregistreerd in de database van de kledingautomaten.
In een video op de beursstand toont het bedrijf zijn systeem Chiptex Liner voor hangende kleding dat door ziekenhuizen maar ook door de KLM wordt gebruikt. Ook wordt er op de stand een demonstratie gegeven van de U-cab, een slimme legkast voor de uitgifte van werkkleding. ‘Met een persoonlijke pas met een bepaald tegoed kunnen medewerkers hun kleding uit de kast halen of in de wasmand gooien’, toont Van Rinsum in een demo. Voordeel voor de zorg is dat het systeem 24 uur per dag beschikbaar is zonder dat er een persoon aanwezig moet zijn voor de uitgifte van kleding. In de achterliggende software die in eigen beheer is gebouwd, worden zaken als artikelcode, maat, chipnummer van de gebruiker uitgiftedatum en tijdstip van teruggave geregistreerd. Het moet zorgen voor minder zoekgeraakte kledingstukken en de juiste kleding moet door een beter beheersbare planning altijd voorhanden zijn.’
Ook hygiëne speelt een rol. Vieze kleding gaat niet door dezelfde handen die ook de schone kleding aanraken. Die stromen zijn strikt gescheiden. Het bedrijf is naast Nederland ook in Finland, op Curaçao, in Singapore en in Bulgarije actief, vertelt Van Rinsum.
Qineto breidt bewegingsspel uit
De Heerlense startup Qineto is met Qbi neergestreken op de beursvloer. Die oplossing voor het stimuleren van lichaamsbeweging bij ouderen of mensen met een bewegingsbeperking stond eerder in het Computable Future Lab tijdens Zorg&ICT en kwamen aan bod in het Computable-artikel, Future Lab: Veel zorg met een zachte G. Het maakt gebruik van beeldanalyse om mensen meer te laten bewegen. Een 3d-camera en software volgen de bewegingen van een cliënt op basis van gewrichtspunten. De speler van het spel kan door het bewegen van de romp, het hoofd, de armen, voeten of heupen een bal aansturen die via bluetooth verbonden is met de software. Op een speelveld voor de speler wordt de bal door de beweging van de speler door een hoepel gerold (zie video).
Tim Dings vertelt dat het systeem onlangs is uitgebreid met een module voor het volgen van de handen, voor het stimuleren van fijne motoriek. Ook is er het mogelijk om het hoofd te volgen. Daarmee kunnen ook mensen met een halfzijdige verlamming of hoge dwarslaesie onderdelen van het spel uitvoeren.
Dings laat in een brochure zien dat na de kalibratie van de camera de software in die programmatuur bepaalde gewrichtspunten volgt en zo via een bluetooth-signaal naar een bal de bewegingen van de persoon omzet naar een rolrichting van de bal. Binnenkort krijgt het bedrijf extra subsidie van de gemeente Limburg om de oplossing verder te ontwikkelen. Het gaat om doorontwikkeling van de software en nieuwe cameratechnologie, vertelt Dings.
Knuffelrobot Paro en helpende hand Obi
Op de beurs zijn ook robots aanwezig. Focal Meditech uit Tilburg toont Paro. Het gaat om een zeehondknuffel die direct uitlokt om door de zachte vacht te aaien. Het diertje, een sociale robot, reageert op geluid en licht (is overdag bijvoorbeeld drukker dan ’s nachts) en maakt verschillende geluidjes en bewegingen afhankelijk van de manier waarop het wordt vastgehouden. Op den duur kan het ook een naam leren, vertelt Lisa de Leeuw, marktonderzoeker en verkoopadviseur. ‘Mensen vinden de grote ogen altijd heel vertederend, ze maken direct contact met bijvoorbeeld dementerenden of mensen met autisme.’ Het doel is om een reactie uit te lokken, alertheid te vergroten of een positieve herinnering te maken, staat op de productkaart van het bedrijf. De Leeuw vertelt dat Paro de interactie en communicatie met mensen met dementie en mentale beperkingen kan verbeteren.
Bezoekers vinden een robotarm die helpt bij het eten minder vertederend. ‘Dat moet je toch niet willen’ en ‘Dat is toch helemaal niet gezellig, geef mij maar sondevoeding als het zo moet’, klinkt het als een groepje beursbezoekers de robotarm Obi ziet. ‘Dat is vaak de reactie van mensen uit de zorg voor dementerenden of zorg voor mensen met een beperking, maar daar is deze robot helemaal niet voor bedoeld’, legt De Leeuw uit. ‘Deze robotarm die helpt met eten en drinken is bijvoorbeeld voor mensen met ALS die graag een keer zonder hulp van anderen willen eten als dat gaat.’ Ze legt uit dat die zelfredzaamheid en het niet 24 uur van andere mensen (mantelzorg of partners) afhankelijk hoeven zijn voor sommige cliënten heel prettig is.
Pulse Racing, fietsen met een dwarslaesie
Verderop tonen studenten inspanningsfysiologie hoe mensen met een dwarslaesie kunnen fietsen met behulp van functionele elektrosimulatie (fes). Het lijkt sciencefiction, maar het bestaat echt. Door het beurtelings onder stroom zetten van zenuwuiteinden, bewegen de spieren. Die zogenoemde fes is sterk in opkomst.
Een team van de Vrije Universiteit werkt aan fes-fietswedstrijden. De drager van die draden en een kastje dat de stroomstoten aanstuurt, kan zo deelnemen aan wedstrijden. Op een speciaal ontworpen fiets, een Berkelbike, zitten sensoren in de kruk. Om in de tred van een fietstrapbeweging te komen, wordt de stroom stapsgewijs verdeeld over elektroden op de hamstrings, quadriceps en bilspieren. Het team traint in een speciale ruimte in het wis- en natuurkundegebouw. De studenten leggen vandaag waarschijnlijk voor de zoveelste keer uit waar ze mee bezig zijn: ‘Met de ledematen van mensen met een dwarslaesie is in principe niks mis. De verbinding met de hersenen is verbroken, waardoor ze hun lichaam niet aan kunnen sturen.
Ze verwachten dat hun onderzoek er mogelijk aan kan bijdragen dat in de toekomst een dwarslaesie te genezen is doordat verbindingen in de ruggenwervel zijn te herstellen. In samenwerking met ‘beta’s’ van de TU Delft hopen de bewegingswetenschappers nog meer te kunnen profiteren van technologie om hun oplossing te verbeteren.
Dit artikel verscheen eerder in enigszins gewijzigde vorm in Computable Magazine nummer 3 2019.
Holomoves in Computable Future Lab
Gelijktijdig met Zorgtotaal werd in de Jaarbeurs in Utrecht de vakbeurs Zorg & ICT gehouden. Een van de onderdelen was Computable Future Lab, waar zich een bonte mix van startups in de zorg en zorginstellingen met innovatieve ict-technologieën presenteerde. Een opvallende stand was die van Holomoves, een bedrijf dat voortkomt uit het Universitair Medisch Centrum (UMC) in Utrecht en zich richt op beweging en ouderenzorg.
Holomoves biedt augmented reality in het ziekenhuis om patiënten, in het bijzonder ouderen, in beweging te krijgen. ‘Veel mensen komen in het ziekenhuis binnen, gaan in bed liggen en blijven daar ook liggen. Hier willen wij verandering in brengen, want beweging is, met name voor ouderen, essentieel voor de gezondheid’, vertelt Karin Valkenet.
Zij is projectmanager ‘UMC Utrecht in Beweging’ en medeoprichter van Holomoves. ‘We hebben bewust gekozen voor augmented reality in plaats van virtual reality. Bij augmented reality blijf je de omgeving om je heen zien, waardoor gebruikers minder last hebben van draaierigheid. Wij bieden nu een game waarbij ouderen ballonnen kunnen ‘lekprikken’ en hierdoor vanzelf in beweging komen.’
Voor de toekomst geeft Valkenet aan dat ze wil focussen op een Tamagotchi-achtig idee, waarbij ouderen bijvoorbeeld virtueel een plantje moeten verzorgen, waarvoor ze in beweging moeten komen. (tekst: Christel Tuin).
