Stel, u gaat aan de slag met een briljant idee, u wordt de nieuwe Uber of Facebook of zoiets. Waar zit uw ethisch kompas?
Ethiek is lastig, het is namelijk niet te vangen in nullen en enen. Geen kunstmatige intelligentie zonder de bias van de bedenkers. Zelfs ai zonder vooroordelen blijkt uiteindelijk vooroordelen te ontwikkelen. Niets menselijks is uw ai vreemd.
De discussie rond ethiek hoor je niet veel in het grote debat, al zit die eigenlijk overal in. Privacy is het voornaamste onderwerp van discussie. Dat is niet zo vreemd, want uiteindelijk is dat de meest zichtbare vorm waar iedereen mee te maken heeft. Hoe u omgaat met de privacy van uw gebruikers toont een bepaald ethisch kompas.
Wat is ethiek ook al weer? ‘De praktische filosofie die handelt over wat goed en kwaad is’, schrijft de Van Dale. Dat is best een punt bij het ontwikkelen van diensten die over de hele wereld bruikbaar zijn of kunnen zijn. Ethiek verschilt al van persoon tot persoon en zeker tussen bevolkingsgroepen, landsgrenzen, regio’s, werelddelen, woongemeenschappen, steden, dorpen, de rijke kant van het dorp en de arme.
Een aantal zaken hebben we vastgelegd in de universele verklaring van de rechten van de mens, maar zelfs dan tornt menig staat, menig bedrijf en menig instelling aan ethische waarden van de een of de ander.
Hoe werkt ethiek volgens u binnen een wereldomvattend systeem? Omdat deze vraag wat breed is, mag dit uiteraard toegespitst worden op specifieke casussen.
Uber en Facebook zijn beiden niet ethisch volgens die van de westerse samenleving en zoeken het grijze gebied van de wetgeving op of krijgen boetes opgelegd omdat ze daar overheen gaan. Niet bepaald ethisch dus.
Je kan de vraag herformuleren tot:
Kan je als bedrijf nog wel uitgroeien tot een gigant met ‘normale’ ethische waarden?
Het is een typisch Nederlands trekje om telkens opnieuw de persoonlijke mening als uitgangspunt te nemen. En dan bij voorkeur uitgebreide discussies te starten, meningen te peilen en conferenties en workshops bij te wonen.
Met voorbij gaan aan reeds bestaande onderzoeksresultaten, consensus en standaarden.
‘De ontwikkelingen gaan snel’, ‘Nieuw is beter’ en ‘We hebben er subsidie voor gekregen’.
Zo hebben we hier de reeds bestaande kaders van o.a. ‘Data Ethics’, ‘Value Sensitive Design’, ‘Ethically Aligned Design (IEEE)’, ‘Ethics and Algorithms Toolkit [ethicstoolkit.ai]’, ‘Accountability by Design´, ‘Privacy by Design (PET)’, ‘Privacy by Default’, ‘Impact by Design’, ‘Privacy Web Standards’, wet- en regelgeving, richtlijnen en voorschriften, en diverse gedragscodes.
Elk briljant idee of initiatief zou gevolgd dienen te worden door het opstellen van een Business Case met daarin een verkenning van markt en kaders, en een objectieve kosten-/baten-analyse. Van het laatste dienen ook de ‘intangibles’ deel uit te maken.
Dat in deze fase reeds de kern wordt gelegd voor een latere mislukking getuigen de vele overheids-faalprojecten.