‘Innovatie vanuit cliëntvragen werkt het beste’

Waar loop je tegenaan, wat zou je anders willen en waar droom je van? Deze vragen stelde Johan Elbers, innovatiemanager Apeldoorn bij ’s Heeren Loo, aan cliënten. 's Heeren Loo is een zorginstelling voor mensen met een verstandelijke beperking. Deze instelling heeft innovatie opgenomen in een landelijk meerjarenprogramma, waarbij de vestiging in Apeldoorn koploper is.

‘Ik doe alleen iets als ik een vraag van een cliënt krijg. Op basis van die vraag ga ik aan de slag. Ik noem dit co-designschap. We werken samen met de cliënt en daarnaast de familie, studenten en bedrijven die ons kunnen helpen met het vinden van een oplossing. Op deze manier is al een aantal producten ontstaan die we makkelijk kunnen opschalen naar een grotere groep cliënten. Ik heb gemerkt dat een specifieke oplossing, die je later kunt opschalen, beter aanslaat dan te beginnen met een ‘gemiddelde oplossing voor algemeen gebruik’, vertelt Elbers enthousiast.

Netflix met vr-bril

De innovatiemanager heeft voorbeelden te over van vernieuwende oplossingen die vanuit de cliëntvraag zijn ontstaan. ‘Zo was er een cliënt die graag wilde dat zijn vader hem elke dag voorlas op een bepaald tijdstip. Dit is natuurlijk niet realiseerbaar en daarom hebben we kleine soundboxjes gemaakt. Dit zijn usb-sticks met daarop een foto van de voorlezer, in dit geval de vader, met daarop de door hem voorgelezen verhalen. Uiteindelijk hebben verschillende cliënten nu een eigen verhalenbundel waar ze op elk gewenst moment van de dag naar kunnen luisteren.’ Zwemmen met dolfijnen, een bekende therapievorm, is een ander voorbeeld. ‘Niet iedereen kan naar Curaçao en daarom halen we, met behulp van de Dolphin Swim Club, Curaçao en de dolfijnen naar onze cliënten. Dit doen we door middel van een vr-bril waarmee onze cliënten virtueel kunnen zwemmen met deze dieren. Hiervoor werkten we samen met studenten van de Rijksuniversiteit Groningen, die onder andere onderzochten hoe cliënten reageerden op de vr-bril.’ Uiteindelijk wil Elbers komen tot een ‘Netflix’ met vr-films voor cliënten.’

Zorgdoelgroepen

Het innovatiecentrum in Apeldoorn wil graag toepassingen maken voor meer doelgroepen. Elbers: ‘Daarom werken we steeds met verschillende partners samen. Zo werken we met studenten van de Universiteit Twente aan een interactief rolstoelblad voor cliënten in een rolstoel. Zij kijken vaak de hele dag naar beneden. We willen deze cliënten bijvoorbeeld de mogelijkheid geven om via het blad aan te geven wat ze willen drinken om zo hun autonomie en keuzevrijheid te vergroten. Het blad kan ook ingezet worden om te gamen en te computeren wat uiteraard ook voor ouderen of andere zorggroepen relevant kan zijn.’

Innovatie vanuit zorgverlener

De innovatiemanager geeft aan dat niet alle innovatie voortkomt uit de vraag van cliënten. ‘Zo gaven zorgverleners aan dat ze met cliënten werken die vanuit zichzelf niets doen. Als ze geen aandacht krijgen, doen ze ook niets. Daarom ontwikkelen we op dit moment een interactieve wand voor deze meervoudig beperkte cliënten, zodat er altijd interactie kan plaatsvinden. Hiervoor werken we samen met studenten van de TU Twente. Met studenten van Hogeschool Saxion werken we dan weer aan een wand die tijdens de dagbesteding ingezet kan worden om cliënten van elkaar te scheiden. Door het aanbieden van geluid en lichtstralen in een beperkte ruimte, gunnen we hen een moment van rust.’

‘Dit is leuk voor ze’ volstaat niet

De innovatiemanager geeft aan dat er teveel wordt ontwikkeld onder het motto ‘dat is leuk voor ze’. ‘Veel startups doen dit ook, maar als cliënten er niet op zitten te wachten, ben je kansloos.’ Ook bij ’s Heeren Loo werd er volgens hem teveel zonder betrokkenheid van de cliënten ontwikkeld. ‘Er kan heel veel, maar daar doe je de mensen geen plezier mee. Daarom heb ik in het begin cliënten geïnterviewd om erachter te komen waar ze behoefte aan hebben. En nu worden we overspoeld met vragen, ook vanuit andere delen van het land. Bedrijven kijken vervolgens samen met ons hoe ze specifieke cliënten kunnen helpen. We hebben een hele innovatieruimte in Apeldoorn gebaseerd op vragen van cliënten. In deze ruimte kunnen mensen onze innovaties, zoals een kussen waarop je computerspelletjes kunt spelen, ervaren.’

Hoe zit het met de zakelijke kant? Elbers: ‘We stellen alle technologie open, iedereen mag het van ons lenen om te proberen. Ik ben zelf niet commercieel, dat laat ik over aan de betrokken bedrijven. Zo laten we op de Zorg & ICT-beurs een relaxstoel zien waarmee cliënten zich kunnen terugtrekken. Hiervoor werken we samen met Health2work. Ook hebben we met Incentro samengewerkt aan een app die het voor cliënten mogelijk maakt om ‘naar het theater te gaan’. Deze gooien we gratis in de appstore. Innovatie en een mooier leven voor mensen met een beperking, daar draait het voor ons om.’