In de bestuurskamers van Nederland is weinig aandacht voor digitalisering. De schaarse aandacht richt zich vooral op de risico’s. Bestuurders hebben bovendien nauwelijks een beeld van de strategische voordelen van digitalisering voor de bedrijfsvoering. Dat blijkt uit een onderzoek onder de top van het Nederlandse bedrijfsleven, uitgevoerd in opdracht van brancheorganisatie Nederland ICT.
‘Als de top van het Nederlandse bedrijfsleven wordt gevraagd naar de impact van de digitale transformatie op hun organisatie, blijkt dat slechts een derde hier een beeld bij heeft. En hoewel een ruime meerderheid van bestuurders aangeeft dat ict erg belangrijk is voor hun organisatie, blijkt digitalisering vrijwel niet op strategisch niveau te worden behandeld’, schrijft de brancheorganisatie in een aankondiging van de onderzoeksresultaten.
Het onderzoek is uitgevoerd bij besturen, directies, rvc’s (raden van commissarissen) en rvt’s (raden van toezicht) van beursfondsen, mid-marketbedrijven en semi-publieke organisaties. Het doel was om te achterhalen hoe men aankijkt tegen en omgaat met actuele vraagstukken op het gebied van digitalisering.
‘We wilden graag beter inschatten hoe de hoofdletter D geborgd is in de top van het Nederlandse bedrijfsleven’, aldus Lotte de Bruijn, directeur Nederland ICT. ‘We kunnen eigenlijk maar één algemene conclusie trekken naar aanleiding van de resultaten: de top is wel bezig met digitalisering, maar met een veel te beperkte blik.’
Belang van ict slechts gedeeltelijk erkend
De belangenorganisatie vindt het positief dat de helft van de ondervraagden aangeeft dat ict erg belangrijk is voor de kernactiviteiten van hun organisatie. ‘Ruim een kwart dacht zelfs volledig afhankelijk te zijn van ict. Na doorvraag bleek echter dat dit belang vooral werd gezien op operationeel niveau en veel minder op tactisch of strategisch niveau.’
Nederland ICT benadrukt dat digitalisering verder gaat dan het in gebruik nemen van bepaalde hardware of software. ‘Het heeft bijvoorbeeld invloed op je bedrijfsvoering, je strategische positie en je relatie met patiënten’, vertelt De Bruijn.
Kennis van ict ontbreekt
Uit het onderzoek blijkt dat een ruime meerderheid afhankelijk is van externe expertise op het gebied van digitalisering en dat bijna driekwart van de bestuurders zich zorgen maakt over het kennisniveau binnen de organisatie. Volgens Olaf Smits van Waesberghe, directeur van het Nationaal Register, is het opvallend dat de boardroom haar eigen digitale kennis overschat. ‘Slechts 1 procent van de leden van het bestuur of de directie gaf namelijk aan dat deze kennis bij rvc/rvt-leden zit, terwijl een kwart van deze leden juist aangaf dat deze kennis wél bij hen zit.’
De Bruijn stelt dat het kennisniveau doorklinkt in de gehele digitale mindset van de organisaties: ‘De digitale transformatie biedt enorme kansen en ik vind het schokkend dat uit dit onderzoek blijkt dat veel directies nog steeds vooral de risico’s van digitalisering zien. Er zijn in iedere sector al goede praktijkvoorbeelden die bewijzen dat je door digitalisering méér kunt bereiken. Het is tijd dat bedrijven zien dat de digitale transformatie ook op hen positieve invloed heeft.’
De bedrijfsvoering heeft met haar kritische houding gelijk en het onderzoeksresultaat geeft zelf aan waarom: “Uit het onderzoek blijkt dat een ruime meerderheid afhankelijk is van externe expertise op het gebied van digitalisering en dat bijna driekwart van de bestuurders zich zorgen maakt over het kennisniveau binnen de organisatie”. Het debacle bij de belastingdienst is een schoolvoorbeeld: ook daar ontstonden problemen doordat externe medewerkers inzicht hadden in gevoelige data. Daarnaast is een groot deel van de Nederlandse bevolking, en dus ook het bedrijfspersoneel, nagenoeg digibeet, alle digitale gadgets en apps die men pleegt (poogt!) te gebruiken ten spijt.
Je kunt wel alsmaar vooruit blijven hollen en stoicijns door-digitaliseren maar als op enig moment meer als driekwart van je volgers zo ver is achtergebleven dat ze achter de horizon zijn verdwenen dan doe je toch echt iets fout.
Ook regelmatig op Computable ter sprake: de “technische schuld”. In combinatie met voorgaande pleit dat er voor de aandacht te richten op het verbeteren van wat reeds aanwezig is, in plaats van alsmaar nieuwe zaken in te voeren. Iets waar ook ICT leveranciers zich meer rekenschap van zouden mogen geven.
Graag citeer ik Johan Cruyff: je ziet maar dat wat je begrijpt.
Als je niet weet hoe je wat organiseert, een probleem oplost, zonder IT, dan heb je weinig aan IT. Is de kans groot dat je niet of verkeerd interpreteert. IT ks vooral een tool, dat veel sneller gaat, veel bredere verbanden ziet, maar het is en blijft een tool.
De digitalisering is zo een mooi gevonden woord, men vergeet dat de ponskaarten ook al digitaal verwerkt werden. Dat het altijd in eerste instantie over organisatie gaat, daar is blijkbaar weinig bewustzijn over!
Het was hier al eerder benoemd. Ong. 10 procent van de samenleving is laag geletterd en loopt dus een reële kans om aan de buitenrand van de samenleving komen te staan en helemaal geen nut te hebben van de digitale innovaties van de laatste tijd. Hoe gaan wij daar als samenleving mee om?