Pareltjes: 4PS

Softwarebedrijf 4PS uit Ede brengt zijn software al in zo’n twintig landen via partners aan de man, tot in Australië aan toe. In Nederland richt het bedrijf, waar bijna tweehonderd man werken, zich naast de bouw- en installatiebranche ook op de GWW/infrabranche. 4PS kiest als basisplatform bewust voor standaard software van Microsoft Dynamics NAV en heeft er zijn eigen, op de bouw toegesneden 4PS Construct-platform mee gemaakt. Kloppend hart van het platform is de bedrijfsbrede projectondersteunende functionaliteit, met een sterke focus op projectbewaking en prognoses.

4PS heeft inmiddels circa zevenhonderd implementaties op zijn palmares staan. Klanten komen niet alleen uit de bouw, maar ook uit de sectoren installatie, grond-, weg- en waterbouw (GWW)/Infra, service en onderhoud.

Wim Jansen, een van de drie huidige eigenaren van 4PS, stelt dat het bedrijf altijd wat onder de radar is gebleven, maar dat nu de tijd rijp is verder te groeien, met name in het buitenland. ‘Wij willen de markt laten zien wat voor nieuwe oplossingen aanstaande zijn.’ Hij doelt daarmee onder andere op Dynamics 365 Business Central, de opvolger van Dynamics NAV, die dit jaar is geïntroduceerd.

Platformleverancier

Het hart van het softwareplatform 4PS Construct is het enterprise resource planning (erp-)systeem dat is toegesneden op projectmatig werken en zaken als klantbeheer (crm: customer relationship management), financieel, inkoop, materiaalbeheer en service en onderhoud. Bij veel bouwbedrijven is projectcontrole uiterst belangrijk. De marges zijn nog altijd laag; faalkosten komen nog te vaak voor en moeten koste wat het kost worden vermeden.

Daaromheen biedt het bedrijf allerlei aanvullende oplossingen, zoals apps voor op de bouwplaats (urenregistratie, materieelbeheer, GWW App), mobiele toepassingen voor service engineers, zelfbedieningsportalen waardoor onderaannemers bijvoorbeeld uren kunnen invoeren en documenten kunnen worden uitgewisseld, én software voor capaciteits- en projectplanning. ‘Daarmee zijn we eigenlijk een platformleverancier voor de bouw-, installatiebranche en GWW/Infra geworden’, stelt sales manager Marcel van Noord vast. ‘Wij verkopen zowel on premise als cloudoplossingen en beheren deze ook.’

Taal van de bouw

Volgens Van Noord spreekt het bedrijf sinds de oprichting in 2000 ‘de taal van de bouw’. ‘Onze softwareoplossing is in al die jaren geëvolueerd en verrijkt. Met samenwerkingssoftware (op SharePoint gebaseerd) bijvoorbeeld, maar ook met portalen, apps en de BIM Bridge. We hebben inmiddels de eerste IoT – internet of things – -toepassingen op de markt. Wij kijken ook nog naar andere innovaties zoals wearables.

Hij benadrukt dat de kennis die in de loop der jaren over de bouwbedrijven is opgebouwd als het ware is voorverpakt in de software. ‘Zo’n negentig procent van de werkzaamheden bij die bedrijven is vergelijkbaar. De kennis hierover hebben we aan de hand van specificaties gestandaardiseerd in het systeem. Klanten moeten dan nog wel leren hoe de software te begrijpen om er handig in te worden. En we hebben aan de hand van hun ervaringen zaken aangepast. De laatste tien procent van de functionaliteit wordt in samenwerking met klanten gefinetuned.’

Veel overeenkomsten, paar verschillen

Jansen wijst er op dat zelfs in verschillende landen de bouwwerkzaamheden op elkaar lijken. ‘Zelfs soms op wetgevend niveau. Wij kennen in Nederland bijvoorbeeld de Wet ketenaansprakelijkheid, in Angelsaksische landen heet dat ‘retention’. Toen we dat zagen zijn wij in het buitenland actief geworden en daar ook gaan groeien, al is die stap min of meer per toeval ontstaan. Vandaag de dag is het strategisch voor ons geworden.’

Natuurlijk zijn er ook verschillen, benadrukt hij. Zo is in de Nederlandse bouwsector arbeid een van de duurste middelen en is urenregistratie belangrijk. Daarentegen kennen ze in Duitsland geen minder- of meerwerk. En in Turkije kijken ze amper naar de uren maar juist  naar ‘just in time delivery’ op de bouwplaats. Want arriveren de spullen te vroeg, dan is het risico op schade vrij groot. Of denk aan werkgerelateerde ongelukken: als er in Nederland een dode valt op de bouwplaats haalt dat de voorpagina van de krant. Terwijl alleen al in Istanbul er per jaar honderden dodelijke bedrijfsongelukken zijn.

Over de grens

Jansen: ‘Desondanks kwamen wij erachter dat onze software voldoende flexibiliteit bevat en wij dit product ook over de grens aan de man konden brengen. In de basis is Microsoft Dynamics NAV eigenlijk ook een oplossing voor de internationale markt. Met onze ip – intellectual property – daarbinnen leveren we een product waar internationaal gezien onze klanten zich kunnen onderscheiden in hun business.’

Wat 4PS daarbij ook in de kaart speelt is dat er op al die lokale markten voornamelijk lokale spelers actief zijn, ook in Nederland. Daar liggen groeikansen als je een onderscheidend product hebt. Van Noord. ‘Er is weinig infiltratie van buitenlandse partijen op die markten. Het Finse Tekla probeert het met Construsoft als partner, ook in Nederland. En je hebt leveranciers als Dassault Systèmes en Autodesk, maar die doen de bouw erbij en richten zich meer op de ingenieurskant.’

Hij noemt het frappant dat het succesvolle model van 4PS, waarbij door te werken als isv (independent software vendor) van Microsoft met buitenlandse partners en wederverkopers er binding ontstaat met de lokale cultuur en markt, nauwelijks navolging heeft gekregen. Probleem is vaak dat Amerikaanse en toch ook Engelse bedrijven Europa zien als één markt maar vergeten dat Europa tientallen talen en culturen kent, en per land andere belastingregels en bouwverordeningen. Denk alleen maar eens aan een ogenschijnlijk eenvoudig iets als btw. Dat verschilt nogal per land.’

For Project Solutions

4PS is in het jaar 2000 opgericht. De naam is een semifonetische afkorting voor ‘For Project Solutions’. Dat hebben de oprichters, Martin Westerink, André Overeem en Tom Bakker, samen bedacht. Tom Bakker ging zes jaar geleden met pensioen. Wim Jansen kwam erbij en richt zich vooral op het internationale werk, daar waar Westerink commercieel bezig is en Overeem zich met innovatie bezighoudt.

Het drietal was voor 2000 actief binnen Baan Company dat voor een aantal verticale markten actief was. Een van de sectoren was de bouw, waarmee medeoprichter Paul Baan veel affiniteit had. Dat ging een tijd goed. Baan nam ook Kraan Bouwcomputing over in 1998 maar verkocht dat in 2001 weer. Omdat de industrietak veel aandacht nodig had was er uiteindelijk geen echte focus meer op de bouwmarkt. Nadat Baan Company zelf na een moeilijke tijd bijna ten onder ging en werd overgenomen door Invensys kwamen de resterende bouwactiviteiten bij de afgesplitste erp-adviespraktijk Profuse terecht.

Westerink, Overeem en Bakker besloten een andere weg op te gaan en richtten in 2000 op een zolderkamer 4PS op. Zij kozen toen bewust voor het generieke platform Navision als basis voor een nieuwe erp-oplossing voor de bouw/constructie en installatiebranche. Navision koos voor een duidelijke, stabiele richting, zeker toen het in 2001 werd overgenomen door Microsoft. Die keuze betaalde zich uit. Microsoft Dynamics NAV is uitgegroeid tot een van de grootste internationale bedrijfssoftwareplatforms.

CTB

Een steun in de rug in de begintijd was de alliantie met bouwautomatiseerder CTB. Die nam een licentie op het erp-systeem van 4PS voor bouw en GWW/Infra bedrijven. In 2011 besloot CTB deze tak te verkopen aan 4PS dat inmiddels op Dynamics NAV-gebied zijn partner was voorbijgestreefd en voor Microsoft in Nederland als belangrijke Dynamics-partner gold. CTB concludeerde dat de Dynamics NAV-tak op termijn meer toekomst heeft bij 4PS.

De eerste jaren vormden de bouw- en installatiebranche de focusmarkt voor 4PS. Maar in 2015 besloot de directie dat GWW/Infra ook een strategische markt was. Via de CTB-deal was dit al op het pad van 4PS gekomen en de directie zag dat er genoeg groei zat in deze markt. De software werd aangepast en verrijkt, met name rond de processen calculatie, planning, besteksadministratie en materieelbeheer.

De klanten uit de bouwmarkt profiteerden hier ook van. Jansen: ‘Die functionaliteit voor service en onderhoud, die wij al hadden voor de installatiemarkt, werd ook belangrijk voor bouwbedrijven, ingegeven door de bouwcrisis. Aannemers gingen daardoor nadenken over service-alternatieven. Ook bij GWW-bedrijven zie je meer opdrachten voor service en onderhoud, bijvoorbeeld via raamcontracten bij lokale overheden. Daarnaast wordt in projecten om de BIM-standaard gevraagd, ook op de GWW-markt. Zo zie je een kruisbestuiving ontstaan waar klanten tevreden over zijn.

Drie pijlers

Van Noord vat de drie pijlers, waarop 4PS Construct is gebouwd, nog even samen. Dat is ten eerste de Microsoft-technologie achter het Dynamics-platform. ‘Dat kopen wij in; andere partijen ontwikkelen zelf, maar Microsoft steekt jaarlijks zo’n elf miljard in r&d; daar kunnen wij natuurlijk niet aan tippen.’ De tweede pijler is dat het een standaard oplossing betreft; 4PS claimt dat het nauwelijks maatwerk levert.

Van Noord: ‘Ons implementatietraject is voorspelbaar omdat we werken met ‘best practices’. Natuurlijk moeten we her en der wat toesnijden op specifieke klantprocessen, dat is onvermijdelijk.’ De derde pijler is dat 4PS zich focust op de bouwnijverheid in haar breedte. Het bedrijf zou met zijn projectgerichte erp-pakket 4PS Construct kunnen uitbreiden naar bijvoorbeeld de corporatiemarkt of de vastgoedsector, maar het blijft bij ‘schoenmaker blijf bij je leest’. Van Noord: ‘Als er branchevreemde verzoeken binnenkomen, verwijzen we door naar andere NAV-partners.’

Nabije toekomst

De komende tijd staat in het teken van Dynamics 365 for Business Central, de cloudversie van Dynamics NAV. 4PS gaat met klanten het gesprek aan of ze hier naar toe willen overstappen. ‘Freedom of choice’ is hierbij het uitgangspunt. Volgens Jansen zijn sinds de komst van Satya Nadella als topman de deuren bij Microsoft opengegooid en ligt de nadruk op open technologie en samenwerkingen. ‘Dat speelt ons in de kaart. We kunnen bijvoorbeeld onze oplossingen geschikt maken voor allerlei apparaten in allerlei omgevingen en in allerlei samenstellingen. Zoals onze Buitendienst App, die kan door monteurs worden gebruikt op een iPad, maar ook door anderen die een Android- of Windows-systeem gebruiken. Maar ook in een private cloud, public cloud, bij Microsoft of Amazon, in-huis of in een mixed mode’.

De bouw heeft op ict-vlak een conservatief imago, maar volgens Jansen is dat veranderd en heeft de branche zich de laatste jaren juist innovatief nadrukkelijk gemanifesteerd: bouwplaatsen zijn digitaal geworden, uitvoerders lopen rond met tablets en apps en componenten bevatten rfid-tags voor betere vindbaarheid en onderhoud. Of denk aan robotjes voor grondcontrole of metselen, drones voor renovatie-inspectie en landmetingen en het 3D-printen van betonelementen of zelfs hele huizen.’

Het voordeel van zo’n conservatieve houding is dat je ook weinig legacy hebt en nu makkelijker op de innovatiekar kan springen’, stelt Van Noord. ‘Er wordt onder andere gekeken naar de inzet van IoT. Nu sensoren ook goedkoper worden, dienen de mogelijkheden zich aan. Apparaten worden slimmer: neem een cv-ketel die zelf het waterpeil uitleest en als dat te laag staat en onderhoudssignaal zendt. Of andere installaties of kunstwerken die met sensoren kunnen voorspellen wanneer onderhoud nodig is. Dat soort meldingen kunnen wij dan met onze software weer verbinden met het erp-systeem.’

[Dit artikel staat ook in Computable Magazine nr.1/2019]