De eis van de nieuwe digitale werkplek, ofwel de digital workplace, is dat er is te werken op elk apparaat. Laptop, tablet, telefoon of fysieke pc, elk device moet universeel te benaderen zijn op de toegankelijkste manier voor de eindgebruiker.
De techniek omtrent de desktopvirtualisatie verloopt in een sneltreinvaart vergeleken met tien jaar geleden. Niet zozeer om de mogelijkheden, maar meer om de simpliciteit die komt kijken om de volledige infrastructuur in te richten. Met de komst van technologieën, zoals hypervisorvirtualisatie, was het natuurlijk al mogelijk een volledige werkplek virtueel beschikbaar te maken en deze vervolgens vanuit datacenterlocaties aan te bieden. De virtuele werkplek was hierdoor in veel gevallen ook via partners voor een vast bedrag per maand aan te bieden. De partner configureert het platform, neemt vervolgens de infrastructuur waar en is tevens verantwoordelijk voor het beheren en het ondersteunen bij vragen.
Het grootste voordeel van een virtuele desktopomgeving is nog altijd de eenvoud om een standaardwerkplek te beheren, onafhankelijk van de locatie van de eindgebruiker. De komst van public cloud-providers, zoals Microsoft Azure, zal de complexiteit van deze virtuele desktopomgevingen meer ontlasten van partners.
Samen met de rest van onze infrastructuur zal ook de virtuele werkplek volgen. Om deze reden zullen veel eigen datacenters van partners sluiten en vervangen worden door cloud solution provider (csp)-modellen via public cloud-leveranciers.
Marketplace
Het wordt met de dag makkelijker om een volledige virtuele desktopinfrastructuur-omgeving af te nemen vanuit een cloudlicentiemodel – met overzichtelijke maandelijkse kosten, allemaal zonder hiervoor zelf het platform vanaf de basis te configureren. Simpel vanuit de marketplace een aantal stappen doorlopen en de rest van de uitrol gaat geautomatiseerd.
Het beheren en onderhouden van de virtuele werkplekken, waar updates en versiebeheer onder vallen, zullen overblijven. Leveranciers van virtuele werkplekken zullen hierdoor steeds meer over gaan stappen op een desktop-as-a-service-variant, waarbij de klant zelfs het onderhoud en beheer niet meer zelf of via partners hoeft uit te voeren.
De verschillen tussen de virtuele desktopoplossingen tussen leveranciers, zoals Citrix en VMware, zijn tegenwoordig wat betreft mogelijkheden minimaal. Zeker met de veelvuldigheid van steeds meer software-as-a-service-diensten (saas) op basis van de public cloud, worden de eisen aan het platform anders bijgesteld en wordt alleen nog gekeken wat de meerwaarde is voor het scenario van de klant.
Al deze oplossingen zijn gebaseerd op remote desktop services van Microsoft. Echter, nu de digitale transformatie naar de cloud het gesprek van de dag is, gaat Microsoft een fundamentele wijziging hierin aanpassen, genaamd Windows Virtual Desktop (WVD).
Microsoft heeft aan deze nieuwe versie van remote desktop services de afgelopen twee jaar intensief aan gewerkt. Het is een volledig op Microsoft 365 Cloud subscription gebaseerde aanbieding, inclusief services als een Windows 10-licentie, Office 365-producten en Enterprise Mobility + Security (EMS). Alleen de Azure-consumptiekosten van de virtuele machines zijn niet inbegrepen.
WVD is een platform-as-a-service-offering die het mogelijk maakt een virtuele desktop uit te rollen vanuit een control plane die volledig in beheer is van Microsoft. Het gebruik van deze control plane is inbegrepen voor alle klanten van Microsoft 365 E3, E5 en F1 en zal in 2019 beschikbaar komen. Een ander belangrijk punt om te benoemen, is dat het ook ondersteuning biedt voor Windows 7-desktops, inclusief drie jaar extra ondersteuning voor security-updates na de houdbaarheidsdatum in 2020.
Staat Citrix nu dan buitenspel? Nee, in tegendeel. Zoals remote desktop services altijd de onderlaag was voor Citrix, is dat nu ook met WVD. Leveranciers kunnen namelijk hun eigen producten injecteren en vervolgens beheren vanaf hun eigen control plane-service, beschikbaar stellen. Deze adaptieve koppelingen zullen allemaal werken op basis van api’s, omdat het WVD-platform vanuit deze – uit een cloud geboren – manier omgaat met externe koppelingen en dus erg flexibel is op dit vlak voor het toevoegen aan het ecosysteem door middel van partners.
Citrix zal de eerste partner worden die desktop-as-a-service-desktops zal gaan aanbieden op basis van WVD – als onderdeel van het Microsoft Cloud Solutions Provider – Microsoft 365-reseller-programma. Dit programma is niet alleen toegankelijk voor Citrix, en naar verwachting zullen andere leveranciers snel volgen.
Nieuw type besturingssysteem
Als onderdeel van WVD zal Microsoft tijdens de lancering in 2019 ook een nieuw type besturingssysteem uitbrengen. Dit is een op Windows 10 Enterprise gebaseerde versie en volledig geoptimaliseerd voor Office 365 ProPlus waarop het mogelijk is meerdere remote desktop-sessies (multi-user) te starten. Je mag dit systeem vrij gebruiken als onderdeel van een van de ondersteunende Microsoft 365-licenties. Er zijn dus geen remote desktop cal’s vereist, wat voorheen wel het geval was.
In tegenstelling tot Windows Server maakt Windows 10-multi-user gebruik van .NET 1.1 om toepassingen en applicaties vanaf het besturingssysteem uit te voeren. Dus als je praat over app-compatibiliteit, dan heeft deze nieuwe versie van Windows 10 de normale Windows 10-desktop-look & feel en de voordelen van een server-omgeving. Daarnaast biedt het ook een naadloze aansluiting op de Office 365 ProPlus-variant voor bestaande klanten van het Office 365-subscriptiemodel.
Office 365-diensten
Met de overname van de Amerikaanse startup FSLogix afgelopen november, biedt het nieuwe Microsoft-platform ook ondersteuning voor het gebruik van Office 365-producten in virtuele omgevingen. Dit was nodig om de verdere toekomststrategie omtrent de verdere uitrol van Microsoft Office 365 ProPlus veilig te stellen boven op een virtuele desktopomgeving alsmede de adoptie van andere cloudservices vanuit Microsoft Azure.
Een voorbeeld hiervan is dat Office 365 ProPlus geen out-of-service-datum heeft zoals Office 2019 (2025). De benadering van updates en features zullen, net zoals Windows 10, as-a-service plaatsvinden. Je bent met Office 365 ProPlus altijd voorzien van de laatste features en security-updates. Dezelfde release-strategie voor Windows 10 Semi-Annual Channel (SAC).
Unified digital workspace
Ik had het in het begin van deze bijdrage over hoe wij onze werkplek benaderen en de eisen hieraan steeds meer generiek worden. De komst van diverse saas-applicaties, voornamelijk web-based, zou het voor de it-afdeling en de gebruiker makkelijker maken, mede door het ontzorgen van patch- en updatemanagement. Echter, de komst van nieuwe webbased applicaties maakt het in veel gevallen niet makkelijker voor de eindgebruiker. Neem als voorbeeld de verschillende portalen, wachtwoorden en gebruikersnamen. Voor een gebruiker is dat lastig te onthouden, maar het is toch een van de meest voorkomende klachten op dit moment.
Ook zijn traditionele win32-applicaties nog steeds voor tachtig procent onderdeel van onze it-omgeving, wat als platform een besturingssysteem nodig heeft om te starten. Om deze reden zullen virtuele desktopomgevingen nog voor lange tijd een belangrijk onderdeel zijn van het aanbieden van applicaties richting eindgebruikers.
De komst van de zogenoemde unified workspace-webportalen biedt hier uitkomst voor. Hiermee start je zowel saas, Modern als traditionele apps op vanuit een – zonder tussenkomst van software op basis van HTML5 – webportaal onafhankelijk van device of locatie. Hierin zie ik een nieuwe nicheoplossing ontstaan, waar de marktfocus van desktopvirtualisatie steeds meer naartoe zal gaan bewegen.
Diverse leveranciers komen met oplossingen hiervoor, waaronder Citrix met zijn Workspace-oplossing, Workspace ONE van VMware en de uit Nederland afkomstige oplossing Liquit Workspaces. Allemaal bieden ze een groot scala aan integratie.
In hoofdlijnen bieden ze een universele webportal die vanaf een single-sign-on-ervaring via verschillende identiteiten, zoals Azure Active Directory en multi-factorauthenticatie, is door te zetten richting andere desktops, remote-app-platformen en saas- en/of clouddiensten.
Op deze manier heeft een gebruiker altijd een eenduidige manier van benaderen van zijn virtuele werkplek en applicaties, waar deze ook (cloud/on-premises/partner) mogen draaien. Met als hoofddoel een tevreden gebruiker die zijn gegevens en webadressen niet meer handmatig hoeft te beheren.
Het is nu uitkijken naar de verdere digital workplace-ontwikkelingen voor dit jaar.
Dit wordt vooral met veel commerciele druk gehyped en het gevaar en dde risico’s nemen dan ook hand over hand toe. Verwachting is dat 2019 en 2020 zal worden gekenmerkt door tal van uit de hand lopende grote en kleine incidenten, ook in Belgie, waarvan de kosten in de miljarden zullen belopen.
Less is More
Meer dan 85% van de IT professionels kent weinig tot niets van de essenties en principes van (digitale/mechaninsche) automatisering. Zij kunnen natuurlijk een expert zijn in hun discipline maar…. hetgeen zij uitvoeren dagelijks, verkopen en onderhouden, is nog altijd ‘Automatiseren…’
Zo weet 99% van de professionals in en met IT, IoT, ICT, Ai, etc etc niet uit te leggen eenduidige wat automatiseren is, hoe deze materie zich beweegt, en … voor velen zal dit als verrassing komen, vertellen dat automatiseren vooral… 100% Voorspelbaar is.
Zo weten al die professionals ook niet dat de juridische verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid bij hen ligt.
Als je namelijk niet weet dat hetgeen je uit voert en dagelijks onderhoud, 100% voorspelbaar is, heeft dit directe gevolgen voor de professional en voor de organisatie waar die acteert. Want elke ondernemer die niet weet dat deze materie, de essenties en principes van automatiseren volkomen voorspelbaar is, heeft een juridische stok achter de deur bij disputen.
Immers, waarom verteld een IT professional, een IT manager dit zijn klant(en) niet?
Iets om even over na te denken.