Afgaand op de belangstelling voor artificial intelligence (ai) is het alsof dit concept de allernieuwste technologische doorbraak is. Conferenties over het onderwerp, zoals de World AI Summit in Amsterdam, trekken duizenden bezoekers en topsprekers uit de hele wereld. Toch is ai veel minder nieuw dan we denken. Al in de jaren tachtig werd gewerkt aan algoritmen en kennissystemen die zelfstandig beslissingen nemen.
Maar eerst dit. Rond ai heerst een enorme begripsverwarring. Ai, machine learning, deep learning en data mining worden vaak door elkaar gebruikt, waarbij dan telkens min of meer hetzelfde concept wordt bedoeld. Daarom: wat is ai nu echt?
We bevinden ons nu nog in het tijdperk dat wel weak ai – ook wel artificial narrow intelligence – wordt genoemd: een computersysteem voert op basis van een algoritme één specifieke (ai-)taak uit. Bijvoorbeeld ai-software die op basis van leads en opportunities zogenaamde next-best-actions voorstelt in een salesproces.
Dit is eigenlijk al heel lang mogelijk. Het verschil met vroeger is dat dit type acties nu realtime mogelijk is en steeds intelligenter en complexer is uit te voeren. Naast het feit dat de huidige technologie rond artificial narrow intelligence verbeteringsslag ondergaat – denk aan sterkere toepassingen van deep learning – zullen de komende jaren een opmaat zijn naar wat we artificial general intelligence noemen, waarbij het menselijke handelen benaderd wordt.
Toepassingen van ai zullen dan stap voor stap sneller en complexer worden. Ai zal in combinatie met wat binnen het concept van de vierde industriële revolutie fusing technologies wordt genoemd, gaan leiden tot een steeds complexer en intelligenter vorm van autonome (informatie)systemen die realtime handelen.
Kwantumcomputing als katalysator van ai
In dit geheel vormt kwantumcomputing de katalysator. Kwantumcomputers maken gebruik van de principes van de kwantummechanica. Een kwantumprocessor kan in één keer parallel berekeningen uitvoeren met een zeer grote hoeveelheid data. Daardoor is hij vele malen sneller dan een traditionele computer, vooral voor specifieke taken rond het thema van ai. Gelet op de enorme mogelijkheden van kwantumcomputing, investeren alle grote technologiebedrijven er fors in. Ook zijn er al praktische initiatieven ontstaan.
Microsoft is een van de bedrijven die hoog inzet op kwantumcomputing, waaronder een project rond watervoorziening in de Verenigde Arabische Emiraten. Ook in de zorg is er behoefte aan rekenkracht. De Case Western Reserve University in Cleveland (VS) startte een project met Microsoft om het opsporen van kanker met MRI-scans te versnellen. Het is weliswaar nog in een pril stadium.
De essentie van ai: autonoom handelen
Door de snelheid van de kwantumcomputer zal het in de toekomst mogelijk zijn van weak ai de stap naar artificial general intelligence te maken. Daarbij kan een computer net als een mens multitasken. Dat is ook de essentie van a(g)i: het gaat erom dat een systeem een autonome, complexe beslissing kan nemen en als een mens kan handelen. Uiteindelijk ontstaan er – een kwestie van jaren – systemen, die dit kunnen. Hierover zullen overigens vaak terechte ethische discussies gevoerd worden.
De volgende stap richting artificial super intelligence is dan naar verwachting, vanuit technisch perspectief, snel te zetten. Tot die tijd zullen we zoals aangegeven stap voor stap steeds complexer en intelligenter autonome systemen gaan maken. Systemen die ook met elkaar acteren.
Blockchain als vertrouwensbasis voor ai
Niet verrassend, maar hier lijkt in toenemende mate ook een rol weggelegd voor blockchain. Dit kan helpen bij het creëren van vertrouwen – vanuit het menselijk oogpunt – tussen autonome systemen; wij controleren welke informatie wordt uitgewisseld, waarop besluiten worden genomen. De autonome systemen gaan in de toekomst onderling communiceren. Er zijn nu al patentaanvragen die hierop gebaseerd zijn, bijvoorbeeld het CMMP-patent van Ford, met onderzoek naar de mogelijkheid om connected cars onderling met elkaar te laten praten, zodat ze bijvoorbeeld ruimte voor elkaar kunnen maken bij een noodsituatie of een microbetaling kunnen doen. Dat vereist een betrouwbaar systeem aan de achterkant om alle transacties die dan een rol spelen, goed en ondubbelzinnig vast te leggen.
De convergentie van technologieën levert een groot aantal mogelijkheden op voor een brede en diepe inzet van ai met tal van mogelijkheden om de manier waarop we leven en werken indringend te veranderen. Daarbij zal er ook zeker een steeds steviger discussie ontstaan over de mate waarin we autonome ai-systemen in de toekomst probleemloos kunnen en moeten vertrouwen. Want ook dat is een belangrijk aspect van ai.
