Computable bestaat vijftig jaar. Het grootste deel van die periode heb ik als ict’er meegemaakt. Ik deel enkele ervaringen en observaties met de jubilerende redactie en de lezers.
Computable was tien en ik had mijn eerste ervaring met ict. In 5 VWO. Een klasgenoot was zoon van een automatiseerder. Ik vroeg hoe het was om een vader te hebben wiens werk het was om andere mensen werkloos te maken. Dat was een normale vraag want microprocessoren zouden tot massawerkloosheid leiden. En het was al crisis. Nu is Computable vijftig en een groot deel van de beroepsbevolking is een ict’er of ict-oïde professional. Ergens tussen toen en nu wierf Exact personeel met de slogan ‘Automatisering bezorgt ons handenvol werk.’ Iedereen snapte de grap. Toen.
Computable was dertien en ik bezocht voorlichtingscolleges voor de doctoraalstudie Economie aan de VU. Een professor Van Oorschot vertelde over ‘Bestuurlijke Informatiekunde’, iets betrekkelijk nieuws. Iemand vroeg naar carrièremogelijkheden. De prof zei dat zijn ex-studenten vaak al aan een tweede huis toe waren. Studenten waren toen nog links en hoongelach was zijn deel. Ik wist wat armoede was, lachte niet mee en merkte later dat de professor gelijk had. Nu is Computable vijftig, zijn er nog steeds te weinig ict’ers en blijven de salarissen veelal achter. Ict’ers worden de nieuwe leraren en zorgmedewerkers, dus dat wordt niet beter.
RAET
Computable was twintig en ik mocht als junior ict’er bij RAET een nieuw consolidatiesysteem ontwerpen voor de Steenkolen Handelsvereniging. Het bestaande systeem was gebouwd toen Computable drie was – door mensen die mijn managers waren. De klant waarschuwde voor de enorme complexiteit van het berekenen van het effectieve deelnemingspercentage in een complex hiërarchisch netwerk van subholdings en werkmaatschappijen. Daar was lang aan geprogrammeerd. Ik programmeerde een halve dag – het begrip ‘sprint’ bestond nog niet – en liet zien dat het nergens over ging.
Anders dan mijn voorgangers had ik leren normaliseren, terwijl mijn voorgangers hun toevlucht zochten tot de Cobol ‘Occurs’ repeterende groepen. Ik leerde dat gegevensarchitectuur in administratieve toepassingen het verschil maakt. Nu is Computable vijftig en in die dertig jaar heb ik gezien hoe de kennis van gegevensmodellering eerst breed werd verspreid om daarna uit ict-opleidingen te verdwijnen en geleidelijk te worden vergeten. Niet toevallig zie ik de productiviteit van systeemontwikkeling sinds de jaren ’90 ook teruglopen.
DOOM
Computable was 27 en de dagen van het mainframe waren geteld. De wereld ging client/server. Complexe multi-tier architectuurtools zouden zorgen voor een optimale taakverdeling tussen client-pc’s. Die pc-clients eisten steeds zwaardere Intel 80×86- en daarna Pentium-processoren. De economische levensduur van een zakelijke pc daalde tot een jaar of twee, zonder dat daar veel tegenover stond, behalve DOOM spelen. Nu is Computable vijftig en is de fat client vergeten, met dank aan meer bandbreedte en krachtiger servers. De explosieve toename van bandbreedte, gecombineerd met de implosie van verwerkingskosten leidt nu tot de terugkeer van het mainframe, maar dan virtueel, oftewel de cloud. Alleen het bitcoin/blockchain-duo herinnert ons er nog aan dat transactieverwerking duur is en CO2 kost.
Computable was 29 en de wereldkampioen schaken werd verslagen door ‘een computer’. Wat gepresenteerd werd als een overwinning van artificial intelligence (ai) was vooral een demonstratie van brute rekenkracht toegepast op een beperkt probleemdomein. Nu is Computable vijftig en wordt nog veel meer rekenkracht losgelaten op veel bredere probleemdomeinen, van het winnen van de quiz Jeopardy (door IBM Watson) tot het zelfstandig laten rijden van auto’s. Zelfs oneindig veel rekenkracht zou voor deze problemen nog tekort schieten als er niet ook een sensor-revolutie gaande was alsmede een softwarerevolutie, geïnspireerd door de werking van het menselijk brein.
Blijf lezen!
Computable was 45 en de overheid bleek haar burgers grootschalig te bespioneren. Nu is Computable vijftig en gaat dat gewoon door, terwijl privacy-lekken eerder regel dan uitzondering zijn. Nieuwe wetgeving faciliteert het eerste en bestrijdt het tweede.
Computable was 48 en een andere overheid weet middels sociale media invloed uit te oefenen op een referendum en een presidentsverkiezing. Nu is Computable vijftig en meldt de minister van Defensie dat wij met die andere overheid in oorlog zijn, virtueel dan.
Terugkijken helpt bij het vooruitkijken. Hoe de ict-wereld er uitziet als Computable honderd wordt weet niemand. Wel kun je deze en andere trends doortrekken voor de komende tien jaar. Daar gaan we: er komen disrupties maar geen massawerkloosheid. Administratieve automatisering wordt een nog groter tranendal. De ict-wereld gaat meer lijken op één alomtegenwoordig super-mainframe met overal ogen en overheidsdiensten die meekijken. Privé wordt passé.
Alleen de ai-revolutie (deep learning) en de sensor-explosie (big data!) kunnen alles op de kop zetten. Maar dan is er de Wet van Hofstadter: ‘voorspellingen komen altijd later uit dan je denkt, zelfs als je rekening houdt met de Wet van Hofstadter’.
Blijf lezen!
(Deze bijdrage is afkomstig uit Computable Magazine, editie 06/2018.)
Complimenten aan de auteur, een leuke ode aan Computable magazine.
Inderdaad spijtig, dat we mogen constateren dat privé inderdaad passé is geworden. De financiele en commerciële sector heeft hier stevig vat op, en die wurggreep zal niet gauw ontspannen. (ook het groot militair industrieel complext niet te vergeten…)
Gelukkig wordt zoals René hier aangeeft volgens de wet van Hofstadter “de soep niet zo warm gegeten als deze wordt opgediend”. Voor wat betreft AI en Quantumtechnologie zullen er eerst ook nog heel wat slimme vragen bedacht moeten worden vooraleer we die, in nabije toekomst, aan deze nieuwe generatie informatiesystemen mogen voorleggen. Ik lees dat hier vooral in de wetenschap behoorlijk wat werk verricht wordt. Blijkbaar denken wij als wereldbol bewoners nou eenmaal gemakkelijker in negatieve beelden (overlevingsinstinct) en is men van plan om in elk geval eerst met zorgvuldig samengestelde vragen te komen.
Dat met die administratieve automatisering is inderdaad een lastige, het lijkt erop dat met de snelheid waarmee we tegenwoordig gaan, hier geen constructieve veranderingen in dreigen te komen, en we het maar nemen zoals het is, een gemiste kans?
Ik zie niet zo snel iemand die hiervoor de verantwoordelijkheid op zich gaat nemen, de huidige Rijks CTO is alweer opgestapt, op naar de volgende. De tijd moet het ons blijkbaar leren… Tja, zolang jezelf als Nederlander niet getroffen wordt door een niet correct werkend informatiesysteem áh lah PGB of GBA heb je niet in de gaten dat we hier in Nederland het lek nog lang niet boven hebben.
Misschien over vijftig jaar, wie weet…?
“Nu is Computable vijftig en in die dertig jaar heb ik gezien hoe de kennis van gegevensmodellering eerst breed werd verspreid om daarna uit ict-opleidingen te verdwijnen en geleidelijk te worden vergeten. Niet toevallig zie ik de productiviteit van systeemontwikkeling sinds de jaren ’90 ook teruglopen.”
Met low-code verdwijnt de hele ict-opleiding 😛
https://www.computable.nl/artikel/opinie/digital-transformation/6521457/1509029/toon-lef-met-low-code-in-digitale-transformatie.html