Pareltjes: Relined Fiber Network

In 2003 creëert Relined, als joint venture van Prorail en Tennet, zijn eigen niche: het lokaliseren en vermarkten van onbenutte glasvezelcapaciteit. De focus ligt vanaf de start op het leggen van verbindingen op basis van onbenutte dark fiber – letterlijk onbelichte glasvezel – van publieke en/of private netwerken. Vijftien jaar later beschikt Relined Fiber Network over twee landelijk dekkende dark fiber-netwerken in Nederland en Duitsland van ruim 28.500 kilometer en is een sprong naar Denemarken aanstaande.

‘Nee, wij zeggen: ‘Relaained’, corrigeert marketing communication officer Susan Middelwijk me als ik de bedrijfsnaam op z’n Nederlands uitspreek: ‘Ree-lie-net’. Een paar jaar geleden is besloten om de naam op z’n Engels uit te spreken, als in rely – betrouwbaar -, omdat er regelmatig verwarring ontstond. ‘Mensen vroegen dan of wij iets met religie hadden. De link met de railwereld waar het bedrijf deels uit voortkomt, werd minder snel gelegd’, aldus Middelwijk aan de start van een interview met algemeen directeur Jan Willem Tom op het kantoor van Relined Fiber Network in Vianen.

‘We speelden nog met idee om de naam te veranderen in Railned’, weet directeur Tom nog. ‘Maar dat vond Prorail, onze toenmalige mede-eigenaar, geen goed idee omdat er binnen het spoor al een bedrijf bestond met zo’n naam. Daarna hebben we gekozen voor een andere uitspraak en een officieel uitgebreidere naam: Relined Fiber Network. Met die naam kunnen we ook in het buitenland beter voor de dag komen.’

Dark fiber

Het bedrijf, dat een man of dertig telt, is vijftien jaar geleden opgezet als joint venture van energienetbeheerder Tennet en spoornetbeheerder Prorail. Het idee: de overcapaciteit in de hoogwaardige glasvezelnetwerken die naast het spoor (Prorail) en in de hoogspanningsmasten (Tennet) liggen, in de vorm van dark fiber commercieel aanbieden aan de markt. Prorail is namelijk in die tijd net begonnen met de aanleg van een eigen glasvezelinfrastructuur langs het spoor. De spoorbeheerder heeft het netwerk nodig voor het beheer van onder andere seinen en wissels. Tennet gebruikt ook glasvezel, onder meer voor het monitoren van het landelijke elektriciteitsnet en het verbinden van de onderstations. Maar een deel van beider glasvezelnetwerken blijft onbenut.

‘Zonde dus om dat niet ten volle te gebruiken’, stelt directeur Tom. ‘Zeker ook omdat het neerleggen van zo’n infrastructuur met gemeenschapsgeld is gefinancierd. In die periode was dark fiber nog een relatief onbekend en duur product dat maar door weinig bedrijven werd afgenomen. We waren als Relined aan het pionieren om dark fiber op de Nederlandse markt aan de man te brengen.’

Metronetwerk

In de beginjaren richt Relined zich naast de twee moedermaatschappijen op afnemers van dark fiber uit de telecom- en datacenterwereld en aan organisaties die stabiele en betrouwbare verbindingen nodig hebben. De eerste klant is Surfnet, de organisatie voor ict-ondersteuning in het (hoger) onderwijs. Relined groeit mee met de uitbreiding van de glasvezelnetten van Prorail en Tennet. Maar het bedrijf zorgt ook zelf voor expansie.

Zo verwerft het in 2005 een eigen stads-(metro-)netwerk in de regio Amsterdam – het voormalige Carrier 1-netwerk – waarmee het aansluiting krijgt met de snelgroeiende datacenterindustrie in de hoofdstad. Bovendien worden de netwerken van Prorail en Tennet verbonden met de internet-PoP’s (points of presence) in Amsterdam, Rotterdam en Den Haag. Klanten kunnen zo hun datacommunicatieverkeer tussen het internationale internetknooppunt Amsterdam en de rest van het land afhandelen.

In de jaren erna werkt Relined gestaag aan de uitbreiding van een landelijk dekkend netwerk door samenwerkingsverbanden te sluiten met andere stads- en provinciale netwerken en exploitanten van bedrijfsterreinnetwerken. Het is een periode waarin lokale overheden fors investeren – vaak gezamenlijk – in eigen glasvezel, zoals Breedbandregio Eindhoven en Breedband Delft. ‘Voor ons is het aanleggen van nieuwe kabels duur. Daarom werken we het liefst samen met partijen voor de zogeheten ‘last miles’: het laatste stukje netwerk om dark fiber binnen te brengen bij een kantoor of een woning. En ook deze netwerken kennen onbenutte capaciteit die wij weer kunnen uitnutten’, legt Tom uit.

BT-netwerk

Eind 2017 sluit de glasvezelnetwerkaanbieder een belangrijke overeenkomst met BT, waarbij is afgesproken dat Relined het dark fiber-netwerk van BT in Nederland mag vermarkten. ‘Ook dit netwerk bevat relatief veel onbenutte capaciteit en het geeft ons ook nog eens de mogelijkheid om in Nederland veel meer bedrijfslocaties aan te sluiten zonder hoge kosten voor klanten’, stelt Tom. ‘En we kunnen redundante lijnen aanbieden’.

Met de BT-overeenkomst breidt het netwerk van Relined zowel landelijk als fijnmazig uit van zevenduizend kilometer tot circa veertienduizend kilometer. Het BT-netwerk raakt ook dorps- en stadskernen. Het aantal aangesloten datacenters stijgt van zeventig naar ruim honderd datacenters in Nederland. Het bedrijf heeft daarmee ook de voorzieningen in huis om een bredere klantenkring te bedienen, al dan niet in samenwerking met partners.

Nieuwe doelgroepen zijn system integrators, de grootzakelijke markt, de zorg en de overheid. Tom: ‘De term dark fiber is inmiddels wel genoegzaam bekend. Maar het gebruik ervan op de markt blijft achter ten opzichte van wdm (wavelength division multiplexing: een lichtsignaaltechniek om meer gegevens over een glasvezel te versturen. RS) met een managed connectie. Aan ons de taak duidelijker te laten zien dat we een stabiele, betrouwbare en veilige verbinding in huis hebben die bovendien schaalbaar is. We willen vaker op de shortlist van bedrijven en instellingen komen.’

De directeur mikt bijvoorbeeld op zorginstellingen en overheden, die vanwege het omgaan met veel vertrouwelijke (persoons)gegevens en zwaar kritische omgevingen, behoefte hebben aan zo’n verbinding. Een mooi succes behaalt Relined in 2017: het mag na een aanbesteding een dark fiber-aansluiting leveren voor de aansturing van bruggen en sluizen van de provincie Noord-Holland.

Duitsland en Denemarken

Naast nieuwe sectoren maakt Relined ook de stap naar het buitenland. Vorig jaar is de Duitse vestiging Relined GmbH opgericht met als doel het netwerk over de landsgrenzen verder uit te breiden vanwege de groeiende behoefte aan (grensoverschrijdende) connectiviteit. Inmiddels heeft het bedrijf middels een overeenkomst met NGN Fiber Network een metroglasvezelnetwerk (cityring) in Frankfurt, de Duitse stad die net als Amsterdam een van de grotere internetknooppunten ter wereld is. Op het metroglasvezelnetwerk in Frankfurt zijn circa twintig datacenters aangesloten, waaronder die van Colt, Digital Realty, Equinix, e-Shelter en Interxion. In september dit jaar vierde Relined zijn vijftienjarig jubileum waar tevens een uitbreiding van het netwerk bekend werd gemaakt. Naast het netwerk in Frankfurt beschikt het bedrijf nu ook over een landelijk dekkend netwerk in Duitsland van ruim 14.500 kilometer glasvezelinfrastructuur, waaronder netwerken in talloze Duitse steden.

Anders dan in Nederland ligt er in Duitsland veel glasvezel die is aangelegd door regionale en lokale partijen, licht Tom toe. Het glasvezellandschap is daardoor versnipperd en er zijn slechts enkele spelers met landelijke dekking, zoals bijvoorbeeld Gasline. In vergelijking met Nederland heeft bijvoorbeeld spoorbedrijf Deutsche Bahn pas relatief kort een eigen glasvezelnetwerk. ‘Op de Duitse markt beginnen we, zoals we in Nederland ooit zijn begonnen: we richten ons in eerste instantie op datacenters, netwerkoperators en hosting- en IP-transit-leveranciers. Daar waar nodig werken we samen met partijen die de lokale en regionale eindpunten kunnen leveren.’

Daarnaast volgt er een netwerkuitbreiding naar Denemarken nadat in 2019 de zogeheten Cobra-datakabel tussen de Eemshaven en Denemarken wordt opgeleverd. Met de netwerkuitbreidingen naar Duitsland en Denemarken volgt Relined de huidige eigenaar Tennet, die met het elektriciteitsnetwerk aanwezig is in Nederland en Duitsland en werkt aan een verbinding richting Denemarken via de Cobra-zeekabel.

Maatschappelijke taak

Prorail heeft zijn belang in Relined begin 2017 aan Tennet verkocht. Volgens directeur Tom had de spoorbeheerder alle aandacht nodig voor zijn kernactiviteit: het goed kunnen laten rijden van treinen op het spoornet. Daar paste geen managementrol voor een relatief klein bedrijf als Relined meer bij. Maar ook voor Tennet is het verhuren van onbenutte dark fiber geen kernactiviteit, erkent Tom. ‘Onze moedermaatschappij beschouwt dit echter als een maatschappelijk taak. Bovendien is er een aardige cent mee te verdienen.’ Relined ziet de opbrengsten elk jaar met zo’n tien procent stijgen en boekt inmiddels ruim acht miljoen euro omzet.

Op de vraag of er nog witte vlekken in te vullen zijn in het dark fiber netwerk van Relined, zegt Tom: ‘Ja, er zijn er nog een paar. Maar wij hebben niet de ambitie om te graven. Wij willen geen nieuwe netwerken aanleggen; wij willen juist bestaande netwerken beter benutten. Om die witte vlekken in te vullen zullen we of moeten samenwerken met voorkeursleveranciers of nieuwe netwerken gaan vermarkten.’ In Nederland is er bijvoorbeeld nog het glasvezelnetwerk van Rijkswaterstaat en dat van Defensie. Maar Tom doet geen uitspraken of hier kansen liggen om de overcapaciteit te mogen exploiteren.

Schoenmaker

Hij benadrukt voor de duidelijkheid nog eens dat Relined alleen verhuurt en geen connectiviteit of andere diensten, zoals hosting, aanbiedt, zoals concurrenten als KPN, Eurofiber en een aantal internationale aanbieders wel doen. ‘Ik maak wel eens de vergelijking met de aanleg van een weg. Wij zorgen ervoor dat er goed asfalt ligt; wat vervolgens de huurders doen, – wat ze willen vervoeren, hoe ze dat doen, hoe hard ze willen rijden et cetera,- dat moeten ze zelf weten. Wij hebben ook geen ‘benzinestations’ – computer- en netwerkapparatuur – maar bieden alleen schaalbaar dark fiber waarmee onze klanten zelf verbindingen met de gewenste diensten en bandbreedte kunnen inrichten en uitbreiden.’

‘De techniek is niet moeilijk’, vult hij aan. ‘Die dark fiber ligt er al. Het lastige is meer het organiseren van hoe de onbenutte overcapaciteit beschikbaar kan worden gesteld aan de markt. Al die aanbieders hebben hun eigen beheer- en storingprocedures en afspraken met klanten. En dan hebben we nog te maken met uiterst kritische netwerken van Prorail en Tennet waarbij je niet zo maar een geultje kan gaan graven. Al dit soort zaken moeten wij inpassen in onze one-stop-shop-dienstverlening.’

Relined Fiber Network wil ook niet hoger in de toegevoegde-waardeketen, onderstreept Tom. ‘Wij zijn in een echte niche gedoken en beperken ons alleen tot dark fiber. Schoenmaker, hou je bij je leest, dat blijft ons motto.’

(Deze bijdrage is afkomstig uit Computable Magazine, editie 06/2018.)

Pareltjes

In deze rubriek worden bedrijven geportretteerd die een opvallende rol hebben gespeeld of nog spelen in de Nederlandse ict-wereld.