Drempelloos data delen voedt innovatie in logistiek

Technologieën zoals blockchain houden een grote belofte in voor de logistieke sector. Maar voor succesvolle toepassing van dit soort innovaties is het drempelloos delen van data een cruciale voorwaarde. Dat stelt programmamanager Michiel Haarman van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP).

In de logistiek gonst het – net als in veel andere sectoren – van de verhalen over blockchain, artificial intelligence en internet of things. De nieuwe technologieën hebben één ding gemeen: ze drijven op data. ‘Wie praat over digitalisering van de logistiek, praat over het delen van data’, stelt Michiel Haarman, programmamanager van het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP), onderdeel van de Topsector Logistiek.

Volgens Haarman is het delen van data in de traditionele omgeving met een verlader, vervoerder en ontvanger relatief eenvoudig. De partijen kennen elkaar, vertrouwen elkaar en maken samen afspraken. Dat wordt lastiger in een tijd waarin supply chains online, internationaal, complex en gediversifieerd zijn. Haarman: ‘Logistieke bedrijven doen vaker zaken met vooraf onbekende partijen. Het aantal wisselende contacten neemt toe. Als een transport wordt uitgevoerd door drie subcontractors, heb je al snel drie vrachtbrieven met vier doorslagen nodig.’

Punt dat Haarman wil maken, is dat grip houden op de operatie zonder digitalisering en delen van data ondoenlijk is.

Zinvol

Maar data delen, is alleen zinvol als de betrokken partijen elkaar begrijpen. Is dat  binnen bedrijven soms al lastig, laat staan tussen bedrijven die elkaar niet kennen. Als voormalig chief information officer bij TNT spreekt Haarman uit ervaring: ‘De luchtvrachtspecialist van TNT Express verstaat onder een container iets anders dan de sorteermedewerker van PostNL, die poststukken in een rolcontainer stapelt. We hebben een gemeenschappelijke taal, of beter gezegd standaarden nodig om elkaar te begrijpen. De eCMR is zo’n standaard voor digitalisering van het transport, iSHARE is een standaard voor identificatie, autorisatie en authenticatie in de logistiek.’

Afsprakenstelsel

NLIP heeft de aanzet gegeven tot iSHARE. Op de vakbeurs ICT & Logistiek (zie kader) is veel aandacht voor dit afsprakenstelsel. Haarman legt uit dat data-integraties veelal kostbaar en tijdrovend zijn waardoor ’t soms niet tot data delen komt.

‘In de logistiek is het lastig als elk bedrijf steeds weer opnieuw moet vertellen wie het is en welke data het wil delen. Het scheelt gedoe als we een uniforme manier hebben waarop we partijen identificeren, authentiseren en autoriseren. Dan zijn we minder tijd kwijt met de integratie van it-systemen’, aldus Haarman, die blij is met de vorderingen van iSHARE. Wat heet. Volgens de programmamanager is 2018 het jaar voor uitrol en implementatie van iSHARE en gaat dat sneller dan verwacht. ‘Om aan de vraag uit de markt te voldoen, doen we een dringend beroep op softwarepartijen die iSHARE opnemen in hun software.’

Verkapte platformoplossing

2018 is ook het jaar waarin blockchain zijn intrede in de logistiek heeft gemaakt. Transportconglomeraat Maersk en IBM hebben een joint-venture voor blockchain in de maritieme logistiek opgezet. Koopman Logistics Group werkt met hetzelfde IBM aan een blockchain voor het stroomlijnen van autotransport. Albert Heijn haalde het nieuws met een blockchain voor de track & trace van sinaasappelsap.

Haarman heeft gemengde gevoelens over deze initiatieven. ‘Conceptueel gezien is blockchain ideaal voor het stroomlijnen van de informatiestroom in de logistiek’, zegt hij. ‘De interesse in deze technologie begrijp ik volledig. Maar in de projecten die we nu zien, gaat het nog te vaak om een verkapte platformoplossing.’ Daarbij doelt hij op de projecten waarbij partijen zijn betrokken die elkaar al kennen. Voor het delen van data tussen deze partijen is een gedistribueerde database – het belangrijkste kenmerk van een blockchain – niet nodig. Dat kan ook met traditionele platformtechnologie. Natuurlijk, we moeten ergens beginnen, vindt ook Haarman. Maar in deze projecten zit de toegevoegde waarde niet in toepassing van de blockchain, maar in de logistieke samenwerking tussen de betrokken partijen. Toegevoegde waarde ontstaat volgens Haarman pas als we met blockchain data kunnen delen met onbekende partijen. Of als verschillende blockchains met elkaar kunnen praten. ‘Het laatste wat we moeten willen, is dat Jumbo weer een eigen blockchain opzet voor de samenwerking met misschien dezelfde leverancier van sinaasappelsap. Dan hebben we opnieuw een gefragmenteerde oplossing’, stelt hij, om eraan toe te voegen dat iSHARE een rol kan spelen in de communicatie met en tussen blockchains.

Integratie

Veel logistieke bedrijven klagen over de beperkte ondersteuning van de ict-afdeling bij experimenten met blockchain en andere nieuwe technologieën. Die ict’ers hebben hun handen vol aan de bestaande systemen, die de ruggengraat van het bedrijf vormen. Haarman vergelijkt die systemen met het gas, water en licht. Die moeten het altijd doen. Zonder die systemen staat het bedrijf stil. Logisch dus dat daar een eerste prioriteit ligt.

Haarman roept bedrijven op niet te wachten met experimenteren tot de ict-afdeling aanhaakt. ‘De eerste pilots kunnen prima onafhankelijk van de ict-afdeling worden opgezet en uitgevoerd. De meeste business developers in het bedrijfsleven hebben voldoende technologische bagage om te weten wat de mogelijkheden zijn. En als ze toch iemand met meer technologische bagage in huis willen halen, moeten ze die vooral inhuren. Maar als een pilot succesvol is en ze willen opschalen, moet vroeg of laat toch integratie plaatsvinden met die centrale ict-systemen. Dat is het moment waarop het spannend wordt. De grote uitdaging is om ict’ers te vinden die die integratie tot stand kunnen brengen.’