Bereid je voor op de volgende economische crisis

Het kabinet deed de laatste jaren grote beloftes over de digitalisering van de overheid en het versterken van de digitale koploperspositie van Nederland. Dit blijkt helaas niet uit de Miljoenennota. Die aarzeling zie ik ook terug in het bedrijfsleven. De crisis is voorbij, dus waar is de economische noodzaak om te investeren in it? Ik denk dat bedrijven juíst nu moeten investeren om beter voorbereid te zijn op de volgende economische crisis.

Het kabinet heeft al jaren grote ambities op it-gebied. En dat is helemaal terecht. Er kan nog genoeg verbeterd worden aan de digitalisering van de Nederlandse overheid. En we staan momenteel op de vierde plaats van de meeste geavanceerde digitale economieën van Europa, waardoor we ook op dat punt nog wat werk te verzetten hebben om de digitale koploper te worden. Helaas blijkt uit Miljoenennota dat de overheid niet echt bereid is om te investeren in die ambitie. Hier werd terecht kritiek op geuit door De Stichting Digitale Infrastructuur Nederland (DINL) en Nederland ICT. Ik zie de plannen vooral als kleine, makkelijk te realiseren it-maatregelen, zonder een overkoepelde visie of strategie om de Nederlandse digitale overheid structureel te verbeteren. En dat is hard nodig, omdat ik er van overtuigd ben dat it, en met name de manier waarop we omgaan met data, ons door de volgende economische crisis gaat slepen. Want elke dag dat we geen stappen vooruit zetten bij de digitalisering van Nederland, komt die crisis langzaam, maar onherroepelijk dichterbij.

Golfbewegingen

Golfbewegingen en cycli zijn inherent aan geschiedenis en economische ontwikkelingen. Er zijn talloze theoretische modellen om ze te voorspellen, maar ze zijn bepaald geen exacte wetenschap. Sommige komen uit, anderen niet, en veel grote gebeurtenissen komen totaal onverwacht. Door de snelle technologische en maatschappelijke ontwikkelingen van nu wordt het bovendien steeds lastiger om toekomstige ontwikkelingen te voorspellen. Eigenlijk is dat raar, want we verzamelen tegenwoordig steeds meer data die daarbij kunnen helpen.|

Ik ben er van overtuigd dat het bij de meeste organisaties en overheidsinstanties misgaat bij het converteren van die data naar bruikbare inzichten. Gegevens worden vaak verwerkt door verschillende business units. Dat wil zeggen: opgeslagen door verschillende afdelingen, in allerlei bestandsformaten, en in verschillende systemen – ook wel datasilo’s genoemd. Inzichten destilleren uit het volledige corpus van bedrijfsdata is daardoor een enorme uitdaging. Om dit te veranderen moet er eerst strategisch en structureel geïnvesteerd worden in de manier waarop data opgeslagen en beheerd worden. Volgens mij is dat essentieel als je voorbereid wilt zijn op een naderende crisis, van welke aard dan ook. En dezelfde datagedreven inzichten kunnen je vervolgens ook helpen om deze tegenslagen te overwinnen.

Strategische inzichten

Het kan geen kwaad om parttime doemdenker te zijn. Het daagt je namelijk uit om als bedrijf concrete stappen te zetten die je beter in staat stellen een mogelijke crisis te overleven. Je hoeft dan niet meteen te denken aan de volgende kredietcrisis. Het kan ook gaan om allerlei andere financiële what if-scenario’s.

Recent kwam het bijvoorbeeld bijna tot een importheffing op Amerikaans staal en aluminium. Deze werd gelukkig afgewend, maar had grote gevolgen kunnen hebben voor de industrie. Ik vraag me serieus af hoeveel bedrijven in de staal- en aluminiumindustrie op basis van hun data precies konden inschatten wat het effect daarvan zou zijn? Denk aan de levertijden, omzet, winst en klantverlies. Voor dit soort strategische inzichten moeten veel gegevens gecombineerd worden, en dat kan geen weken duren. Of een ander voorbeeld: denk eens aan een grote multinational die bepaalde producten of onderdelen fabriceert in een politiek instabiel land als Turkije. Wat gebeurt er met zijn voorraden als de grenzen ineens worden dichtgegooid en er niet meer geleverd kan worden? Welke impact heeft dat op zijn handel? Kan de productiecapaciteit verplaatst worden naar een ander land? En welke logistieke consequenties heeft dat? Wil je hier snel op kunnen reageren, dan is realtime inzicht in alle bedrijfsdata nodig. Wereldwijd, ongeacht de locatie, datasilo’s of het specifieke bestandsformaat. Voor dit doel zetten veel grote organisaties tegenwoordig een operationele datahub in. Dit is een modern schaduwsysteem waarin bedrijfsgegevens uit verschillende datasilo’s bij elkaar gebracht worden, en op een moderne manier ontsloten worden voor realtime data-analyse. En zo zijn er nog tal van scenario’s te bedenken waarbij een 360-graden beeld van je bedrijfsgegevens cruciaal is om de impact ervan te kunnen voorspellen. Denk aan valutaveranderingen, en hoe dit de internationale geldstromen beïnvloedt. Of wat de kosten zijn als gevolg van bedrijfsspionage of een cyberaanval. Je spreekt dan over heel verschillende zaken, zoals de impact op de aandelenkoers, het klantenbestand, het publieke imago, en zelfs de concurrentiepositie in de markt.

Digitaal fundament

Het dak van je huis repareer je meestal als de zon schijnt, en niet als het regent. Bedrijven en de overheid zouden op zelfde manier moeten kijken naar het verstevigen van hun it-fundament voor data-analyse. Nu er sprake is van economische groei, lijkt de dreiging van een volgende crisis misschien nog ver weg. Maar als je er beter op voorbereid wilt zijn, dan is het absolute noodzaak dat je de impact van toekomstige tegenslagen kunt voorspellen met betrouwbare analyses op basis van historische data. En om als bedrijf optimaal te functioneren wil je niet pas later, maar vandaag beslissingen nemen op basis van de meest actuele en complete gegevens. Als je voorop wilt lopen in de markt, dan is digitaal leiderschap nodig. Inzicht krijgen in je data is daar cruciaal bij. Neem daarom niet het voorbeeld van het kabinet door goede sier te maken met kleine digitale initiatieven, maar zet strategische stappen om het digitale fundament van je organisatie te verstevigen.