Blockchain en bedrog liggen dicht bij elkaar. Dat zovelen dat niet zien komt grotendeels doordat het bedrog – vaak zelfbedrog – steeds ergens anders plaatsvindt. Wie dit balletje-balletje spel doorheeft wordt niet snel meer gefopt.
In dit artikel gaan we de belangrijkste misvattingen rond blockchain bespreken en fileren, maar een opmerking vooraf is op zijn plaats: De blockchain hype is een tragedie, geen complot. Geen Illuminati, Bilderberg, Soros of Wijzen van Zion. Blockchain is een samenloop van omstandigheden: magische software en een daarop gebaseerde cryptomunt die beelden oproept van een toekomst van decentralisatie, deeleconomie en gelijkheid tussen mensen. De bloemenkinderen zijn terug en de opvolger van scientology maakt zijn opwachting. Daarna stappen marketeers en overheden in de hype en kunnen adviesbedrijven en zelfs advocatenkantoren niet achterblijven. En dus zitten we nu bergen blockchain pilots en marketingclaims, maar vrijwel zonder werkende applicaties.
Opmerkelijk genoeg zijn het vooral mensen van buiten de ict die een ‘ben ik nou gek?’ gevoel bij blockchain hebben. Binnen de ict bestaat nauwelijks tegenspraak terwijl de scepsis overheerst. Je zal ook maar werken bij IBM, Accenture, KPMG, Deloitte, Capgemini, CGI en al die andere meelifters op de blockchain golf. Gelukkig zijn er buiten de ict wereld journalisten die wel kritische vragen stellen. Dat deed Jesse Frederik van De Correspondent. En, jawel hoor, blockchain toepassingen blijken nauwelijks te vinden. Voor wat betreft de overheid is het artikel zelfs nog te positief, kan ik uit eigen onderzoek melden.
Opsomming
Tijd om eens systematisch aan te geven waarom blockchain zo gemakkelijk ontaardt in (zelf)bedrog. Dit derde artikel in de blockchain debunked serie biedt een checklist waarmee elke blockchain-claim kan worden beoordeeld. Daar gaan we:
1. ‘Blockchain levert nuttige functionaliteit voor eindgebruikers’.
Blockchain is een zeer innovatieve manier van gegevensopslag en -management. Blockchain garandeert dat er niet gerommeld wordt met gegevens. Maar aan een applicatie kun je niet zien of er een blockchain onder ligt, evenmin als je kunt zien of er onder een applicatie een database management systeem ligt of platte bestanden; of dat een applicatie lokaal draait of in de cloud. Dat maakt het verkopen van blockchain aan niet-techneuten heel moeilijk. De oplossing is om applicatie-functionaliteiten te koppelen aan blockchain. Een mooi voorbeeld is dat van die gehypete kraamzorg applicatie die nuttige dingen doet die niets met blockchain te maken hebben. Dit werken onder valse vlag is bijna vaste prik zodra iemand komt aanzetten met een blockchain-toepassing. Zoals we zagen in het voorgaande artikel over Bitcoin en blockchain geschiedt zelfs een groot deel van de Bitcoin transacties al onder valse, non-blockchain vlag. Elke claim dat een applicatie functioneel iets moois doet vanwege de onderliggende blockchain moet een alarmbel doen afgaan.
2. ‘Blockchain valt niet te manipuleren en bevat daarom de waarheid’.
Deze claim is te bizar voor woorden en wordt zelden expliciet gemaakt. Impliciet wordt echter continu een beeld gecreëerd als zou er een soort van magische connectie bestaan tussen de realiteit en de afbeelding daarvan in een blockchain. Op niet-ict’ers heeft dat vaak een effect van “het zal wel aan mij liggen”. Dit effect wordt gekoesterd en geëxploiteerd door de blockchain-pushers. Natuurlijk is een onjuiste of frauduleuze mutatie net zo goed in een blockchain te registreren als in elk ander systeem. Het verschil tussen blockchain en non-blockchain is slechts dat gegevens niet kunnen worden gewijzigd, hooguit logisch [sic] overschreven. Waar de suggestie wordt gewekt dat een blockchain-oplossing garandeert dat de blockchain de waarheid bevat worden mensen misleid – meestal bewust. Waar dat gebeurt kan deze link als tegengif worden toegediend.
3. ‘Blockchain valt niet te manipuleren – zie de Bitcoin’.
Dit is dus wél wat blockchain beweert te bieden: een garantie tegen mutaties van opgeslagen data. Malafide mutaties van opgeslagen data – dus niet onjuiste of malafide transacties – kunnen niet omdat de deelnemende peers elkaar controleren. Probeer de zaak maar eens te flessen bij de Bitcoin met zijn circa 160.000 deelnemers. Maar welke andere blockchain-toepassing heeft zoveel nodes? Hoeveel heeft die kraamzorg applicatie er? Of die Groningse Stadjerspas waarmee wordt geleurd? Of het innovatieve (met ultrahoog valse vlag gehalte) We.trade blockchain handelsplatform van de Rabobank? Hooguit tientallen, heel misschien honderden. En dat is gewoon niet genoeg om beschermd te zijn tegen frauduleuze bestandsmutaties. Sterker, kleinere cryptomunten die werken op basis van blockchain worden gehackt door middel van zogenaamde 51 procent aanvallen, waarbij de eerlijke deelnemers met brute rekenkracht opzij worden geschoven. Een sterke partij – een staat of een criminele organisatie – moet in staat worden geacht om zelfs de Bitcoin om te blazen, zeker als de sterkste bonafide deelnemers worden uitgeschakeld middels een denial of service aanval. En bedenk dat nu al meer dan de helft van de Bitcoin rekenkracht in enkele handen is geconcentreerd. Het is dat een geslaagde 51% aanval op de Bitcoin de munt de nek om zou draaien, anders zou zoiets vermoedelijk al hebben plaatsgevonden.
4. ‘Malafide bestandsmutaties zijn een probleem’.
Door de verwarring tussen blockchain-dus-waarheid en blokchain-dus-onveranderlijkheid stelt niemand zich de vraag of het frauduleus veranderen van data überhaupt wel een probleem is. Ik ken zelf geen enkel voorbeeld en evenmin van horen zeggen. Let wel: op allerlei plekken wordt gerommeld en gefraudeerd met data, maar dat gebeurt via reguliere functionaliteit en hooguit zeer zelden door data in een database direct te muteren. Daarvoor heb je bij een serieuze toepassing namelijk meer en meer specifieke kennis nodig dan waarover hackers beschikken. Om een blockchain te kraken hoef je geen hacker te zijn. Niet alleen zijn de blockchain bestanden naar hun aard toegankelijk, maar ook zijn blockchain databases extreem eenvoudig gestructureerd. Door heel veel CO2 te produceren op heel veel servers wordt het frauduleus manipuleren blockchain bestand bemoeilijkt, maar eigenlijk is er sprake van een oplossing voor een zelf geschapen probleem dat elders nauwelijks voorkomt. En we zagen hiervoor al dat de veiligheid doorgaans schijn is zodra een malafide partij de boel echt wil flessen.
5. ‘Elke applicatie kan naar de blockchain’.
Het omgekeerde is waar. De blockchain is alleen geschikt voor de functioneel meest arme toepassingen, uiteraard met de Bitcoin als archetype van zo’n anorexia applicatie. Het blockchainbestand onder de bitcoin is van een ontwapenende eenvoud: conceptueel niets meer dan een bestand met ‘account van’, ‘account naar’, ‘aantal bitcoin’. Een cursus ‘Gegevensmodellering voor Blockchain’ gaan we alleen rond 1 april tegenkomen. Omgekeerd, zodra er wordt geschermd met een applicatie op de blockchain met meer body dan tante Sidonia weet je dat er wordt gejokt. Reken dan op een applicatie met stukjes blockchain of plat bedrog. Ja, in theorie kun je een crm-applicatie bouwen op basis van blockchain, maar dat is even realistisch als zo’n toepassing bouwen met Excel. Trap er niet in!
6. ‘Blockchain en vertrouwelijkheid gaan best samen’.
Dit is natuurlijk een merkwaardige bewering. De filosofie achter blockchain is doordrenkt vanopenheid. Blockchain kopieën staan overal in cyberspace. Er is geen centrale autoriteit maar een open gemeenschap waarvan de leden op basis van gelijkwaardigheid het werk doen en elkaar controleren. Broncode is volledig open source want anders heb je toch een ongelijk speelveld. Blockchain wordt zelfs gepusht als panacee voor samenwerking tussen partijen in logistieke ketens waarin wantrouwen overheerst. Daar komt dan meteen de blockchain basisleugen weer om de hoek: “De logistiek wordt geregistreerd in de blockchain en dus kan uw juweel geen bloeddiamant zijn.” En uw ei geen fout ei. En geen handelstrucs. Steeds weer wordt er gezwaaid met valse vlaggen met als basis de valse bewering dat wat niet kan worden gewijzigd de waarheid is. Het grappige is dat partijen die samenwerken in een blockchain juist niet blij zullen zijn met de gedachte dat tegenspelers (en buitenstaanders) alles wat er gebeurt kunnen zien. We zien bij geclaimde (logistieke) business toepassingen dus steeds dat er wordt gemorreld aan het beginsel van gelijkheid en openheid. In plaats van data kun je ook een link opnemen naar data in je eigen huis, waarvoor je andere partijen kunt autoriseren en die je dan natuurlijk ook weer kunt wijzigen. Of je kunt data in de blockchain versleutelen en de sleutels alleen delen met vertrouwde partijen. Exit alle blockchain principes.
7. ‘Blockchain en privacy gaan best samen’.
Privacy is een speciale vorm van vertrouwelijkheid waarvoor speciale wetten gelden. Vrij toegankelijke blockchain bestanden, in duizenden kopieën met niet te muteren persoonsgegevens zijn volstrekt onwettig. De reactie van de blockchainers is even typerend als arrogant: ‘geef ons een ontheffing‘. Gelukkig is dit kansloos. Uw en mijn recht om te worden vergeten geldt ook voor blockchain toepassingen. Maar terwijl ik dit schrijf is onze overheid lekker met plannen om uw en mijn biometrische gegevens naar de blockchain te brengen. Meer daarover op een later moment.
INTERMEZZO: van bonafide naar malafide blockchain
Wie het voorgaande op zich laat inwerken kan haast niets anders dan concluderen dan dat het héél moeilijk wordt om serieuze business cases voor blockchain te vinden. In het vorige artikel bleek al dat blockchain hét blok aan het been is bij het opschalen van de Bitcoin. We zien hier dat blockchain voor de eindgebruiker geen interessante functionaliteit biedt. Registreren van onwaarheden is met blockchain even gemakkelijk als met klassieke toepassingen. Gegevens in een kleinschalige blockchain zijn wel degelijk kwetsbaar voor malafide mutaties die in klassieke omgevingen geen probleem vormen. Blockchain is alleen volledig toepasbaar voor functioneel graatmagere applicaties. Volledige openbaarheid van broncode en transactiedata is doorgaans onacceptabel zo niet onwettig. En bovenop deze nare cocktail komt dan nog dat transacties op de blockchain intrinsiek traag zijn en het energieverbruik van de bitcoin-blockchain de grootste aanslag op de planeet is sinds de uitvinding van de stoommachine. Je vraagt je af hoe het zo ver heeft kunnen komen.
Het ‘goede’ nieuws is dat het bedrijfsleven al deze problemen heeft opgelost en wel op de meest ingrijpende wijze: behoud de blockchain technologie en de term blockchain en gooi alle basisbeginselen van blockchain uit het raam. Deze fake en wat mij betreft malafide blockchain, wordt nu snel de norm. Einde intermezzo.
8. ‘Blockchain kan ook achter gesloten deuren: private blockchain’.
Als alle vervelende bijwerkingen van de openheid van blockchain toepassing ervan onmogelijk maken dan is een oplossing natuurlijk om blockchain applicaties niet meer open te laten zijn. Bijna alle hiervoor besproken problemen verdwijnen dan. Zet blockchain achter een firewall en je kunt volstaan met een handvol nodes. Buitenstaanders kunnen niet meer bij de data. De Autoriteit Persoonsgegevens blijft weg. Energieverbruik en performance verbeteren enorm. De broncode kan geheim blijven en je kunt van alles bouwen om ervoor te zorgen dat alleen geautoriseerde personen en partijen nog gegevens kunnen zien en transacties kunnen doorvoeren. Het enige probleem dat nog overblijft is dat alleen de meest simpele applicaties zich lenen voor de blockchain. Maar als alles geheim is en je gebruikt een beetje blockchain dan kun je natuurlijk tegen de buitenwereld roepen dat je werkt met een blockchain toepassing.
Iedereen die er even over nadenkt zal inzien dat private blockchain totaal in strijd is met wat blockchain beloofde te zijn. Voor buitenstaanders geldt dat per definitie. Wat is de waarde voor mij als Rabobank klant dat hun handelsplatform werkt op basis van blockchain. Bieden ze mij iets dat niet zonder blockchain kan? Nee. Kan ik nagaan wat de Rabobank claimt? Nee. Heeft de Rabobank een belang om een beetje blockchain in een complex klassiek ICT ecosysteem op te blazen tot iets groots? Ja. Zijn de transactiedata echt veilig? Geen idee. Is de Rabobank een gelijkwaardige peer in de groep banken die samen het We.trade blockchain handelsplatform voeren? Geen idee. Vind ik het een fijne gedachte als allerlei banken en bankmedewerkers kunnen zien met wie ik handel drijf? Beslist niet. Enzovoorts.
We kunnen dit soort vragen bij elke private blockchain applicatie stellen. De meest fundamentele vraag is natuurlijk of we bij private blockchain als buitenstaanders niet gewoon worden bedrogen. Alles wijst erop dat het antwoord doorgaans ‘ja’ is. En hoe kan het ook anders als het woord ‘blockchain’ alle deuren opent? Blockchain opent zelfs de deuren van het Koninklijk Huis, in het bijzonder die van startup-prins Constantijn.
Blokchain – quo vadis?
Dit artikel is een poging om enigszins systematisch de blockchain-hype te ontleden. Met dit derde artikel is het verhaal niet af. De volgende stap is om echt te kijken naar (geclaimde) blockchain toepassingen en deze te scoren aan de hand van de hier besproken criteria. Ik heb dat gedaan wat is ben tegengekomen is ontluisterend. Het gaat te ver om blockchain gelijk te stellen met list en bedrog, maar waar blockchain is zijn list en bedrog nooit ver weg. Het goede nieuws is dat ik heb gemerkt dat her en der blockchain niet meer serieus wordt genomen en dat ook topbestuurders ondertussen nattigheid zijn gaan voelen. Hopelijk helpt dit artikel om deze gevoelens van onbehagen een steviger basis te geven. En zo niet dan moet het via de weg van het aan de kaak stellen van dubieuze blockchainpilots, -projecten en toepassingen. De belangen zijn groot en het blockchain spel is nog lang niet gespeeld.
Bert, In Nederland is de informatie voorziening in de zorg inderdaad behoorlijk goed geregeld als je dat vergelijkt met de rest van de wereld.
Ons ‘sociale’ stelsel zorgt voor zorg voor iedereen. Ik hoop dat dit niet snel veranderd. Veel van de 7 miljard mensen hebben alleen zorg als ze er zelf voor betalen.
In veel andere landen wordt alles nog met papieren dossiers gedaan als die überhaupt worden bijgehouden. Veel landen hebben niet eens de basisgezondheidszorg, ook daar zal een PHR geen prioriteit hebben boven medicijnen en hulpmiddelen. De luxe in de westerse wereld van keuzevrijheid t.o.v de rest van de wereld staat in schril contrast met de landen waar je kan kiezen uit 1 huisarts. Met geluk heb je dan ook nog een ziekenhuis. Of er stroom is of internet om bijvoorbeeld blockchain technologie te gebruiken is daar denk ik niet eens aan de orde.
Dat geeft meteen nog een ander probleem aan. Bij gebrek aan snel internet geen blockchain.
Nationaal is veel onderling af te spreken, internationaal is dat al een stuk moeilijker dus nogmaals het invoeren van een PHR is geen technisch maar een organisatorisch probleem.
Als voorbeeld het volgende:
Een patiënt heeft een bloeduitslag van een laboratorium met het getal 23,5
Bij een ander laboratorium waar ze een andere test gebruiken komt er het getal 546,3 uit.
Zonder duidelijke afspraken over de betekenis hiervan kan niemand er iets mee. En is het zelfs gevaarlijk om het te gebruiken. Maar technisch is het opslaan van het getal totaal geen probleem.
Maar ik ben blij dat al mijn wensen door het PHR worden ondersteund. Klinkt als het standaard antwoord van de door jouw aangehaalde commerciële partijen. Is dit ook inclusief jouw stappenplan bij het doen van medische handelingen? Wordt bij het vastleggen van de gegevens van de verpleegkundige het nationale nummer van het BIG register gebruikt? En mag ik die gegevens van de verpleegkundige in verband met de privacy wel hebben?
Hoe voorziet het PHR in het bewaren van de pathologie gegevens voor de nabestaanden? Op dit moment worden die in Nederland namelijk 50 jaar bewaard zodat erfelijke ziektes bij families onderzocht kunnen worden. Mag dat dan nog wel? En hoe sla je die op? Dat is namelijk een paar gigabyte per onderzoek. Alleen indexeren met een hash lijkt mij niet voldoende want dan moet de organisatie het nog steeds bewaren en dat mag volgens jou niet.
Graag zou ik jouw visie hier over horen en dan in relatie met blockchain natuurlijk.
” Bij gebrek aan snel internet geen blockchain.”
Dat probleem wordt aan gewerkt, er worden 4000 communicatiesatellieten in de lucht gehangen door SpaceX, die het totale aardoppervlak gaan bestrijken. De bedoeling is dat ze op grote delen van de wereld zullen kunnen concurreren met meer traditionele netwerk-faciliteiten.
“Een patiënt heeft een bloeduitslag van een laboratorium met het getal 23,5
Bij een ander laboratorium waar ze een andere test gebruiken komt er het getal 546,3 uit.”
Dat is een semantisch probleem, wat betekent een getal? Ook daar wordt volop aan gewerkt, moderne communicatie-standaarden in de zorg (maar ook elders) verklaren de data die ze gebruiken, dat noemt men interoperabiliteit. Zelf heb ik een open-source service geschreven voor dit doel, zie:
https://github.com/BertVerhees/ucum
“Wordt bij het vastleggen van de gegevens van de verpleegkundige het nationale nummer van het BIG register gebruikt?”
Ik heb geen idee, maar ik ben vrijwel zeker dat de grote vijf ervoor zullen zorgen dat ze binnen de wetgeving kunnen functioneren. Geld weggooien is niet de business waarvan ze groot geworden zijn.
“Hoe voorziet het PHR in het bewaren van de pathologie gegevens voor de nabestaanden?”
Dat wordt zelfs beter, voor research moeten nu allerlei ziekenhuizen nagelopen worden. Research data worden veel makkelijker te vinden, met slimme indexen. Vergeet niet dat de core-business van Google zoeken en vinden is.
Ik kan het toch nog niet laten een reactie in te sturen om nogmaals op het hart te drukken dat René zijn artikel hout snijdt.
Het richt zich op dit punt:
5. ‘Elke applicatie kan naar de blockchain’.
Blockchain heeft twee eigenschappen waarin de potentie zit: Niet te wijzigen en Decentraal.
Heel sec genomen zorgen de structuur van transacties met hashes voor het “niet te wijzigen” aspect en het netwerk van samenwerkende computers (nodes) voor het decentrale aspect.
Die samenwerkende computers noem je “blockchain network”.
De kracht van blockchain zit niet in het “niet te wijzigen” stuk. Dat is namelijk vrij eenvoudig en kun je ook toepassen op veel delen van reguliere database structuur of met “Triple Ledger Accounting” zoals banken dit toepassen.
De kracht zit in het decentrale stuk. Dat decentraal moet je niet zien als bijvoorbeeld een samenwerking tussen IBM, Maersk en havens, dat is namelijk gewoon centraal. Iemand is het baasje van het systeem en meerdere partijen hebben toestemming om wat te doen. Dit is namelijk hoe de wereld al in elkaar steekt. Facebook heeft ook een decentraal netwerk, maar je bent van Facebook afhankelijk wat je kan en wat je mag.
Decentraal in kader van blockchain en waarom het een revolutie genoemd kan worden is dat geen enkele partij (in theorie) de eindcontrole heeft. Het systeem is van de wereld en diens velen deelnemers. Je hoeft geen Maersk of IBM of havenbedrijf te vertrouwen. Je vertrouwt het systeem.
Dus als het gaat om het onderscheidend vermogen van blockchain, dan wordt dit decentrale blockchain -ofwel het blockchain network- bedoeld. Dit is het principe wat blockchain volgens sommige visionairs zo groot als het internet maakt.
Of blockchain zo groot als het internet wordt hangt dus af van welke toepassingen je ermee kunt maken.
Ik, maar ook René en als je zijn artikelen leest, denken dus dat dit zeer beperkt is. Dus dat decentrale applicaties op basis van blockchain er verders niet gaan komen of zich beperkt houden tot de huidige toepassing: Een grootboek voor virtuele muntjes.
Geld is natuurlijk wel een centraal punt van kapitalisme en dus zeker een belangrijke toepassing. Als iedereen het zou omarmen zou dit grote gevolgen hebben voor de staat, maar ook die kans is niet heel erg groot. Als mensen mogelijkheden krijgen om belasting te ontwijken zul je zien dat er wetten veranderen.
Dus dan blijft over: Wat kun je nog meer met blockchain op andere vlakken dan een grootboek?
Bitter weinig en dat is waarom ik wilde ideeën ook steeds weerleg.
Ten eerste: Doordat de blockchain overal hetzelfde moet zijn betekent dit dat je een trage transactie snelheid hebt.
Ten tweede: Om de blockchain overal hetzelfde te houden en dus de integriteit komt dit met hoge kosten zoals “proof-of-work” of systemen die (mogelijk) de integriteit aantasten OF het decentrale aspect. Dit maakt transacties duur.
Ten derde: bij cryptovaluta lijkt Bitcoin het enige systeem te zijn wat nog geen zeer ernstige incidenten heeft gehad door een fout in het systeem. Zwakheden in blockchain netwerk zijn dodelijk voor het systeem. En aangevallen wordt het!
Kortom. De kans dat er brede toepassingen komen op basis van blockchain is zeer onzeker. Het werkt niet, het is duur, het is traag, etcetera.
Dus medische gegevens, of het aantonen van integriteit van producten opslaan in de blockchain als voorbeeld lijkt gewoon niet te gebeuren. Het heeft weinig toegevoegde waarde ten opzichte van reguliere software of zou traag en duur worden.
Samenwerkingen van grote bedrijven die samen een blockchain gebruiken is gewoon marketing. Het richt zich vooral op het niet kunnen wijzigen achteraf, iets wat vrij eenvoudig al gerealiseerd kan worden en niets met een blockchain revolutie van doen heeft.
Dus als je mooie cases leest, zoom even in vraag details. Je zult zien dat er weinig overblijft.
“Dus dat decentrale applicaties op basis van blockchain er verders niet gaan komen of zich beperkt houden tot de huidige toepassing: Een grootboek voor virtuele muntjes.”
Beste Henri, jouw probleem is dat je blockchain overschat, en daardoor als een teleurgesteld persoon blijft hangen in het feit dat blockchain niet doet wat jij ervan wil verwachten, en dan bij herhaling zegt dat het niks waard is behalve wat crypto-muntjes.
Dat is jammer, ik heb je gewezen op de kracht van blockchain, ik heb je praktijkvoorbeelden gegeven, ik heb je business-partners genoemd, maar je blijft hangen je zelf gecreëerde teleurstelling. Ik kan er verder niet zoveel aan toevoegen. Ik heb meermalen geschreven dat blockchain een krachtige tool is, een goede manier om bepaalde dingen te bereiken, en dat het om die redenen wordt toegepast. Ik heb ook geschreven dat het niet de enige weg naar Rome is.
We zijn het eigenlijk eens, behalve dat ik niet teleurgesteld ben en jij wel. Ik denk dat je dat toch vooral bij jezelf moet oplossen.
Prettig weekend
Bert
“De kracht zit in het decentrale stuk. Dat decentraal moet je niet zien als bijvoorbeeld een samenwerking tussen IBM, Maersk en havens, dat is namelijk gewoon centraal. Iemand is het baasje van het systeem en meerdere partijen hebben toestemming om wat te doen. ”
Belangrijk is dat het onmogelijk is om later een stap ertussen te frommelen of er tussenuit te frommelen. De techniek bewijst dat de sequentie-klopt, dat alle stappen zijn doorlopen op het aangegeven moment en in de aangegeven volgorde en door de aangegeven personen/instanties. Iedereen kan dit vertrouwen omdat er blockchains zijn gebruikt. Het is decentraal in die zin dat alle ambtelijke instanties die met het verplaatsen van een container zijn gemoeid, elk toegang hebben tot het blockchain network, en dus kunnen nagaan dat alle stappen juridisch goed zijn vervolgd.
De instanties hoeven elkaar niet te vertrouwen, ze vertrouwen het blockchain network, en om goede redenen. Dit is een ongekende doorbraak in de transport wereld, waarin landen en zelfs instanties binnen een land elkaar niet vertrouwen. Er zullen ook wel oplossingen denkbaar zijn die niet op blockchain zijn gebaseerd, maar ik denk dat die oplossingen toch ook wel sterk op een blockchain oplossing zullen lijken.
Ja, zul je zeggen, maar de container kan vervangen zijn, en de personen zijn niet wie ze aangeven wie ze zijn. Dus, moeten containers, personen, instanties, schepen, vrachtwagens, treinen, allemaal uniek identificeerbaar zijn. Dat zijn tegenwoordig geen belangrijke hindernissen meer.