Het financieringstekort van de rechtspraak loopt in 2018 veel sneller op dan eerder was verwacht. In de rijksbegroting is rekening gehouden met een tekort van 28 miljoen euro, maar dat zal dit jaar stijgen tot veertig miljoen euro. Bovendien lopen de financiële problemen waarschijnlijk verder op door problemen met digitaliseringsprojecten en een afnemend aantal rechtszaken.
Dat stelt NRC op basis van interne documenten van de Raad voor de Rechtspraak die de krant in handen heeft. De organisatie van de rechterlijke macht in Nederland laat extern onderzoeken hoe de rechtspraak financieel verder moet. De rechtspraak heeft een begroting van iets meer dan negenhonderd miljoen euro per jaar. Twee jaar geleden was dat bedrag één miljard euro.
NRC: ‘Nu blijkt dat het digitaliseringsproject de financiële problemen van de rechtspraak juist heeft vergroot. In het voorjaar trokken de rechtspraak en minister Dekker de stekker uit het project. De al lopende digitalisering in onder meer het asielrecht gaat door, maar verdere invoering van het digitaliseringsproject is voorlopig stopgezet.’
De krant somt naar aanleiding van de documenten op dat de kosten van KEI in eerste instantie op zeven miljoen euro begroot waren. Dat bedrag is later verhoogd naar tachtig miljoen euro. ‘Inmiddels heeft de rechtspraak er al iets meer dan tweehonderd miljoen euro aan uitgegeven.’ Daarbij moet wel de kanttekening worden gemaakt dat van dat bedrag ongeveer honderd miljoen aan ict-voorzieningen is besteed en honderd miljoen aan reorganisaties, zoals het sluiten van rechtbanken en een gewijzigde organisatiestructuur.
Weer extra miljoenen nodig
Ook zouden er minder rechtszaken zijn doordat door de verbeterde economische situatie mensen minder vaak in financiële problemen komen en er rechtszaken worden gevoerd over betalingen. Het teruglopende aantal zaken kan ook te maken hebben met de hoge kosten voor het voeren van zaken.
Maar de problemen worden in grote mate bepaald door problemen met ict-projecten. In januari 2018 meldde Computable nog dat er twintig miljoen euro extra nodig was. Dat stond toen in het rapport Voortgangsrapportage programma Kwaliteit en Innovatie (KEI), zoals het digitalisering- en vernieuwingssproject binnen de rechtspraak wordt genoemd.
In april 2018 werd bekend dat de digitale ambities van de Raad voor de Rechtspraak veel te hoog gegrepen waren en werd een streep gezet door een aantal onderdelen van het vernieuwingsprogramma.
‘Regiebureau Rechtsketen nodig om it vlot te trekken’
In juli 2018 stelden rechtspraak-partners Silex en SNG dat er een regiebureau nodig is om de ict in de rechtsketen vlot te trekken. Volgens de Orde van Advocaten moet de minister ingrijpen.
De ICT problemen bij de rechtspraak zijn zo ongeveer wel de minst belangrijke problemen. Er is daar veel meer aan de hand wat absoluut niet klopt. Daar wordt meer toneel gespeeld dan bij het buurt theater.
Gooi al het management er uit en ga bouwen. Ik durf te wedden dat er 80% overhead is en 20% bouwcapaciteit. De rest gaat verloren aan oeverloos gepraat.