‘Regiebureau Rechtsketen nodig om it vlot te trekken’

Silex en SNG, ketenpartners in de rechtspraak, zijn bezorgd over de herstart van het digitaliseringsprogramma KEI bij de rechtspraak. Zij missen signalen dat er een ketenregie wordt ingericht waar alle ketenpartners samen aan de toekomst van de rechtsketen werken. Silex en SNG pleiten er voor om een Regiebureau Rechtsketen op te richten en een ketenmanager te benoemen die verkent welke ketenbenadering het meest succesvol kan zijn. Intussen roept de Orde van Advocaten minister Dekker (J&V) op om in te grijpen.

Gisteravond besteedde tv-programma Nieuwsuur aandacht aan de grote problemen rond het digitaliseringsproject KEI (Kwaliteit en Innovatie) van de Rechtspraak. Het project zou in 2018 digitaal procederen mogelijk moeten maken voor de verschillende onderdelen straf, faillissement, administratief, vreemdelingen en civiel recht. Maar met name aan de civielrechtelijke kant liep de automatisering spaak. Naar aanleiding van de problemen legde minister Sander Dekker van Justitie & Veiligheid (J&V) afgelopen april het project stil.

Tijdens deze herbezinning heeft de minister het initiatief bij de Raad voor de rechtspraak gelaten. Die wil middels een ‘reset’ doorgaan met een beperktere vorm. Het programma gaat zich richten op het digitaal uitwisselen en beschikbaar stellen van gegevens over rechtszaken voor juridische professionals (onder meer advocaten – red.) en rechtzoekenden (burgers – red.). Daarbij heeft de Raad afgelopen maand besloten dat het digitaal procederen in KEI Civiel niet landelijk wordt ingevoerd door de ict-problemen en de tekorten op budgetten.

Miljoenenstrop

In de Nieuwsuur-uitzending deed de Orde van Advocaten zijn beklag. Die eist snel ingrijpen van de Raad voor de rechtspraak en minister Sander Dekker. Op dit moment functioneren er twee rechtssystemen naast elkaar: in twee arrondissementen kan digitaal worden geprocedeerd, in de rest moet het nog gewoon via de post. De advocatuur zit volgens de Orde met een miljoenenstrop omdat kantoren juist al veel hebben geïnvesteerd in de aansluiting van hun systemen op KEI.

Alexander Hijmering, woordvoerder van Silex, een samenwerkingsverband dat zich richt op het bevorderen van digitaal procederen voor alle advocaten, vond het opvallend dat de Orde van Advocaten zich liet horen in de uitzending. ‘Dan is er echt wat aan de hand. Meestal houdt de Orde zich op de vlakte. Desalniettemin bracht de uitzending voor ons weinig nieuws. Wat me verder opviel is dat er wel veel werd geklaagd maar geen oplossingen werden aangedragen.’

Sleutel

Volgens Hijmering ligt de sleutel voor het vlot trekken van KEI in het structureel aandacht schenken aan de gehele juridische keten. Hij stelt dat de samenwerking tussen de verschillende schakels van de juridische rechtsketen in het begin weinig aandacht heeft gekregen in het KEI-programma. De focus lag met name op de digitalisering van zaakprocessen binnen de Rechtspraak. Bovendien zijn er slechts beperkt ervaringen gedeeld om zo effectief mogelijk te werken.

Hoewel de afstemming met ketenpartners de laatste jaren is verbeterd, maakt Hijmering zich zorgen over de aangekondigde ‘reset’ van het KEI-programma. Er zijn geen signalen dat bij deze herstart een ketenregie wordt ingericht waar alle ketenpartners samen aan de toekomst van de rechtsketen werken. Daarom doet Silex samen met SNG, het informatieknooppunt voor gerechtsdeurwaarders, lokale overheden, advocaten en andere ketenpartners, een oproep om een Regiebureau Rechtsketen op te richten.

Regiebureau

Volgens Silex en SNG moet zo’n bureau ‘de regie voeren om de digitalisering van de rechtsketen efficiënt en effectief te realiseren. De invulling van het bureau zou moeten bestaan uit een evenredige, maar effectieve vertegenwoordiging van de diverse ketenpartners. De nu reeds gerealiseerde capaciteiten en componenten van KEI zijn de basis voor de gezamenlijke doorontwikkeling.’

Want, benadrukt Hijmering, de indruk wordt gewekt, ook gisteravond in de Nieuwsuur-uitzending, dat KEI is mislukt. ‘Maar dat is niet zo. De problemen zitten vooral rond de civiele procedures. Er zijn ook rechtsstromen waarbij de digitalisering wel goed loopt.

Warmlopen

Probleem bij KEI Civiel was dat ict-partner Oracle aankondigde over drie jaar alleen nog maar een cloudplatform te ondersteunen en niet meer de ‘on site’-versie van KEI. Dat zorgde voor paniek bij de Raad voor de Rechtspraak. ‘Net op het punt dat KEI Civiel landelijk live ging, werd het besluit tot stoppen genomen. Een gemiste kans, omdat de ketenpartners er met hun koppelingen klaar voor waren. Natuurlijk, dan had het platform over drie jaar vervangen moeten worden, maar intussen hadden we gezamenlijk veel ervaring kunnen opdoen in het digitaal uitwisselen van dossiers. Dan had elke ketenpartner kunnen warmlopen voor de verdere digitalisering. Je leert geen dingen op de tekentafel; de praktijk wijst altijd anders uit’, vindt Hijmering.’

Dat nu geroepen wordt dat KEI tweehonderd miljoen euro heeft gekost, wil de Silex-woordvoerder ook nog nuanceren. Hij stelt dat van dat bedrag er ongeveer honderd miljoen is gespendeerd aan reorganisaties binnen de rechtspraak en zo’n honderd miljoen aan ict-voorzieningen. Aan KEI voor civiele procedures, waar de uitzending van Nieuwsuur over ging, is veertig miljoen uitgegeven. ‘Natuurlijk, dat blijft veel geld. Maar aan de digitalisering van de rechtspraak valt niet te ontkomen.’