In managementjargon heet het social impact innovation. Wij houden het op ‘goed doen voor de wereld’. Dat kan steeds makkelijker met slimme ict. Want data zijn het nieuwe goud. Overal ontstaan kansen om met technologie projecten op te zetten waar mensen echt beter van worden. Hoe gebruikt u uw talent? Wilt u zekerheid en een vaste baan? Of heeft u een diepgevoelde missie?
Ineens begon het te jeuken bij Eduard Tee (40). Hij wilde mensen helpen. Impact hebben. Het verschil maken. Iets goeds doen voor mensen in moeilijke omstandigheden. Bij Deloitte en Mirabeau had hij vijftien jaar ervaring opgedaan in software-ontwikkeling en de creatieve kant van internet. Hij kon alle kanten op. Maar wat wilde hij nou eigenlijk echt met zijn leven? Zekerheid? Een vette bankrekening? Waar wilde hij zijn talent voor gebruiken? Tee: ‘Veel mensen missen diep van binnen een zinvolle invulling van hun bestaan. Dat had ik ook.’
In 2013 kwam hij in contact met Lendahand, een platform dat armoede wil bestrijden in landen als Cambodja, India, Kenia en Indonesië. Hoe? Door kredieten te verstrekken aan kleine ondernemers. De afgelopen vijf jaar heeft Lendahand meer dan 28 miljoen euro geïnvesteerd – voornamelijk door Nederlanders – in kleine ondernemingen. Tee vertelt: ‘Bij Lendahand hebben we allemaal een sociale drive. Wij brengen onze kennis naar landen waar we met ict de toegang tot financiering kunnen verbeteren. Nieuwe ontwikkelingen in wet- en regelgeving vertalen we door naar slimme ict-oplossingen en financieringsmodellen. Op die manier creëren we daar banen voor ondernemers. We verbeteren de toegang tot basisvoorzieningen op een duurzame manier.’
Ratrace
Vastzitten in de ratrace, dat is zó 2017. Steeds meer hoogopgeleiden hebben helemaal geen zin om waar dan ook aan vast te zitten. Ze hebben ervaring ‘getankt’ in het bedrijfsleven, wat geld opzij gezet en alle gelegenheid om hun hart te volgen. Niemand houdt hen tegen. En dus gaan ze. De een houdt het lowbudget en gaat bananen plukken in Australië, de ander zet hoger in met een crowdfunding-platform, nummer drie wil de wereld verbeteren en gaat arm Afrika helpen door smartphones aan slimme technologie te koppelen. ‘Het draait om meer dan zekerheid of een vaste baan’, aldus Tee van Lendahand. ‘De economie heeft zich goed ontwikkeld, dus kunnen we over andere zaken gaan nadenken. Mensen in de ict kunnen hun skills inzetten voor een betere wereld.’
Arnoud de Vroomen (47) deed het. In 2008 richtte hij Flynn Solar op, samen met Bernard Hulshof. Daaruit ontstond het huidige Solarworks!. Altijd al had De Vroomen ‘het gevoel de loterij gewonnen te hebben’ ;alleen omdat hij in Nederland was geboren. Maar dan? De Vroomen: ‘Ik voelde een drang om iets nuttigs te doen. Ik wilde mensen helpen in landen waar nauwelijks elektriciteit is. En dat op een financieel gezonde basis, dus zonder afhankelijk te zijn van donaties. We gingen nadenken. Hoe kunnen we tegen lage kosten energieservices bieden aan onze klanten? Met de kennis die we hadden, konden we onze systemen slim laten draaien en zelflerend laten zijn. Onze systemen zijn namelijk uitgerust met simkaarten. Door de huidige ontwikkelen in de ict biedt dat veel nieuwe mogelijkheden.’
De Vroomen en Hulshof, de econometrist en de industrieel ontwerper, wilden de wereld een beetje mooier maken. De Vroomen: ‘Nadat ik dertig landen in Afrika had bezocht, was me wel duidelijk dat ‘licht’ een issue was.’ Dat inzicht bleek uiteindelijk doorslaggevend. Ze besloten producten te gaan leveren op basis van zonne-energie aan mensen met lage inkomens (tot maximaal drieduizend dollar per familie per jaar). De producten gingen voorzien in basisbehoeftes als ‘licht’ en ‘opgeladen mobiele telefoons’. Standplaats: Mozambique.
Machine learning
Het nieuwste product van Solarworks! is een pre-paid solar home system voor mensen die off grid leven en geen elektriciteit hebben. Van deze systemen verkoopt het bedrijf er inmiddels zo’n duizend per maand. De systemen bieden klanten elektriciteit voor verlichting, hun telefoon, tv en koelkast. En het volgende hoofdstuk wordt nog spannender: er lopen vergevorderde plannen met machine learning.
De Vroomen: ‘Met machine learning doen wij nu tests. Onze systemen moeten veranderingen in energiegebruik gaan herkennen en steeds beter voorspellen. Door slim om te gaan met het verbruik, kunnen we lampen dimmen, tv’s minder helder zetten en koelkasten iets minder hard laten koelen. Zo voorkomen we dat de batterij snel leeg raakt en besparen we kosten voor de armlastige bewoners. In het meest intelligente scenario dat we kunnen bedenken, controleert en verbetert elk solar home system zichzelf door de combinatie van energieverbruik, systeemstatus en weersomstandigheden.’
Data is het nieuwe goud. Ook in Mozambique. De Vroomen vertelt: ‘We benutten ‘gebruikersdata’ zo goed mogelijk, zoals hoe energieverbruik zich ontwikkelt gedurende de dag en de week. Verder gebruiken we ‘systeemdata’, zodat we oudere en nieuwe systemen qua performance met elkaar kunnen vergelijken. Met ‘weersvoorspellingsdata’ kunnen we de downtime (lees: lege batterij) minimaliseren. Dat laatste is belangrijk! De combinatie van bewolkt weer en intensief gebruik is nog steeds de grootste oorzaak van downtime van onze systemen. En dan grijpen mensen toch weer terug naar dure kaarsen en vieze kerosinelampen.’
Slimme meters
Het businessmodel van Solarworks! is gebaseerd op stevige groei. Aan durf en ambitie geen gebrek dus. Het bedrijf heeft inmiddels honderd mensen in dienst, voornamelijk in Afrika. Met dank aan slimme technologie en ict’ers die hun nek uitsteken. Als het nieuwe solar home system een succes wordt, zal het aantal beschikbare banen bij Solarworks! alleen maar verder stijgen. Of dat inderdaad gaat gebeuren is afwachten.
Lendahand en Solarworks! zijn mooie initiatieven. Maar wel een tikkeltje in de marge. Hoeveel impact heeft men er echt mee in de samenleving? Misschien horen we er over een paar jaar niks meer over. Om die reden kan men misschien beter kiezen voor een wat groter bedrijf. Net als software-ontwikkelaar Mark Dekker (32), die drie jaar geleden koos voor het Rotterdamse energiebedrijf Greenchoice. Dekker wilde ‘invloed uitoefenen op noodzakelijke maatschappelijke ontwikkelingen’. Bij Greenchoice krijgt hij de kans. Hij ontwikkelt applicaties voor klantbeheer, marktcommunicatie, energiebesparing, slimme meters en beveiliging.
Dekker had altijd al een passie voor software. Toen hij acht was, leerde zijn opa hem programmeren. (‘Galgje bouwen op een oude 386.’) Hij studeerde Kennistechnologie in Maastricht, ging als ontwikkelaar aan de slag en werkte voor banken en verzekeraars. Leuk hoor, maar toch, bij die grote bedrijven miste hij iets. Dekker: ‘Ik miste rechtstreeks contact met klanten en het directe effect van mijn werk op het grotere geheel. Ook werd ik steeds meer richting management geduwd. Dat ging ten koste van wat ik echt leuk vind. Ik wil met mijn voeten in de klei staan en impact hebben. Ik ben altijd op zoek naar vernieuwende software, liefst van eerste idee tot de glimlach op het gezicht van een blije klant.’
Bij Greenchoice viel Dekker in een warm bad. Hij maakt producten die door vierhonderdduizend klanten worden gebruikt (waaronder zijn ouders en vrienden). Neem nou ‘Boks’, een app waarmee je kunt zien hoeveel stroom de elektrische apparaten in je huis verbruiken. Daarop kun je anticiperen. Dekker bespaart zelf stroom met Boks: ‘Die app liet me zien dat 46 procent van mijn eigen stroomverbruik naar de koelkast ging. Toen ik mijn koelkast ontdooide, zag ik ook hoeveel stroom ik bespaarde. Dat is dus mijn eigen invloed. Gaaf om te zien!’
Dekker noemt ict ‘een geweldige markt en een enorme win voor Nederland’. Hij doelt op de talloze kansen om processen te optimaliseren en informatie te delen. De potentie van ict is fijn voor hemzelf. In alle sectoren kan hij aan de slag om slimme toepassingen te ontwikkelen. Overal kan hij een vast contract in de wacht slepen. Maar hij kiest bewust voor een groot bedrijf dat werkt aan een groen en duurzaam Nederland. Het verschil maken geeft voor hem de doorslag. Dekker: ‘Zekerheid en een vast salaris is fijn. Maar ik sluit niet uit dat ik in de toekomst weer iets onzekers ga doen.’
Tee is ondertussen druk met social fintech-platform Lendahand, dat ondernemers in verre landen helpt. Met een lening van 68.950 euro kan ondernemer John William uit Oeganda meer klanten aantrekken, zijn terrein opknappen en een nieuwe winkel openen. Met een lening van 51.100 euro kan Sairagul uit Mongolië haar hotel verder inrichten en decoreren. Met 21.200 euro kunnen 113 Indiase vrouwen hun bedrijfsactiviteiten en het inkomen voor hun gezin een oppepper geven. Dankzij Tee en zijn collega’s. Tee: ‘Lendahand helpt met dit soort basisvoorzieningen. Vanaf vijftig euro kunnen financierders al meehelpen met een lening. Ze krijgen er 3 tot 6 procent rendement voor terug. Inderdaad, dat is ict voor een betere wereld.’
(Dit artikel verscheen eerder in Computable magazine nummer 4 van 2018.)
Doing good: zoek de balans
Doing good. Iedereen verstaat er iets anders onder. Voor de een is ‘goed doen’ zoveel mogelijk mensen gelukkig maken met 3D-geprinte boedha’s van chocola. Voor de ander is het grof geld verdienen aan een Europese aanbesteding voor windmolens op zee. Coach en auteur Peter Roemeling refereert aan doing good in zijn onlangs verschenen boek ‘Excelleren in vrijheid’. Roemeling koppelt ‘goed doen’ aan persoonlijke ontwikkeling: ‘Vrijheid is weten wie u bent, waar u naartoe wilt en daadwerkelijk de stappen zetten om goed te doen voor uzelf. Excelleren in vrijheid is goed doen voor uzelf in balans met de wereld om u heen. Het is uw kennis en vaardigheden inzetten en verder ontwikkelen om waarde toe te voegen aan het leven van andere mensen.’ Mooi! De voorbeelden in dit artikel tonen aan dat het heel goed mogelijk is om uw talent als ict’er in te zetten voor een betere wereld.
