Lezers lezen: ‘Testing in the digital age’

Twee lezers geven op persoonlijke titel hun mening over de publicatie 'Testing in the digital age: AI makes the difference' (uitgegeven door Sogeti) van Tom van de Ven, Rik Marselis en Humayun Shaukat. De ene recensent vindt dat het boek een helder, nog aan te vullen raamwerk biedt voor specialisten die in hun werk te maken krijgen met innoverend digitaal testen; de andere recensent noemt het een vermakelijk boek dat een Chriet Titulaer-gevoel oproept.

Arnold Berkhout, Informatiemanager unit I&A bij de gemeente Alkmaar

Is het een leuk en leesbaar boek?
Sogeti is in Nederland voor mij een autoriteit op het gebied van testen in de automatisering en toen ik gevraagd werd om een recensie te schrijven over dit boek dacht ik een dikke pil te krijgen, zoiets als het bij velen bekende tmap, maar dat viel reuze mee. Een ruime tweehonderd bladzijden in het Engels, dat wel, maar zeer leesbaar geformuleerd en met veel illustraties. Op de afgelopen mooie zomerse dagen was het geen straf om dit boek te lezen.

Voor wie is het boek bestemd?
Dat is een goede vraag want dat is bij de aankondiging van het boek niet meteen duidelijk. Ik denk dat het een boek is voor managers, adviseurs en specialisten en minder voor de echte testers die nu nog met hun voeten in de testklei staan. Om het boek echt te kunnen waarderen moet je wel de nodige affiniteit met onze digitale wereld hebben en die kunnen paren aan de business waar je in werkt. En ervaring of kennis met het ‘old school’ testen is niet weg, maar niet noodzakelijk.

Wat is de essentie van dit boek?
Alles is digitaal en de tsunami aan digitale ontwikkelingen is niet meer te stoppen. En alle nieuwe digitale producten moeten meteen goed kunnen werken voor de consument. Dat kan de burger zijn, maar ook de bedrijven zijn de digitale consumenten en ook de overheid is een bekende klant. Alles moet dus snel en de kwaliteit moet bovenaan staan. En dan is kwaliteitstesten vereist, want een slecht product opleveren is slecht voor het imago en de omzet.

Het boek geeft aan dat in de nieuwe digitale wereld, kunstmatige Intelligentie het sleutelwoord is en dat dan op zijn Engels: artificial intelligence (ai). De mens zelf kan het niet meer af, want met de vele nieuwe ontwikkelingen met onder andere robots en internet of things (IoT) heeft hij hulp nodig en dat vereist een andere denk- en werkwijze dan het ‘oude’ test-paradigma.

Dit boek beschrijft waar de manager of adviseur die hulp kan zoeken en vinden. En dat doen de schrijvers heel duidelijk en systematisch. Met korte krachtige hoofdstukken ‘hoppen’ de schrijvers in het tweede deel van het boek door een opbouwende reeks van vijf Hops:

1. Automation and robots
2. Use the data
3. Go model-based
4. Use artificial Intelligence
5. Test forcasting

Ergens verborgen vindt de lezer de uitleg van de keuze voor het begrip Hop. En veel meer overwegingen die bedrijven en managers en specialisten moeten maken voor de digitale (test)toekomst.

En zijn er nog bedenkingen te maken?
Ja, het is een rijk boek aan ideeën en kennis maar iedere lezer zal hiaten in het geschetste beeld vinden. Dat blijkt ook uit de in het laatste deel van het boek opgenomen korte interviews met vertegenwoordigers van vooral Nederlandse bedrijven. Kunstmatige intelligentie (ai) wordt zeker meegenomen in de ontwikkelingen bij die bedrijven maar het vereiste vertrouwen is er nog niet. Er wordt gesnuffeld en geëxperimenteerd.

En ai is een vak voor zeer goed opgeleide specialisten en zeker geen exclusief Nederlands feest. Ondanks Trump blijft onze wereld internationaal denken en samenwerken. Ik schat in dat in andere landen en zeker ook in de VS achter de schermen hard gewerkt wordt aan vele innovaties. Die overwegingen vind ik in het boek nauwelijks terug.

En hoe zal de inzet van ai, IoT, robots en big data uitwerken voor de maatschappijen en hun verhoudingen en de privacy van de mens en de verdeling van macht en welvaart? Er liggen veel kansen maar er loeren ook vele bedreigingen. Voer voor de politiek en die krijgt in dit boek weinig aandacht, net zoals het overheidsbedrijf en de medische wereld. Daar liggen ook de nodige (test)vraagstukken voor de digitale transformatie.

Mijn slotsom
Als je in je werk te maken krijgt met innoverend digitaal testen en werken, dan is dit boek een aanrader dat ideeën levert maar ook vragen opwerpt. Voor de afnemers van digitale diensten geeft dit boek een helder raamwerk dat je zelf nog volop kunt aanvullen en praktisch kunt uitwerken.

Nico van Mourik, managing consultant van ict-dienstverlener Viqit

Ambitieuze opzet
Het boek ‘Testing in the digital age’ belooft ons een nieuwe visie op test engineering. Dit is nogal een belofte. Dus ik was erg benieuwd.

Laten we beginnen bij het begin: de vormgeving van het boek ziet er aantrekkelijk uit. Harde kaft, goede illustraties en een leesbare opbouw op basis van ‘hops’ die een specifiek thema aansnijden.

In de eerste drie hoofdstukken wordt de setting weergegeven. Testen gaat van een reactieve activiteit naar een meer voorspellende activiteit. Dit belooft wat. Daarna volgt een korte uitleg over de verschillende onderwerpen en termen. Hier wordt wel een aantal open deuren ingetrapt en het is hier en daar wat ‘promo achtig’. Dan de uitleg: hoe zet je een ‘digital testing roadmap’ op. Hoge verwachtingen leiden soms tot teleurstellingen en dat gevoel had ik hier wel. De onderwerpen kloppen ongeveer allemaal, maar wat mij betreft is dit geen ‘roadmap’ waarmee een organisatie aan de slag kan om testteams op de toekomst voor te bereiden. Dat gaat wat ver.

De rest van het hoofdstuk doet een beetje tmap-achtig aan. De nieuwe kwaliteitsfactoren die tegen kwaliteitsinvalshoeken worden afgezet in een tabel. Vervolgens weet je dan hoe diepgaand je moet testen. Tsja, over de nieuwe kwaliteitsfactoren die de auteurs toevoegen kun je wat mij betreft discussiëren, maar dat laat ik aan anderen over. Ik vind ze zelf wel creatief gevonden en extra aandacht voor een aantal van die aspecten kan zeker geen kwaad.

Vijf hops
Dan de vijf ‘Hops’ die je moet nemen om te komen tot de staat van digital testing. Te beginnen met robotics en automatisering van het testen. Het hoofdstuk is hier en daar wat oppervlakkig. Wat wel interessant is (voor mij in ieder geval), is het onderdeel over ‘smart algorithms’ en verschillende leerstrategieën.

Hop 2 gaat over data en is zeer oppervlakkig. Slechts vier pagina’s (!) voor een onderwerp dat naar mijn mening voor testers cruciaal is. Juist data zijn bij digitalisering van groot belang en in dit boek wordt dit onderwerp ernstig tekort gedaan. Voor hop 3 geldt hetzelfde, zij het in mindere mate. Terwijl ‘model based testing’ toch stof genoeg zou moeten geven voor interessant leesvoer, blijft het bij enkele oppervlakkige beschouwingen.

Voor het lezen van hop 4 ben ik eens gaan zitten: gebruik van artificial intelligence (ai) in testen. Na het lezen toch teleurgesteld. Ook hier blijft het wat mij betreft te veel aan de oppervlakte. Het geeft geen diepere inzichten in het gebruik en de toepassing van ai voor testers. De uitspraak dat ai het testen enorm gaat versnellen klinkt profetisch, maar blijkbaar weten we allemaal nog niet helemaal hoe. Het deel over IoT in deze hop is wel interessant, maar ook hier niet veel nieuws onder de zon. 

De laatste hop, test forecasting genaamd, doet aan als een verzameling onderwerpen waar de auteurs nog iets over kwijt wilden. Het geeft mij als lezer niet de indruk dat we als testers naar een ‘voorspellende’ testaanpak kunnen gaan.

Acht interviews
Het boek sluit af met acht interviews. Vertegenwoordigers van bedrijven die uitleggen wat de digitale revolutie voor hen betekent en hun visie op testing en ai. Dit is voor mij altijd een leuk onderdeel, maar hier was het wellicht beter geweest om geen acht mensen kort te interviewen, maar om twee mensen echt wat diepgaander te spreken. 

Wat algemene indrukken na het lezen van het boek. Ten eerste valt het me op dat er grote verschillen zijn in schrijfstijl tussen de diverse delen. Één van de hoofdstukken is zeer lastig te lezen met zinnen die regelmatig de vijftig woorden overstijgen, terwijl een ander hoofdstuk bijna in telegramstijl is geschreven. Ten tweede bekruipt mij door het hele boek heen het gevoel van lichte teleurstelling. Net wanneer het interessant wordt, wordt het onderwerp afgesloten en gaat men door naar het volgende. Ten derde valt op dat regelmatig bepaalde ontwikkelingen als een vaststaand feit worden gepresenteerd terwijl dit in de meeste gevallen nog verwachtingen zijn en in sommige gevallen zelfs ‘wishful thinking’. Geen probleem om je te wagen aan toekomstvoorspellingen, maar vermeld dit ook als zodanig.

Mijn slotsom
Mijn overall conclusie: een vermakelijk boek om als tester te lezen. Als ‘oudere’ lezer kreeg ik af en toe wel een ‘Chriet Titulaer-gevoel’ – voor de jongeren: als je niet weet over wie ik het heb kijk maar eens op YouTube. Het is veel positivisme over de wonderen van de ai voor het testvak, maar het bevat nog weinig echte inhoud. Het ziet er leuk uit en leest (meestal) best vlot weg. Maar moet je dit als tester echt lezen en bestuderen om mee te kunnen? Ik vind van niet.