De bitcoin is iets zeer bijzonders, de eerste munt van cyber-edelmetaal. De vergelijking van bitcoins met gouden of zilveren munten gaat vergaand op. Daarvoor zorgt het blockchain algoritme. En dus luidden sommige reacties op het vorige artikel ‘ja, maar bitcoin dan?’. Zoals we zullen zien is het terugdringen van de blockchain bottleneck de grootste uitdaging waarvoor de bitcoin nu staat. En dat is niet alleen een technologieverhaal maar ook een economieverhaal.
Het idee achter de bitcoin is gemakkelijker uit te leggen aan een 17e-eeuwse burger dan aan diens postmoderne evenknie uit de 21e. Tot in de vorige eeuw betaalde men met munten (Ja, ook met bankbiljetten – even geduld). Die munten bevatten een vaste hoeveelheid goud of zilver. Wie goud of zilver bezat – bijvoorbeeld door een zilvervloot te kapen of indianen uit te roeien – kon langs bij de munt om het metaal om te smelten tot gestandaardiseerde eenheden en munten.
Bitcoinbedenker Satoshi Nakamoto heeft zoiets gedaan in cyberspace. Hij heeft 21 miljoen munten begraven (omsmelten hoeft niet) die met steeds grotere inspanningen worden gedolven door elektronische mijnwerkers. Die mijnwerkers verzorgen tegelijk de overdracht van munten (Dát zouden ze in de 17e eeuw wel gek vinden).
Ten tijde van deze gouden standaard waren er alchemisten (Newton was er een) die geloofden dat schaars goud kon worden gemaakt uit overvloedig aanwezig lood. Helaas werkten de natuurwetten niet mee. De analogie van deze natuurwetten is dus het blockchain-algoritme, dat nagenoeg garandeert dat niemand voor bitcoin-alchemist kan spelen. De blockchain is dus essentieel voor de bitcoin. Zonder de blockchain moet er een instantie zijn die erover waakt dat het delven van en het betalen met bitcoins eerlijk gebeurt. Satoshi Nakamoto was (is?) net als Newton een deïst. Newton zag God als de grote klokkenmaker die zich verder niet met de wereld bemoeit. Precies zo was Nakamoto’s idee achter bitcoin dat er, nadat de bitcoin was gelanceerd, er geen marktmeester of bitcoin-God meer nodig zou zijn. Met dank dus aan de natuurwetten – sorry, de blockchain.
Van munten naar papier- en giraal geld
Terug naar de gouden standaard: Er bestonden bedrijven (banken) die munten in bewaring namen en weer uitleenden. Wie munten in bewaring gaf kreeg een papieren schuldbekentenis, een bankbiljet, met de naam van de uitgevende bank en zonder die van de ontvanger. Al snel gingen mensen met die bankbiljetten betalingen doen en snel daarna gingen banken bankbiljetten uitlenen aan geldleners, zodat er meer bankbiljetten waren uitgegeven dan er munten in kas waren. De bankier werd een monetaire God: geldschepping. Papiergeld was gewoon handiger als betaalmiddel. Zolang de papiergeld uitgevende bank werd vertrouwd en er voldoende munten in kas waren om in te ruilen voor bankbiljetten was er niks aan de hand.
De rest van het verhaal is kort: Eerst werd het recht om bankbiljetten uit te geven een staatsmonopolie. Gelukkig voor commerciële banken ontstond een giraal betaalstelsel – véél handiger dan munten en papiergeld – waarna banken toch weer geld konden scheppen. Er is dus geen fundamenteel verschil tussen bankbiljetten en giraal geld. Wel ingrijpend was de finale afschaffing van de koppeling van geld aan goud in 1971. Sindsdien hangt het wereldwijde geldsysteem als het ware in de lucht. Fiduciair geld heet dat. Handig om te weten als er weer eens iemand roept dat de bitcoin geen waarde heeft omdat het niet door iets waardevols wordt gedekt. Het probleem van de bitcoin is niet het ontbreken van dekking door iets van waarde maar de blockchain.
Blockchain-vrije, girale bitcoins
De geschiedenis van ons geld bevat bergen lessen voor de bitcoin. De belangrijkste les is natuurlijk dat het zomaar zou kunnen dat er naast bitcoin munten ook girale bitcoins ontstaan.
Alles wijst erop dat de girale bitcoin, het equivalent van bankbiljetten en girale tegoeden, al onder ons is. Veel bitcoinbezitters houden hun coins aan bij bitcoinswisselkantoren of -beurzen. Deze lieden hebben zelf geen private key om bitcointransacties mee uit te voeren. Net als klassieke banken zijn bitcoinbanken in beginsel in staat om bitcoingeld te creëren zonder te minen, met alle voordelen (en risico’s) van dien. Belangrijker is dat het in beginsel voor bitcoinbanken mogelijk is om betalingen te doen buiten de miners en de blockchain om, girale bitcointransacties als het ware. De eenvoudigste situatie is dat twee klanten van dezelfde bitcoinbank een bitcointransactie doen, maar ook bij transacties tussen klanten van verschillende bitcoinbanken kan het aantal bitcointransacties via de blockchain beperkt blijven.
De geschiedenis van het geld laat ons dus zien hoe de bitcoin zich zou kunnen ontwikkelen. Bedenk daarbij dat de kosten van giraal bitcoinverkeer een fractie zullen zijn van het aantal transacties via de blockchain. En daar komen we natuurlijk uit bij de conclusie dat een giraal bitcoinsysteem neerkomt op het terugdringen van het gebruik van het blockchainmechanisme.
Uiteraard is de idee van blockchain-vrije, girale bitcoins volledig in strijd met Satoshis idee van transacties zonder marktmeester. Uit de omstandigheid dat grote aantallen bitcoinbezitters deze aanhouden bij een derde partij zonder te beschikken over een eigen private key mogen we afleiden dat het de mensen niet boeit. De geschiedenis van muntgeld versus papier-/giraal geld herhaalt zich dus. Het enige verschil is dat veel mensen het verschil tussen echte en girale bitcoins niet eens weten. Best opmerkelijk.
Of er sprake is van bitcoin-geldschepping op enige schaal en hoeveel procent van de bitcointransacties buiten de blockchain omgaat weet ik niet. Ik vermoed dat van bonafide geldschepping nog nauwelijks sprake is omdat er met bitcoin vooral wordt gespeculeerd en nauwelijks wordt betaald, gespaard of geïnvesteerd. Wat ik wel weet is dat de handel in complexe bitcoin-derivaten al is begonnen; vast en zeker 100 procent blockchain-vrij. Wat ik ook weet is dat de kosten en de traagheid van de blockchain tot een enorme stimulans leiden om de blockchain maximaal te omzeilen. Iets zegt mij dat degenen die dat (gaan) doen daaraan geen ruchtbaarheid zullen geven.
Technologische blockchain jailbreaks
Veel bekender dan economische wetten die ertoe leiden dat de blockchain wordt omzeild zijn technologische benaderingen om de exploitatie van de bitcoin minder duur en traag te maken. U raadt het al: deze benaderingen hebben met elkaar en met de girale bitcoin gemeen dat ze zich richten op het terugdringen van de blockchain bottleneck. Ik pak er een drietal uit:
Een mooie is het bitcoin Lightning Network. In een artikel daarover vinden we de volgende alleszeggende quote: ‘In het Lightning Network lopen transacties niet via de blockchain, waardoor deze minder belast wordt.’Doei blockchain!’
Het idee is dat transacties pas worden vastgelegd als ze een bepaald bedrag overschrijden en er tussentijd een “kasboekje” wordt bijgehouden. Zo kunnen er met bitcoin weer pizza’s worden besteld en kun je alleen voor kleine bedragen worden bestolen. Cool! Wel lijkt de extra complexiteit niet zonder risico.
Een tweede, meer bekende, techniek waaraan wordt gewerkt is het vervangen van Proof of Work door Proof of Stake. Het idee daarbij is dat miners voorrang krijgen naarmate ze zelf meer bitcoins (of ander cryptogeld) bezitten. Weer een andere techniek is sharding, waarbij steeds maar een deel van de miners mag meedoen. De benadering is steeds dezelfde: ‘minder, minder, minder blockchain nodes’.
Ongetwijfeld kan het energieverbruik met dit soort benaderingen fors worden teruggebracht en het aantal transacties per seconde even fors worden opgekrikt. Bij een maximale throughput nu van circa zeven bitcoin transacties per seconde en wachttijden die kunnen oplopen tot een etmaal is dat ook hard nodig. Maar al deze benaderingen zijn uiteindelijk lapmiddelen voor een mechanisme dat intrinsiek traag en kostbaar is en ze ondergraven alle het volledig decentrale model dat de kern is van blockchain. Proof of Stake is bijvoorbeeld geen decentrale cryptodemocratie maar de overdracht van de macht aan het kapitaal; de eerste cyber-plutocratie dient zich aan.
Al deze ‘minder blockchain’-strategieën vergroten de kans dat een kapitaalkrachtige partij toch kan valsspelen en de alchemist kan uithangen. Ik speculeer hier, maar het zou mij niet verbazen als zelfs bij de ‘onverdunde’ blockchain onder de bitcoin een zeer sterke partij (lees: een staat) de blockchain ledger onder de bitcoin kan overnemen door inzet van heel veel rekenkracht en een grootschalige gerichte DDoS aanval op ‘eerlijke’ bitcoin nodes. Bedenk daarbij dat bij de bitcoin een hoog percentage van de rekenkracht in enkele Chinese handen is. Als die samen een beperkt aantal andere grote miners tijdelijk uitschakelen dan hebben ze de macht. Omdat bitcoin economisch gezien een marginaal verschijnsel is heeft nu nog niemand daar een belang bij. De dag dat de blockchain wordt overweldigd gaat de waarde van de bitcoin naar nul, dus valsspelen levert niets op. Vanaf de dag dat de bitcoin uit de blockchain ketens breekt en een echt betaalmiddel wordt valt dat sommetje wellicht anders uit.
Je kunt er lang over praten maar uiteindelijk is het heel simpel: decentralisatie als antwoord op wantrouwen is kostbaarder dan centralisatie op basis van vertrouwen. Ook dat is een onvermurwbare natuurwet.
Conclusie: de bitcoin toepassing zoals die nu draait is serieus in de problemen door de blockchain en alles wat er gebeurt om de verwerking van bitcoins op te schalen gaat buiten de blockchain om of ondergraaft de principes ervan. Dat laat natuurlijk onverlet dat er iets moet gebeuren want met zeven transacties per seconde tegen de energiekosten van een middelgroot land heeft de bitcoin geen toekomst.
Dus laten we even aannemen dat de het aantal transacties met al deze lapmiddelen met, zeg, een factor tienduizend opkrikken; dan nog is bitcoin door de blockchain schrikbarend duur. En als we ons een wereld voorstellen waarin er echt op grote schaal met bitcoins en andere cryptocurrencies wordt betaald en allerlei niet-financiële systemen ook worden ‘ver-blockchained’, dan is de verkwisting van schaarse hulpbronnen nog steeds misselijkmakend groot.
Naar een crypto-boekenbon of naar de ultieme dictatuur
Kent u de term ‘war on cash‘? Daarmee wordt gedoeld op een ontwikkeling waarbij betalen met munten en papiergeld eerst wordt ontmoedigd (alleen pinnen kassa’s, klein bedrag, pinnen mag!) en uiteindelijk wordt verboden. Overheden kunnen dan uiteindelijk alles zien waaraan (en waar) we ons geld uitgeven en zo worden we weer veiliger. Bitcoin/blockchain is war on cash on steroids omdat er sprake is van één enorm transactiebestand – weliswaar massaal gerepliceerd – dat in beginsel openbaar is. Iedereen mag meekijken!
De blockchain heeft daarnaast de eigenschap dat je niet alleen kunt zien welke bitcointransacties door eenzelfde actor zijn gedaan maar, zodra door een hack of een loslippigheid iemands naam is gekoppeld aan een bitcoin key, ook van wie zijn/haar coins afkomstig zijn. bitcoins zijn, zoals dat heet, niet fungibel. Het bankbiljet met cocaïnesporen wordt straks heel erg 2018. We kunnen binnenkort op feestjes vertellen dat onze bitcoin afkomstig is van Willem-Alexander of Barbie. bitcoin voegt dus met blockchain nog een extra privacyrisico toe aan de cyberwereld en maakt dat soms de ene bitcoin niet identiek is aan de andere.
Wat de zaak helemaal eng maakt is het gegeven dat met de cryptocurrencies als bitcoin ook programmeermogelijkheden meekomen. Hoewel dergelijke smart contracts strikt genomen niets met blockchain te maken hebben, worden ze er wel aan gekoppeld en vindt met name hier veel vernieuwing plaats (zoekterm: ‘tokens’). We kunnen straks het bitcoin-zakgeld voor onze kinderen inbedden in regels die uitgaven aan snoepgoed of hasj verbieden. Betalingen van mensen in de schuldsanering aan luxe zaken worden geblokt of gemeld aan de toezichthouder, het eerst in Groningen. O brave new world…
Denk vooral niet dat dit slechts Spielerei is. Over twee jaar krijgt elke Chinese burger een social credit score met daaraan gekoppeld rechten en beperkingen. De vervanging op termijn van de Chinese Yuan door een crypto variant is geen heel onredelijke voorspelling. Misschien is een toekomstige crypto-Yuan zelfs wel gebaseerd op het blockchain protocol. Maar dan met één of twee nodes, in een Orwelliaans ministerie draaiend op een server achter een dikke firewall en met een alleszins acceptabele throughput en energieverbruik. Met dat fijne anarchistische blockchainprotocol kan elke dictator straks zijn ultieme droom verwerkelijken: totale controle over de onderdanen.
Conclusie en vervolg
We hebben nu ons punt gemaakt dat 1) de blockchain bottleneck het succes van de bitcoin serieus bedreigt en 2) verbeteringen steeds neerkomen op het omzeilen van het blockchain-mechanisme. Iedereen die bij het bekritiseren van blockchain nog ‘ja maar bitcoin’ roept verwijzen we naar het voorgaande betoog. Niet dat het veel zal helpen. Het wachten is nu op ‘ja maar Ethereum/Ripple/….’.
In het vorige artikel fileerden we de blockchain aan de hand van het oorspronkelijke white paper van de mythische bedenker ervan. Nu lieten we zien – hopelijk overtuigend – dat het blockchain concept, hoewel briljant en cruciaal voor het van de grond krijgen van een volledig decentraal opgezette cryptocurrency, voor de bitcoin een ‘block’ aan het been en misschien wel een levensgevaarlijke bedreiging is geworden. De logische vraag is dan of er überhaupt wel ergens een levensvatbare business case te vinden is. En zo niet, hoe heeft de blockchain hype dan zo ver kunnen ontsporen en wie hebben daar belang bij? Op deze en andere vragen gaan we de komende tijd dieper in, met speciale belangstelling voor lieden die ons belastinggeld spenderen.
Saltmines.nl
Voor potentiële bitcoinbeleggers en geïnteresseerden in economie heeft René Veldwijk op deze weblog een artikel gepubliceerd dat hierop verder ingaat maar verder blockchain-vrij is.
Het lijkt er op dat je niet precies begrijpt hoe dit soort innovatieprocessen in de praktijk verlopen. Alsof in 1994 op het internet streaming video mogelijk was. Wat een onzin. Als je graag wilt fileren, hou je dan bij vis of doe je huiswerk.
Martijn ik ga ervan uit de René wel degelijk zijn huiswerk gedaan heeft. Zo’n reactie zonder gefundeerde argumenten getuigd daarintegen meer van iemand die zonder enige achtergrond in de pen klimt.
Dat gezegd hebbende wil ik ook reageren op jouw artikel.
Als ik de alinea met betrekking tot de (girale) bitcoin of Blochain vrije bitcoin goed begrijp, wijst je hier op het probleem met bitcoin/andere crypto, dat mensen die deze bezitten niet in bezit zijn van de private key. Hierdoor worden exchanges soort honingpot voor hackers. Verschijnende exchanges zijn al gehackt en zijn hackers met bitcoin/crypto vandoor gegaan. Dit probleem kan op verschillende manieren worden opgelost:
1. Mensen moeten bewust zijn dat ze alleen crypto bezitten wanneer ze in bezit zijn van de private key. Hiervoor zijn verschillende mogelijkheden om dit veilig op te slaan (Hardware wallets: https://www.ledgerwallet.com).
2. Het is mogelijk om multi-sig wallets te gebruiken, hiermee wordt het mogelijk om de private key op te delen. Hierdoor wordt het effectief mogelijk om alleen een transactie te doen wanneer deze gesigned is door de betreffende keys: https://copay.io/.
3. Er bestaan exchange waarbij je direct vanuit je hardware wallet transacties kunt doen. Hierbij blijf je eigenaar van je crypto’s.
Overigens is Coinbase één van de grootste ‘off-chain’ organisaties die er bestaan. Wat imo ook geen goede ontwikkeling is.
De sceptische noot over Lightning volg ik gedeeltelijk. Ik denk dat ze hiermee het schaalbaarheidsprobleem mogelijk hebben opgelost maar het is zeker niet een systeem zonder down-sides (https://www.investopedia.com/tech/bitcoin-lightning-network-problems/). Echter door gebruik van deze (2e) laag, zoals men het vaak noemt ontstaat er wel wat meer privacy (nog niet 100% sluitend). Omdat op deze laag het onmogelijk is om de complete geschiedenis terug te halen van transacties (maar wel die van je betalingskanaal), zoals dat on-chain bijna altijd wel kan.
Ik zeg bijna om dat er verschillende coins bestaan die claimen privacy wel te kunnen waarborgen (DASH, ZCash, Monero). Het is mij op dit moment onbekend of ze hierin ook daadwerkelijk 100% slagen.
Dat gezegd hebben is jouw verhaal met betrekking tot een totale crypto dictatuur zeker een punt van aandacht binnen de ‘crypto-wereld’ en wordt hier aan gewerkt.
Een ander punt wat je terecht noemt is het het feit dat de blockhain alsmaar groeit. Dit is een groeiend probleem, of zoals je het noemt een block aan het been. Ook hiervoor zijn al mogelijk oplossingen bedacht:
1. https://www.cryptocompare.com/coins/guides/what-is-mimblewimble/
2. Nog een ander project weet daar alleen de naam niet meer van. (geen IOTA iig)
Het laatste punt wat ik wil maken is een reactie op het feit waarom deze ‘hype’ zover heeft kunnen ontsporen. Ik denk omdat er wel degelijk use-cases te vinden zijn voor Bitcoin/crypto:
1. Gemakkelijk geld transfer tussen landen (remittances). Hiervoor zijn verschillende projecten opgestart.
2. Het bieden van een ‘bank-achtig’ systeem aan mensen in de wereld waarvoor dit niet vanzelf sprekend is.
3. Op punt 2 zou je nog kunnen aanvullen dat er munten zijn in de wereld die lijden aan ‘hyper-inflatie’ (Venezuela), en dat Bitcoin in dat opzicht wel degelijk een ‘store-of-value’ kan zijn.
Er zijn veel meer punten te maken in de trant wat de mogelijkheden zijn me crypto, denk aan multi-sig walltets, smart-contract (ook genoemd in je artikel), Atmoic swaps enz enz.
Mijn conclusie:
Bitcoin/Crypto is op dit moment in mijn ogen niets meer dan een experiment. Naast een stuk bewustwording over geld geeft het (mij) bewustwording over centraal t.o.v decentrale systemen en de complexiteit die dat met zich mee brengt. Het is een zeer boeiende omgeving die op dit moment continu in beweging is. Op dit moment zou ik nog geen conclusies willen trekken over waar deze ‘ver crypto’ of ‘ver blockchaining’ van de wereld heen gaat.
Groeten,
Dennis
Zonder in een discussie te gaan zie ik veel oneigenlijke argumenten in het artikel, zelfs argumenten die juist het tegenovergestelde bevestigen. Het privacy aspect is bijvoorbeeld optioneel wanneer men dit in een hogere laag wenst te willen gebruiken. (niemand is aan het protocol verplicht zich bekend te maken).
Dit gaf Dennis hierboven eigenlijk ook al aan.
Verder zijn de technologische ontwikkelingen om de blockchain te “ontwijken” juist het gevolg van een reeds werkende blockchain, de ingebruikname van de eerste blockchain(Bitcoin) maakt meteen de andere overbodig/zinloos (dit is inherent aan het design). In het artikel worden die pogingen echter weer gebruikt als argumentatie dat de bitcoin blockchain faalt, terwijl het juist het succes bevestigd.
Feit is is dat de bitcoin blockchain (wat in feite niet meer is dan een hash timestamp mechanisme is) inmiddels al bijna 10 jaar met een technisch ongeëvenaarde uptime draait zonder al te grote problemen.
Los hiervan een mooi artikel en goed geschreven.
Beste Rene Jan,
Als ik je artikel lees dan lees ik aan de ene kant bezorgdheid (van jou) wat de technologie in negatieve zin kan betekenen voor de toekomst. Volgens mij zie je dus wel degelijk in dat blockchain krachtig is en dat we als burger de controle moeten nemen. Blockchain of bitcoin afbranden helpt dan niet. De discussie starten wel.
Hierbij mijn aanvullingen op jouw tekst:
“Hij heeft 21 miljoen munten begraven (omsmelten hoeft niet) die met steeds grotere inspanningen worden gedolven door elektronische mijnwerkers.” Dichterlijke vrijheid of gewoon foutieve voorstelling van zaken? De ‘bonus’ in bitcoin is van tevoren vastgelegd in het algoritme en de bonus neemt over tijd af in vooraf bepaalde ‘halveringen’. Miners verifieren blokken en de winnaar krijgt de transactie fee en de bonus. Saai verhaal, maar wel duidelijk.
“het blockchain-algoritme, dat nagenoeg garandeert dat niemand voor bitcoin-alchemist kan spelen.” Een te simpele voorstelling van zaken. Er is meer voor nodig om dit te voorkomen, decentralisatie, spreiding en speltheorie zijn bijvoorbeeld belangrijk hierin.
“De blockchain is dus essentieel voor de bitcoin.” Klopt, maar de bitcoin is ook essentieel voor de blockchain, en dat vergeet je te melden.
“Het probleem van de bitcoin is niet het ontbreken van dekking door iets van waarde maar de blockchain.” je geeft niet aan waarom. Of bedoel je het betoog dat je hierna start? Dan beter inleiden.
“girale bitcoins” interessant gedachtenexperiment. Dit zou inderdaad een probleem zijn, voor de mensen zonder private key welteverstaan. Dit lesje zou dus snel geleerd moeten zijn.
“De geschiedenis van muntgeld versus papier-/giraal geld herhaalt zich dus.” Je geeft zelf aan dat hier nog geen aanwijzingen voor gevonden hebt. Laten we dit dus even afwachten.
Betreffende de ideeën over centralistische partijen die de macht kunnen pakken door initiatieven als PoS en Lightning: Moeten we zeker voor waken, maar het is sowieso minder centralistisch dan nu met banken. Jouw pleidooi is dat het een moeilijke en lange reis is, en dat we daarom maar beter niet kunnen vertrekken? Zie dit allemaal als interessante experimenten en je hebt meer plezier.
“dan nog is bitcoin door de blockchain schrikbarend duur” Transacties afwikkelen met behulp van banken heeft nu een retailprijs van ~ 0,07 EUR per transactie. Afwikkeling met Bitcoin ligt nu lager (afgelopen week ~ 0.03 EUR) en met Lightning of een Delayed Proof of Work (dPOW), beiden secured by Bitcoin, op ‘close to zero’. Terwijl blockchain een duurdere ICT betreft, is het uiteindelijk per transactie goedkoper. Hoe kan dat? Dat komt doordat je geen gebouwen en miljoenen medewerkers nodig hebt.
“bitcoin niet fungibel” Bitcoin bestaat uit louter pseudoniemen en was hierdoor in anonimiteit te gebruiken. Maar inderdaad, doordat KYC (uitgevoerd door banken) is ingezet zijn er identiteiten aan gekoppeld. Gelukkig zijn er privacy coins en wordt er gewerkt aan een privacy structuur voor Bitcoin. Het is (en blijft) een wedloop.
“Dystopie” Inderdaad kan blockchain een dystopische toekomst werkelijkheid maken. Daarom is het ook belangrijk dat het vanuit de burger wordt opgebouwd en niet vanuit centralistische partijen zoals de overheid of een Facebook. We kunnen het ons dus niet veroorloven (als burger) om te wachten tot andere partijen (overheden, enterprises) ermee aan de haal gaan!