Er gebeurt veel rond onze persoonsgegevens: referendum, privacywetgeving, nepnieuwsbestrijding, cryptocoinanarchie en wekelijks een hackschandaal. The trend ain’t our friend.
Wat nu ‘de cloud’ wordt genoemd kenden we vroeger onder de slogan ‘the network is the computer‘. Wat is díe slogan bewaarheid geworden. Als ik een ict’er uit de jaren ‘80 zou spreken dan zou ik tegen hem/haar zeggen dat de wereld één grote harde schijf is geworden en de computer één über-mainframe.
In de wereld waarin we zijn beland speelt zich een titanenstrijd af tussen totaalcontrole en anarchie, tussen centrale macht en decentrale vrijheid, tussen collectieve belangen en individuele rechten. En de arena waarin dit gevecht zich afspeelt is het wereldnetwerk, de cloud.
Wat alles zo verwarrend maakt is dat de strijdende partijen meestal niet goed of slecht zijn. De Zuckerbergs geven ons gratis sociale media in ruil voor vrijwillige opsluiting in een filter bubble – vrijheid of manipulatie? De cryptoboeren met hun decentrale coins voeren opeens code forks door of blijken hackbare sukkels of criminelen. Gesubsidieerde nepnieuwsbestrijders zoeken niet naar Russische trollen maar naar ongewenste berichtgeving van eigen vrije media. Onze grootste bondgenoot voert wetgeving in die buitenlanders (wij) uitlevert aan de eigen spionagediensten. Een gloednieuw inspraakrecht wordt schielijk ingetrokken zodra (gemanipuleerde?) burgers niet stemmen zoals bedoeld.
Bij alle verwarring zien we niettemin trends en constanten. Allereerst blijkt het in een connected wereld onmogelijk om gegevens te beveiligen. Fascinerend daarbij is dat dezelfde mensen die roepen dat de techniek met sprongen vooruitgaat voetstoots accepteren dat data security een onmogelijkheid is. Fascinerend.
Een tweede trend is dat de vrijheid en privacy van individuen in de cyberwereld gestaag afbrokkelen ten gunste van centrale controle, al is deze wel diffuus belegd bij meerdere private en publieke partijen. Dat is fijn als het om kinderporno, mensenhandel of jihadistisme gaat, maar minder leuk als er sprake is van bedrijfsspionage, gedragsbeïnvloeding voor commerciële of politieke doeleinden of het bestellen van een feestpilletjes voor recreatief gebruik. Absolute voorloper is China waar het cybergedrag van burgers binnenkort leidt tot een sociale kredietscore waaraan privileges en beperkingen worden gehangen. Confucius, Mao en Fu Manchu zien dat het goed was. Gelukkig maar dat zoiets bij ons ondenkbaar is – toch?
De derde trend is dat steeds meer van onze leefwereld gekoppeld wordt aan of opgenomen in de cyberwereld. Een zwerm mobiele apps volgt ons overal en achter elke app hangt een ‘dataslurper server’. Camera’s met kentekenherkenning (nu) en gezichtsherkenning (straks) omringen ons. De zelfrijdende auto en augmented reality komen eraan. Off the grid leven kan straks niet meer en wie dat probeert is meteen verdacht. Vrije burgers worden zelfcensurerende conformisten.
Zijn er ook tegenkrachten? Natuurlijk. Edward Snowden heeft velen de ogen geopend en heeft daarna onderdak gekregen bij Vladimir Poetin, wereldleider in cybermanipulatie en hybride oorlogsvoering, die er in is geslaagd om die andere held van de informatievrijheid, Wikileaks, voor zijn karretje te spannen. De cryptoboys beloven ons decentralisatie, privacy en veiligheid, maar wat als betaalmiddel begint verwordt tot een speculatieobject dat wordt uitgerookt door overheden die controle eisen. Een nieuwe wet die de veiligheidsdiensten vergaande rechten geeft om ons burgers te bespioneren en gegevens te traden met buitenlandse collega-diensten wordt misschien weggestemd in een referendum, waarna de politiek zich daarvan niets zal aantrekken. Alle tegenkrachten zijn aan de verliezende hand.
In mijn ogen is een toekomst waarin wij burgers in een glazen huis belanden onontkoombaar. Dat is niet alleen een gevolg van technologische megatrends maar ook van de overmacht van de op centralisatie en controle gerichte krachten. Dat we straks met de AVR-wetgeving een veel grotere privacybescherming genieten is een achterhoedegevecht. De belangen zijn te groot, de technologie te lek en de uitvoerenden te incompetent. De wanden van ons glazen huis zijn doorkijkspiegels waarachter iedereen permanent wordt bekeken door goed- en kwaadwillende partijen, zowel commercieel als gouvernementeel. Ons burgers wordt daarbij verteld dat achter die doorkijkspiegel ook toezichthouders staan. Het zal vast.
Ik weet uit eigen waarneming hoe incompetent ict-voerende organisaties zijn, de publieke voorop. Ik geloof niet in de effectiviteit van wetten en toezichthouders. Waar ik mij over verbaas is dat bijna iedereen de wereld waarin wij burgers vanachter politieglas worden bekeken accepteert. Dezelfde technologie waarmee wij worden bekeken kan worden gebruikt om terug te kijken naar de watchers. De AIVD of de politie tapt mij af? Dat is goed, maar na een gepaste wachttijd wil ik kunnen zien dat ik ben afgetapt – gewoon op www.mijnoverheid.nl. Idem, maar zonder vertraging, de zorgverlener die mijn medisch dossier opvraagt of de ambtenaar die mijn inkomensgegevens opvraagt bij UWV. Enzovoorts. En zo verder.
We kunnen niet voorkomen dat we worden bekeken. Wat we wel kunnen is eisen dat we mogen terugkijken. Een cyberwereld die verandert van een panopticum in een spiegelpaleis is geen paradijs maar wordt iets minder snel tot een hel.
Weg met de toezichthouders. Leve de checks and balances.
(Deze bijdrage is afkomstig uit Computable Magazine, editie 03/2018.)
Hallo René! Terecht dat je je zorgen maakt. Maar wat jammer dat je niet meerdere alternatieven ziet. Met name het alternatief dat jij weer volledig de controle over al je gegevens terug hebt. Door al jouw gegevens naar één centrale plek te brengen waar jij alleen toegang tot hebt. En van waar jij beslist wie je inzage geeft. Met Schluss zijn we dat aan het realiseren. Stap voor stap. Omdat die missie inderdaad gigantisch is. De organisatievorm wordt een coöperatie waarvan iedere Schluss-gebruiker eigenaar. Om te garanderen dat Schluss altijd die onafhankelijke partij blijft. De software natuurlijk Open Source! Deze beweging is groeiende. Doe jij ook mee? Onze website wordt momenteel geüpdatet. En die eerste van die meervoudige versleutelde gedistribueerde (!!) kluis is bijna klaar….
Schlluss, een centrale plek waar ik controle heb en anderen gespecificeerde toegang kan geven… Alleen lastig wat anderen daarna met die data waar ze toegang toe hadden doen. Je kunt versleutelen wat je wilt, maar uiteindelijk moet iemand het toch kunnen lezen. Om daarna even een lokaal copietje maken, handig voor later 🙂
‘Help us give the Internet back to the user – to you’, lees ik op http://www.schluss.org. Mooi, en het is Open source, dus vertel maar waar ik kan downloaden, dan host ik het zelf wel.
Het zal de stemming zijn, ik ben ook niet positief over gestemd over het gebruik van alle computertechniek die ons te beschikking staat, de mens is geneigd tot het slechte en uiteindelijk pakt het ongelukkig uit. China is een fraai toekomstbeeld wat ons zo te wachten staat, De Grote Database. De centrale controle genoemd in dit stuk. De computer die ons leven binnenkruipt. Ik denk dat de de tijd niet ver is dan je met 1 druk op de knop een burger kan volgen. In een reactie had ik al een somber beeld over de zorg waarin privacy een gepasseerd station is en de menselijk maat langzaam verdwiint. Alles voor efficientie en geld, zo goedkoop mogelijk. Een troost in dit stuk, Veldtwijk heeft het over de incompetentie van de ICT voerende organisaties. Dat is een troost vind ik, ICT gaat vaak boven het petje en we maken er toch een puinhoop van. Maar hoe lang?
Een nogal verontrustend toekomstbeeld wordt hier geschetst door René. Een maatschappij bestaande uit bekijkers en bekekenen. En denkend aan het Barbie-voorval bij het Haga-ziekenhuis, zijn we daar misschien al aangeland.
Werkend in de ICT security industrie, ben ik het direct met hem eens als hij zegt dat achter de doorkijkspiegels een gevecht wordt gevoerd tussen toezichthouders en kwaadwillenden waarbij de eerste groep aan de verliezende hand is.
Dat je persoonlijke gegevens bekeken worden zonder toestemming is de facto hetzelfde als “gehackt” worden. Immers, je privacy wordt ongevraagd geschonden door een partij die je zelf nooit toestemming ervoor hebt gegeven. Wat er precies met die gegevens gebeurt, valt in de praktijk niet te controleren.
Het recht om terug te kijken klinkt aardig, maar is slechts beperkt tot het zien van de naam van de partij of organisatie die inzage heeft gehad in al jouw gegevens.
Persoonlijk denk ik dat systemen als mijnoverheid.nl voorbestemd zijn om gehackt te worden en dat elk systeem waarin privacygevoelige gegevens zijn opgeslagen, uiteindelijk dat lot zal ondergaan.
Dat komt onder andere door het principe dat een beveiliger alle kwetsbaarheden moet verhelpen terwijl de aanvaller er slechts één hoeft te ontdekken. Verder heeft de overheid een gebrek aan goede ICT-ers en is daarom niet in staat hun systemen snel genoeg te patchen. Daardoor ontstaat een maintenance-lag die uiteindelijk resulteerd in exploitatie, mits de moeite waard voor criminelen.
De Nederlandse cultuur is sterk individualitisch (collectivisme en nationalisme bestaan allang niet meer) en kent daarom een hoog gebruik en afhankelijkheid van het internet en sociale media. De privacy in dat domein zal uiteindelijk, via datalekken en falend toezicht, compleet verdwijnen.
Uiteindelijk zal het complete gebrek aan privacy een gegeven zijn en normaal worden. Mijn inziens is dat slechts een vorm van entropie met betrekking tot data.
Ha Dino (en anderen), je kunt Schluss straks inderdaad helemaal zelf ‘hosten’. Maar we kunnen je in de coöperatie wel extra diensten bieden die een aanvulling geven op de nadelen die een gedistribueerd systeem (als IPFS) nu nog heeft. Je kunt je voorstellen dat we met Schluss een lange weg te gaan hebben. Stapje één gaan we bijna presenteren. Daarmee kan dan getest worden. Ben je techneut? Neem dan een kijkje op de GitLab! En wil je meedenken en werken? Stuur me dan een mailtje 🙂
Hoe willen ze alles meelezen als ik mijn berichten versleutel? Dat kan dus niet.
Dit artikel is een grote complottheorie, is dit waar Computable voor staat?
En hoezo glazen huis? Je kunt gewoon je computer uitzetten en de wereld ingaan hoor. Misschien een keertje niet de hele dag naar je smartphone staren?
Precies. Ik geloof in terugkijken. Transparantie.
in dit opzicht is het opmerkelijk dat als je hier een reaktie plaatst die commerciele tracking stopt met een lijstje addons, dat juist die reaktie binnen enkele uren gewist wordt. Dat leidt ook bij mij tot een disconnect.