Jan Hautekiet zei het maandagmorgen op de Belgische radiozender Radio 1: 'Een ict’er die helder communiceert, die moeten we koesteren wegens zeldzaam.' Echt? Toch wel. Wat is er mis met de communicatie in de wereld van de it? Er zijn wel wat zaken over te zeggen.
It’ers communiceren vaak in het Engels, het nieuwe ‘Esperanto’. Veel termen in de it komen uit het Engels en worden zonder vertaling klakkeloos overgenomen. ‘Tools’ is daar een mooi voorbeeld van; zelden gebruiken it’ers in plaats ervan ‘instrumenten’. Deze mengelmoes van Engels en Nederlands is niet altijd even evident voor een publiek dat het Engels wat minder onder de knie heeft.
Het wemelt in de it-wereld van acroniemen of letterwoorden, liefst met drie letters. Een crm-systeem, om maar eentje te noemen. Dit onder andere maakt de taal van de it tot een jargon, een taal voor ingewijden waar buitenstaanders ver weg van gehouden worden. En hoe technischer het wordt, hoe meer acroniemen en eigen termen gehanteerd worden. Dit bevordert de begrijpelijkheid naar de buitenwereld uiteraard niet.
In de it-sector werken vooral ingenieurs of mensen die een heel wetenschappelijke achtergrond hebben. Hun denken is zeer analytisch, en veel minder synthetisch. Om goed verstaanbaar te zijn, heb je de gave nodig van de synthese. Klanten in de it hebben geen nood aan een opsomming, wel nood aan een duidelijke en samenvattende boodschap. Spijtig genoeg is dat een talent dat ingenieurs en it-specialisten niet in hun opleiding meekrijgen.
Vuistregels voor it’ers
Wat dan te doen hieraan? Niet echt makkelijk, maar er zijn wel een paar vuistregels voor it’ers. Aarzel niet om je te laten bijstaan door taalspecialisten in het bedrijf. Bij de afdelingen communicatie of marketing kan je die vinden. En bepaalde collega’s zullen door hun ervaring of aanleg ook al beter communiceren dan andere. Ook zij kunnen helpen.
En na de zoveelste technische cursus of training in procesmethodologie, overweeg ook eens een bijscholing in klaar spreken en schrijven. Daar kan je leren dat je, wanneer je jezelf betrapt op het ene letterwoord na het andere, deze letterwoorden ook duidelijk kan uitleggen aan jouw toehoorder. Het kan geen kwaad om even toe te voegen dat een crm-systeem eenvoudig gezegd een systeem is waarmee je klantengegevens in kaart kan brengen en je er je klantenbestand mee kan beheren.
Want dit is tenslotte de belangrijkste reden waarom je de it tijd moet nemen om helder te communiceren. Het bespaart achteraf heel veel tijd omdat heel wat misverstanden op voorhand vermeden kunnen worden. En dit weten we allemaal: ’time is money’. Euh, pardon: ’tijd is geld’…
Misschien moeten “we” (of beter “men”) eens leren accepteren dat IT een vak is, met bijbehorend jargon.
Als een laborant in een ziekenhuis het weefsel van een biopsie moet onderzoeken, en daar verslag over uitbrengt, krijg je een rapport vol met vaktermen, waar de gemiddelde patiënt waarschijnlijk niets van begrijpt. Gelukkig hebben we een kundig specialist die deze gegevens goed kan interpreteren en omzetten in een behandelplan. Met een beetje geluk is deze specialist ook nog in staat dit alles in Jip- en Janneketaal uit te leggen aan de patiënt.
Verwachten we in dit geval dat de laborant ook in staat is alles in Jip- en Janneketaal uit te leggen?
Laat de IT specialist gewoon zijn werk doen, met het daarbij behorend vakjargon, maar zorg voor een goede tussenlaag tussen klant en specialist die de vertaling 2 kanten op kan maken.
(Dit speelt uiteraard op meerdere vakgebieden. Als een metselaar aan de gemiddelde huiseigenaar vraagt of de latei bij de voordeur 60 of 65 mm dik moet zijn weet de huiseigenaar waarschijnlijk ook niet waar hij het over heeft, en dan wordt er nog gewoon Nederlands gebruikt)
analitisch : Laten we het project stoppen gezien de business case. De klant snapt er trouwens geen hout van.
syntetisch : Laten we doorgaan
bureacratisch : Welke projectcode hangt er aan ?
empirisch : De klant betaalt toch wel.
economisch : De klant snapt er geen hout van. Laten we doorgaan, Welk projectcode hangt er aan ? De klant betaalt toch wel.
politiek : De klant snapt er geen hout van. Laten we doorgaan, Welk projectcode hangt er aan ? De klant betaalt toch wel. Als we vragen krijgen, verzinnen we wel weer iets met onderzoeksbureau.
Ik ben begonnen met een medicijnstudie en dan in de ICT geland, het aardige is dat er in beide disciplines de zelfde afkortingen gebruikt worden voor totaal verschillende begrippen.
Daarom is het dringend nodig duidelijk te communiceren en vakjargon voor de collega’s te bewaren.
Wanneer je ook nog eens naar een ander taalgebied verhuist, dan begrijp je dat je je nederlands/halfengelse vakjargon kunt vergeten, een duitser hanteert zijn eigen begrippen en afkortingen met duidelijk minder engels.
De uitdrukking “Jip- en Janneketaal” heb ik altijd gehaat omdat het uiterst kleinerend klinkt, de artsen (en ICT-Kollega’s) die met dit soort prietpraat begonnen heb ik in mijn tijd in NL de levieten gelezen.
Einstein heeft eens gezegd als je komplexe materie niet in eenvoudige taal ut kunt leggen dan begrijp je die materie zelf niet, misschien moet het overmatig gebruik van vakjargon dat bewerken, verhullen dat je het zelf niet zo goed begrijpt.
Het is heus wel waar. In elk vakgebied (it, juristen, financiën, …) gaan we onbewust een heel eigen taaltje ontwikkelen. Toen ik de reeks van Jan op Radio 1 beluisterde vorig jaar, dacht ik ook dat het probleem van ‘helder communiceren’ zich over heel wat gebieden uitstrekt. Niet alleen administratie. Goed dat we ons hier als it’ers op gewezen worden en vooral proberen er iets aan te doen.
De it-wereld is bij uitstek een internationale en multiculturele omgeving waar mensen met heel diverse afkomst en vele nationaliteiten met elkaar (moeten) samenwerken zowel in het eigen bedrijf, bij de klant, met de (Indiase) samenwerkingspartner of een medewerker in India. De manier van communiceren en hun Engels verschilt vaak enorm. Geen wonder dat een goede beheersing van soft skills en met name cultuur en communicatieverschillen, zoals allerlei onderzoek uitwijst, het verschil maken tussen succes en falen.
@Bert: maar als ik met mijn collega’s waar ook ter wereld communiceer, is het vakjargon nog steeds hetzelfde. Dat verschillende culturen verschillende vormen van softskills vereisen is absoluut waar, maar geen onderdeel van de stelling uit het artikel in mijn optiek.
Ook al kleed je een paard in een jurk met lippenstift op en alles is het nog steeds een paard.
Ik wordt zo ontzetten moe van die mensen die van anderen verwachten dat ze zich precies zo aanpassen als deze dat wensen zonder zich er bij af te vragen of het überhaupt wel nodig is.
Als iemand op het raakvlak van IT en business, zoals dat onderscheid zo mooi wordt genoemd, kan ik stellen dat communicatie twee partijen vereist. Vaak gaat het goed, maar wanneer het misgaat zie ik we patronen.
Aan de ene kant hebben we de IT-ers. Vaak ontbreekt daar het inzicht in wat een niet IT-er weet of relevant vindt. Zo zal het iemand niet snel uitmaken hoe duur de storage en WAN is, maar wel wat de applicatie nu per maand kost. Het zal vaak ook niet zoveel uitmaken wat een DataWarehouse kan, maar wel waarom dat een goede toevoeging is.
De andere kant op werkt het net zo. Wanneer de twee werelden dichter bij elkaar komen, bijvoorbeeld in Agile werkwijzen, is er wel degelijk enige kennis van IT vereist. Het moet niet zo zijn dat je LCM te veel uitstelt omdat je niet begrijpt dat dit belangrijk is voor de applicatie. De IT-ers zijn vaak best bereid om dat (al dan niet duidelijk) uit te leggen, maar als die interesse ontbreekt komt die uitleg ook niet.
Elk vakgebied heeft zo’n zijn jargon, zo ook de IT. Doe het niet af als iets dat je weg kunt cijferen, maar leg de termen uit en zorg er daarmee voor dat mensen zich toe kunnen eigenen. En bovenal, stel vragen aan elkaar. Hoe je het dan bij Nieuwsuur uitlegt is weer een andere vraag, maar daar heb ik minder verstand van.
@PaVaKe IT een vak met bijbehorend jargon? Ik krijg het idee dat er vaak met terminologie en begrippen gesmeten wordt die verre van eenduidig zijn laat staan dat iedereen er een zelfde voorstelling bij heeft. Ik noem maar 2 begrippen die je te pas en te onpas tegenkomt, agile en de cloud. Daar kan je veel kanten mee op. Om nog maar te zwijgen van de veelheid aan systemen, os’en, talen, tools etc waarvan het onmogelijk is dat allemaal te begrijpen. De schrijver van het artikel heeft een goed punt vind ik.
@Louis: je hebt IT-ers en je hebt IT-ers…..
Als ik een vakinhoudelijke discussie heb met collega’s, dan vliegt er het nodige vakjargon over en weer, niets mis mee in mijn optiek.
Waar ik het mis zie gaan is dat vervolgens anderen dit vakjargon gebruiken voor een potje buzzword-bingo bij de klant, en deze er vervolgens geen touw meer aan vast kan knopen.
Wat dat betreft sluit ik me aan bij citaat van Einstein waar Jan naar verwijst.