Softwarelicentiemodellen zijn altijd al aan verandering onderhevig geweest. De introductie van het SaaS-model is daar het meest recente en waarschijnlijk ook het meest rigoureuze voorbeeld van. Deze abonnementsvorm kent veel voordelen, maar is niet voor ieder bedrijf in elke situatie per se de beste optie. Maak daarom altijd goed geïnformeerd de keuze tussen legacy en innovatie.
Toen softwarelicenties in de jaren tachtig hun intrede deden, betekende dat een enorme game changer voor de it-industrie. Software was niet langer meer standaard onderdeel van de hardware: voortaan kreeg een gebruiker alleen onder vooraf bepaalde voorwaarden het recht om van de software gebruik te maken. Vanaf dat moment konden softwarebedrijven, dankzij intellectueel eigendom, écht geld gaan verdienen met hun product. Dat gebeurde door middel van licenties, waarin afspraken met en voorwaarden voor de gebruiker werden opgenomen. In de jaren die volgden ontstonden verschillende nieuwe licentiemodellen en net als de software zelf werden ze steeds complexer.
Legacy licenties
Het oudste en nog steeds meest voorkomende legacy licentie-type is de ‘proprietary’-licentie, waarbij de gebruiker het recht krijgt om de software te gebruiken als hij de voorwaarden accepteert. Vaak zijn deze licenties ‘perpetual’, oftewel eeuwigdurend: je hoeft maar één keer voor de licentie te betalen om de software altijd te mogen gebruiken. Daarnaast bieden softwareleveranciers vaak ook additionele diensten in de vorm van onderhoud of support aan. Voor een vast bedrag bovenop de licentiekosten verzeker je jezelf daarmee van software upgrades, updates, patches en bug fixes.
Elke licentie heeft ook zijn eigen ‘metrische’ systeem. Met een ‘license metric system’ definieert de softwareleverancier hoe het gebruik van de software precies gemeten gaat worden. Een voorbeeld daarvan is de ‘concurrent user’-metric: hierbij mag de gebruiker de software op meerde apparaten installeren, zolang het aantal apparaten dat de software op hetzelfde moment gebruikt maar niet hoger is dan het aantal aangeschafte licenties. De ‘named user’-metric of de ‘device’-metric zijn wat makkelijker te tellen: voor elke gebruiker of elk apparaat heb je een licentie nodig. Recentere metric systems kijken naar meer complexe zaken, zoals de computerkracht die nodig is om de software te draaien.
Intrede van SaaS
Zo veranderden de licentiemodellen door de jaren heen, maar de basis bleef grotendeels hetzelfde, met één grote investering bij de aanschaf van de licenties. Tot cloud computing zijn intrede deed, inmiddels alweer een jaar of tien geleden.
Dankzij het software as a service-model is de manier waarop software wordt aangeboden, ingezet en gelicenseerd rigoureus veranderd. De software hoeft niet langer on-premise te draaien en onderhoud en support zijn meestal in de prijs opgenomen. Maar de grootste verandering is misschien wel de manier waarop de betaling plaatsvindt. Software is geen eenmalige investering meer, maar een maandelijkse afschrijving – net als een telefoonabonnement.
Voor- en nadelen
De grote vraag: is deze innovatieve abonnementsvorm beter dan de bestaande legacy-modellen? Dat hangt er vanaf. Enerzijds zijn de voordelen van deze abonnementsvorm evident. De schaalbaarheid maakt snel groeien makkelijker, terwijl de capaciteit ook simpel tijdelijk opgeschaald kan worden. Je bent daarbij altijd verzekerd van de laatste versie van de software en medewerkers hebben altijd en overal toegang tot de software, als ze maar een internetverbinding tot hun beschikking hebben. Bovendien bundelt de leverancier vaak meerdere functionaliteiten en producten, waardoor je meer waar voor je geld krijgt.
Aan de andere kant brengt SaaS een hele andere dynamiek met zich mee. Oneindig gebruik van de software voor een eenmalig bedrag bestaat niet meer, software is nu veel meer een nutsdienst. Betaal je niet, dan heb je ook geen toegang tot de software. Betaalproblemen kunnen dus direct grote gevolgen hebben voor een organisatie, zeker als de volledige bedrijfsvoering afhankelijk is van software (en dat is steeds vaker het geval). Denk ook goed na bij de grote aanbiedingen die vendoren over hebben voor een overstap naar hun clouddienst. Op korte termijn meer krijgen dan waar je voor betaalt is mooi, maar lang niet in alle gevallen een voordeel, omdat het de kans op een vendor lock-in vergroot.
Goed geïnformeerde keuze
Zo is er voor beide kanten van het verhaal wat te zeggen. Er is dus geen eenduidig antwoord op de vraag of innovatieve licenties beter zijn dan legacy-licenties. Natuurlijk biedt SaaS allerlei geweldige nieuwe mogelijkheden, maar dat betekent niet dat een SaaS-model áltijd het beste is. Met SaaS is er vooral een nieuwe smaak bijgekomen, naast de bestaande smaken.
Zomaar blind elke innovatie omarmen heeft weinig zin – zeker niet bij iets dat zoveel impact heeft op je organisatie. Inventariseer eerst of jouw bedrijf er beter van wordt. Misschien kun je nog jaren vooruit met die on-premise database of misschien kun je beter nog vandaag dan morgen overstappen op een flexibele cloud-variant. Als je deze keuze maar goed geïnformeerd maakt, met een rekenmachine in de hand!
In reactie op Atilla:
Nee, ik heb geen antwoord gehad anders dan dat degenen waarmee je dat dan bespreekt, commerciele mensen, alleen weten dat hun bedrijf erg solide is en er in genoemde situatie altijd wel iemand is die deze dienst wil overnemen. Niet echt een fundament om je bedrijf op te bouwen, in mijn ogen.
Henk
In reactie op Atilla:
Nee, ik heb geen antwoord gehad anders dan dat degenen waarmee je dat dan bespreekt, commerciele mensen, alleen weten dat hun bedrijf erg solide is en er in genoemde situatie altijd wel iemand is die deze dienst wil overnemen. Niet echt een fundament om je bedrijf op te bouwen, in mijn ogen.
Henk