Futurist Chriet Titulaer, internetpionier Robert Taylor (Arpanet) en open data-voorvechtster Saskia Stuiveling (Rekenkamer) zijn voorbeelden van ict'ers die in 2017 zijn overleden. In dit overzicht staan we stil bij de ons ontvallen personen en hun nalatenschap voor het vakgebied.
Joop van Oosterom, mede-oprichter Volmac
In februari 2017 meldt zakenblad Quote dat mede-oprichter van het roemruchte ict-bedrijf Volmac, Joop van Oosterom, op 79-jarige leeftijd is overleden. Dat blijkt al eind 2016 te zijn gebeurd, maar er is tot begin 2017 geen ruchtbaarheid aan gegeven. Oosterom werd in 1993 getroffen door een hersenbloeding en was sindsdien aangewezen op een rolstoel. Hij leidde een teruggetrokken bestaan in zijn woonplaats Monaco.
De schaakgrootmeester en ict-miljardair is geboren in 1937. Hij startte in 1966 samen met Jan Mol en Nico Leerkamp het softwarebedrijf Volmac. De oprichters konden hun innovatieve ideeën niet kwijt bij IBM, dat zich toen vooral op hardware richtte, terwijl Oosterom, Mol en Leerkamp een gat in de markt zagen voor kwaliteitsprogrammeurs. Hun bedrijf Volmac groeide uit tot een toonaangevend ict-bedrijf en leidde via zijn vermaarde opleidingstak in de jaren zeventig en tachtig vele Nederlandse ict’ers op aan de hand van standaard ontwikkelmethoden.
Jens Arnbak, oud-telecomtoezichthouder en KPN-criticaster
Op 20 februari 2017 is op 73-jarige leeftijd professor Jens Arnbak overleden. Hij was van augustus 1997 tot september 2005 de eerste voorzitter van de Opta (Onafhankelijke Post- en Telecommunicatie Autoriteit).
Arnbak hield als Opta-voorzitter toezicht op de vrije marktwerking in de in 1997 geliberaliseerde telecomsector. Hij kwam geregeld in aanvaring met de telecombedrijven, onder meer over de in zijn ogen vaak te hoge tarieven die zij hanteerden. Arnbak botste met name met KPN; de voormalige telecom-monopolist vond dat hij de markt te snel wilde openstellen voor buitenlandse concurrentie.
Ook politici in Den Haag, met telecom in hun portefeuille, hadden soms moeite met het eigenzinnige optreden van de Opta onder Arnbak.
De Deense natuurkundige kwam in 1972 naar Nederland. In 1979 werd hij benoemd tot hoogleraar telecommunicatie aan de Technische Universiteit Eindhoven. In 1986 kreeg hij ook een hoogleraarspost aan de TU Delft. In 2002 werd Arnbak ook de eerste voorzitter van het platform van Europese telecom-regulatoren (ERG), een adviesorgaan van de Europese Commissie. De Opta ging in 2013 op in de Autoriteit Consument & Markt (ACM).
Robert Taylor, Arpanet-bedenker, internetpionier
Internetpionier Robert Taylor (1932-2017) is in april 2017 op 85-jarige leeftijd overleden aan de gevolgen van Parkinson. Taylor wordt gezien als de bedenker van Arpanet, een voorloper van het internet bij het Pentagon. Later was hij bij Xerox betrokken bij baanbrekend onderzoek en werkte hij bij computerpionier DEC.
Taylor werd in 1966 bij het Pentagon benoemd tot directeur Information Processing Techniques Office, onderdeel van Arpa (Advanced Research Projects Agency), het onderzoeksinstituut van het hoofdkwartier van de Amerikaanse krijgsmacht. Op zijn bureau stonden drie computers, alle apart verbonden met een computer in een onderzoekscentrum van Arpa elders in de Verenigde Staten. Hij stelde aan zijn baas Charlie Herzfeld voor een netwerk te laten ontwerpen dat de computers aan elkaar knoopte en waardoor onderzoekers onderling makkelijker konden communiceren.
De ontwikkeling van dit idee leidde tot Arpanet, het militaire communicatienetwerk van de Amerikaanse krijgsmacht. Arpanet wordt gezien als het eerste operationele computernetwerk en daarmee de voorloper van internet. Taylor was geen informaticus van huis uit. Hij studeerde psychologie en werkte vanaf 1962 voor de NASA. Hij kwam hier onder andere in contact met computerpioniers J.C.R. Licklider en Douglas Engelbart. Taylor zorgde ervoor dat een studie van Engelbart naar mogelijkheden van interactie tussen computers en mensen gefinancierd werd. Dit leidde tot de ontwikkeling van de computermuis.
In 1970 trad hij in dienst van Xerox, waar hij in het Palo Alto Research Center (PARC) meewerkte aan de ontwikkeling van de computer Xerox Alto, met de eerste grafische gebruikersomgeving die Steve Jobs mede-inspireerde bij het ontwerp van diens Apple-computer, en Ethernet. Vanaf 1983 was Taylor in dienst van Digital Equipment Corporation (DEC). Hij ging in 1996 met pensioen. Taylor kreeg diverse prijzen en onderscheidingen.
Chriet Titulaer, tv-persoonlijkheid wetenschapper/futurist
Wetenschapper, sterrenkundige en televisiepersoonlijkheid Chriet Titulaer overleed in het weekend van 22 april 2017 op 73-jarige leeftijd. Titulaer werd bekend met zijn wetenschappelijke programma Tros Wondere Wereld en zijn ‘Huis van de Toekomst’ in het Autotron in Rosmalen. Dat trok medio jaren ’80 met zijn toen futuristische domotica-toepassingen duizenden bezoekers.
De Limburger, die tussen 1969 en 1990 veel op televisie te zien was, begon zijn televisiecarrière als medepresentator en commentator van historische gebeurtenissen als de maanlanding in 1969 (samen met Henk Terlingen, ‘Apollo Henkie’) en de lancering van de Spaceshuttle Columbia in 1981.
Titulaer schreef meerdere populair-wetenschappelijke boeken over techniek, ruimtevaart, weer- en sterrenkunde, computers en ict. Een aantal voorspellingen die hij deed zijn later uitgekomen, zoals de grote rol voor glasvezel in combinatie met een digitale snelweg en de opkomst van telewerken.
Saskia Stuiveling, voorvechtster van open data, oud-president Algemene Rekenkamer
Voormalig president van de Algemene Rekenkamer, Saskia Stuiveling is eind april 2017 op 71-jarige leeftijd overleden. Stuiveling was ruim dertig jaar werkzaam bij de Rekenkamer, waarvan de laatste zestien jaar als president. Op 1 juni 2015 ging ze op 70-jarige leeftijd met pensioen. Stuiveling was een voorvechtster van open data en vond dat de overheid te weinig rekening hield met de kansen die ict biedt.
In totaal was Stuiveling meer dan dertig jaar werkzaam voor de Algemene Rekenkamer. In oktober 1984 werd ze benoemd tot collegelid. De afgelopen zestien jaar beoefende zij de functie als president uit.
In haar afscheidsinterview met Computable van mei 2015 vertelde de voormalig president van de Rekenkamer dat open data de organisatie helpt bij de controlerende functie van het instituut of het Rijk. ‘Wij controleren de uitgaven van de overheid op hun doelmatigheid. We zijn altijd veel tijd kwijt aan het achterhalen van de juiste gegevens en vervolgens om ze zo te polijsten dat ze met elkaar te gebruiken en te vergelijken zijn. Als data open, algemeen beschikbaar en bruikbaar zijn, hoeven we dat zoekwerk niet meer te doen. Als bovendien burgers op grond van die gegevens kunnen aangeven wat zij ervan vinden, dan kunnen wij tot een veel breder oordeel komen’, vertelde ze destijds.
Door haar aandacht voor de moderne informatiesamenleving werd zij volgens de Rekenkamer ook wel de ‘Haagse profeet van de digitalisering’ genoemd. Zij waarschuwde onder meer voor het risico dat de overheid op het gebied van digitalisering de boot dreigde te missen.
Henk Kuijpers, oprichter HKA, overleden
Op 25 juli overleed na een ziekbed Henk Kuijpers, de oprichter en oud-directeur van HKA (nu HKA | OCLC). Kuijpers ontwikkelde het bibliotheeksysteem (bicat)Wise, dat door een groot deel van de Nederlandse bibliotheken gebruikt wordt. Hij is 65 jaar geworden.
Henk Kuijpers richtte met Jos Huijsmanshet bedrijf Huijsmans en Kuijpers Automatisering (HKA) op. Het in Groningen gevestigde bedrijf ontwikkelde zich met de Wise-productlijn tot een belangrijke speler op de markt van automatiseringssystemen voor bibliotheken, onderwijsinstellingen en culturele organisaties. HKA ging in 2013 samen met OCLC. Na in 2015 gestopt te zijn met werken, werd Kuijpers ziek.
Dik (Dirk) Wessels, ict-investeerder
Dik Wessels, de grote man van bouwbedrijf VolkerWessels en investeringsvehikel Reggeborgh, is op 71-jarige leeftijd overleden. Dat heeft een woordvoerder van de familie eind november 2017 bekendgemaakt. Wessels was al enige tijd ziek. Hij maakte een grote klapper met de beursgang van World Online. Hij investeerde daarna in onder meer het aanleggen van telecommunicatie en glasvezel en recent in software.
De Twentse magnaat is waarschijnlijk één van de weinige Nederlanders geweest die veel verdiende aan de beursgang van World Online in 2000. Hij verkocht zijn aandelen snel na de beursgang en incasseerde er meer dan een miljard gulden voor (zo’n 453 miljoen euro). Wessels stak dat geld onder meer in Volker Wessels, onder meer voor de aankoop van KPN Netwerk Bouw in 2002. Daardoor werd het bouwbedrijf een belangrijke speler in het aanleggen van telecommunicatienetwerken. Het huidige onderdeel Volker Wessels Telecom bouwt ook datacenters.
Wessels zag ook brood in de opkomende glasvezelmarkt en stapte via zijn beleggingsmaatschappij Reggeborgh in onder andere de joint venture Reggefiber. Dat bedrijf nam diverse concurrenten over, zoals Lijbrandt en Fastfiber. In 2014 kocht KPN Reggeborgh uit. Ook had Wessels via dit investeringsvehikel een belang in Eurofiber. Dat verkocht hij medio dit jaar aan Antin IP. Een paar maanden daarvoor investeerde Reggeborgh een aantal miljoenen in het Apeldoornse softwarebedrijf Be Informed.
Gert Oortgiesen, directeur Trivento
Directeur van softwarebedrijf Trivento, Gert Oortgiesen, is zaterdag 2 december 2017 op 55-jarige leeftijd overleden. Hij kwam om na een tragisch ongeval met een tractor tijdens werkzaamheden op een weiland bij zijn woning in Laren.
In een overlijdensbericht roemen medewerkers hun overleden directeur om zijn vriendelijke, open en vrolijke karakter.
Gert Oortgiesen richtte in 1998 softwarebedrijf Profict op dat later werd omgedoopt tot Trivento. Naast directeur was hij ook grootaandeelhouder van dat bedrijf. Hij laat een vrouw en twee kinderen achter.
Deze lijst is voor een groot deel samengesteld aan de hand van eerdere gepubliceerde berichten op Computable en Channelweb.
