‘Blockchain zal de wereld veranderen’

Het is niet te vergelijken met de uitvinding van de stoommachine of het world wide web. Maar je kunt blockchain gerust een belangrijke vervolgstap noemen in de ‘second machine age’. Het maakt tussenpartijen overbodig bij transacties en tegelijkertijd nieuwe businessmodellen mogelijk. Joleen van der Zwan adviseert als Blockchain Lead bij IT-dienstverlener Sogeti bedrijven over deze nieuwe technologie. ‘De echte digitale transformatie begint nu.’

Wat internet is voor informatie, dat is blockchain voor transacties. Anders gezegd: door internet kunnen we digitaal informatie uitwisselen met de hele wereld, dankzij blockchain kunnen we met iedereen over de hele wereld digitaal transacties uitvoeren. Blockchain werd bekend als technologie achter de bitcoin. ‘Blockchain neemt frictie weg uit de economie’, zegt Joleen. ‘Als we nu via internetbankieren een transactie doen, kunnen er bij de bank zomaar zeven applicaties nodig zijn om de betaling te doen. Een enorme kostenpost, waar je als gebruiker ook voor betaalt.’ 

Unieke regel

Met behulp van blockchain-technologie wordt een transactie één op één overgeschreven. ‘Blockchain is het transactielogboek waarin elke transactie een nieuwe, unieke regel vormt’, vertelt Joleen. ‘Want dat maakt blockchain bijzonder: het maakt iets digitaals uniek. Of het nu om bitcoins gaat of bijvoorbeeld concertkaarten. Als gebruiker kun je in het logboek niets wijzigen.’ Controle van de betaling, die normaalgesproken door de bank gebeurt, vindt in het achterveld plaats door een cryptografisch systeem waarin duizenden computers hun rekenkracht bundelen. En omdat elke transactie uniek is, is het systeem ultra-betrouwbaar. 

Technologische enabler

‘Blockchain is de technologische enabler van de netwerkeconomie’, voorspelt Joleen. ‘Het zal de wereld veranderen, nieuwe business modellen mogelijk maken en derde partijen – zoals banken, maar ook notarissen en verzekeraars – moeten straks een deel van hun rol anders invullen. Dat maakt dit een ontzettende spannende tijd. Je kunt zeggen dat we de aanloop naar het digitale tijdperk achter de rug hebben; de werkelijke digitale transformatie gaat nu beginnen. Ik vergelijk het met de industriële revolutie. Daar zijn ook heel wat jaren overheen gegaan. De eerste auto’s leken nog op koetsen met een motor en er moest iemand meelopen om het sturen te begeleiden.’

Aan de slag

‘Ik kan dus ook niet zeggen hoe de wereld eruit gaat zien met alle nieuwe technologische mogelijkheden, net zo goed als ik zonder concrete case definitie, discussies over blockchain niet zo interessant vind. We moeten het op dit moment bekijken. Een mooie uitspraak van de Amerikaanse schrijver E.L. Doctorow is: ‘It’s like driving a car at night. You never see further than your headlights, but you can make the whole trip that way.’ Dat is helemaal zoals deze ontwikkeling ook is. Het gaat stap voor stap. Maar één ding vertel ik onze klanten wel: ga ermee aan de slag, want blockchain is onvermijdelijk en de ontwikkelingen gaan snel.’

Omslachtigheid niet meer nodig

Ook de publieke sector experimenteert al volop met blockchain-concepten. Zo’n vijftig pilots zijn er gestart. Het Ministerie van Economische Zaken investeert flink in de nieuwe technologie. Blockchain vereist volgens Joleen een conceptuele denkslag. ‘Het is een paradox: blockchain lijkt zo moeilijk te begrijpen, omdat wat je ermee kan zo simpel is. Met blockchain maak je iets digitaals uniek, en je laat het veilig van eigenaar wisselen. De omslachtigheid van transactiesystemen is niet meer nodig. Ik zal een voorbeeld geven: een gemeente kwam bij ons met de vraag om een fysieke stadspas te ontwikkelen waarop verschillende budgetten voor burgers staan, bijvoorbeeld voor gebruik van het zwembad of de bibliotheek. Wij hebben voorgesteld een smartphone-wallet met vier coins te maken, met autorisatie om betalingen te doen. Alles gaat vanzelf, je hebt geen derde persoon meer nodig tussen burger en voorziening.’

Auto’s rekenen af

‘Digital transformation is natuurlijk breder dan blockchain alleen. En het gaat om de oplossing voor de klant. De technologie waar we dat mee bereiken komt later. Mooi voorbeeld zijn zelfdenkende auto’s. Die registreren straks wanneer er nieuwe banden nodig zijn, bestellen ze bij de dealer en rekenen af. Dat maakt dat je zelf tijd hebt voor andere zaken. Ook registerorganisaties benaderden Joleen met de vraag: bestaan wij nog over vijf jaar? Zij zegt: ‘De huidige rol van dergelijke registers die je raadpleegt, zal veranderen. Zij zullen op een andere manier waarde moeten gaan leveren, meer vanuit de AI-hoek, intelligente analyses. Het is ontzettend boeiend om vanuit mijn positie met bedrijven daarover in gesprek te gaan. Dat is ook het leuke van werken bij Sogeti. Je staat aan de basis van dit soort innovaties. Ik denk dat Sogeti de enige grote IT-dienstverlener is, die al zover is met blockchain-toepassingen.’ 

Design sprint

Sogeti biedt klanten als startpunt een design sprint. ‘Daarin bepalen we in een paar dagen samen met de klant in workshops wat de meest veelbelovende blockchain-toepassing is voor de organisatie, passend bij de strategische doelen. We kijken naar de technische maakbaarheid en halen feedback bij de klant en klanten van de klant. Dat leidt tot een Minimum Lovable Product, dat we agile door ontwikkelen. Bij Sogeti hebben we, anders dan startups bijvoorbeeld, niet alleen end-to-end services, maar ook alle gespecialiseerde disciplines in huis, van cryptografie tot architectuur. Nee, in de kinderschoenen staat de technologie niet meer, maar nogmaals: we hebben nog een hele reis voor de boeg.’