De digitale transformatie waar menig industrieel productiebedrijf tegen aan hikt, is zich in de scheepvaart al aan het voltrekken. Grote containerrederijen en vervoerders van zware lading, zoals Boskalis en Cosco Heavy Transport, gebruiken slimme software om de veiligheid, de werkbaarheid en de operationele efficiency van hun schepen op zee te vergroten. Nog even en de beste stuurlui staan inderdaad aan wal. Vier voorbeelden van deze stille omwenteling in de maritieme wereld.
Zelfrijdende auto’s staan volop in de belangstelling en ook de zelfrijdende trein komt er aan – spoorbeheerder Prorail kondigde recent aan volgend jaar te starten met een eerste test op het Nederlandse spoor – maar over onbemande schepen valt veel minder te horen. En toch zouden die weleens eerder gemeengoed kunnen worden. Technisch dienstverlener ABB heeft de tools ervoor al in huis.
1. Stuurlui aan wal
Dit Zweeds-Zwitserse bedrijf levert sinds de overname van Amarcon in 2012, een softwaremaker uit Dalfsen, het Octopus-softwareplatform. Dit bestaat uit analyse- en performance management systemen met bijbehorende hardware voor zeeschepen. De software meet bijvoorbeeld het brandstofverbruik, bewaakt schipbewegingen, geeft weersverwachtingen en locatie-informatie door en stelt hydrodynamische analyses op. Die programmatuur helpt kapiteins tijdens hun werk op zee bij het nemen van beslissingen omtrent koers en snelheid. Gelijktijdig biedt de software het management van rederijen sneller inzicht in het reilen en zeilen van hun waardevolle vaartuigen en lading. Dit gebeurt aan de hand van data die gegenereerd worden door de bewegingssensoren aan boord van een schip en door modules voor bijvoorbeeld het monitoren van de ’power plant’ aan boord van schepen. De ‘stuurlui aan wal’ kunnen aan de hand van analyses van de bewegingsmetingen vaststellen of de planning klopt, welke bewegingen zijn gemeten, of er van koers is afgeweken en wat het actuele weerbeeld is. Varen op zee, ongeacht of het nu gaat om afzinkbare transportschepen, containerschepen of cruiseschepen, is een stuk voorspelbaarder geworden en veel menselijke handelingen zijn te automatiseren. De volgende stap is het inzetten van echt onbemande schepen. Maar dan moet wel wet- en regelgeving op alle fronten worden aangepast om het varen met onbemande schepen mogelijk te maken. Daarvoor is zowel de steun van de maritieme industrie als maatschappelijk draagvlak nodig.
2. Stille revolutie
Op de wereldzeeën is zich een stille revolutie aan het voltrekken. Breedband-internet beperkt zich niet langer tot objecten op land, maar bereikt via de satelliet ook de schepen op zee. Langs die weg laten de op het schip verzamelde data zich naar de cloud sturen waarna de ‘stuurlui aan wal’ met toepassingen aan de slag kunnen met die data. Zo denken de softwarespecialisten van ABB in Dalfsen inmiddels aan een app, waarmee de passagiers op hun mobieltje gevisualiseerd kunnen zien op welk deel van het schip zij de minste kans lopen om zeeziek te worden bij ruig weer. Wie regelmatig cruises maakt of met een veerboot oversteekt, weet dat je bij zulk weer zelfs op een groot zeeschip de deining voelt.
3. Hackathonteam Glassbox
Handelsprocessen zijn vaak nog inefficiënt. Zo kost het gemiddeld zo’n veertig dagen om een transactie af te ronden tussen Europa en China, terwijl een schip er zelf gemiddeld zo’n 24 dagen over doet. Het administratieve proces en gebrekkige toegang tot (gedeelde) data verklaren het verschil. Het hackathonteam Glassbox, bestaande uit medewerkers van automatiseerder IBM, rederij Maersk Line, softwareontwikkelaar Core Vision en handelsfinancier ABN AMRO, bedacht een oplossing voor een slimme zeecontainer. Door gebruik te maken van onder andere blockchain- en IoT-technologie is de data-uitwisseling tussen partijen in de logistieke keten te versnellen en krijgen belanghebbenden eenvoudiger toegang tot de juiste informatie. Zo verwacht Glassbox een belangrijk deel van het huidige handelsproces goedkoper, sneller en efficiënter te kunnen maken. Het hackathonteam gaat dit concept van de slimme zeecontainer verder uitwerken in gesprek met klanten.
4. Pilotcontracten
Het Havenbedrijf Rotterdam heeft pilotcontracten gesloten met vier startups. Zo biedt Parable een virtual reality-oplossing waarmee industriële brandweermannen in de haven vaker en efficiënter kunnen trainen. De startup FEO AR heeft weer augmented reality-brillen in de aanbieding. Daarmee kijken deskundigen op afstand mee bij storingen aan boord van de meetvaartuigen van het Havenbedrijf Rotterdam. Het idee is dat door deze ‘slimme’ bril de inzetbaarheid van de vaartuigen wordt verhoogd. Een ander pilotproject is met 4Shipping, een digitale marktplaats die vraag en aanbod van containers per binnenvaart beter op elkaar laat aansluiten.
Liquid Gold, ten slotte, ontwikkelt technologie waarmee waardevolle fosfor en stikstof terug is te winnen uit urine in sanitaire afvoersystemen aan boord van schepen. Dat levert extra opbrengsten op in een sector waar de vrachttarieven onder druk staan en de concurrentiestrijd moordend is.
(Deze bijdrage is afkomstig uit Computable Magazine, editie 06/2017.)
Polar plot
De Octopus-software van ABB is het geesteskind van Leon Adegeest. Hij vertaalde zijn wetenschappelijke inzichten in de hydrodynamica naar een software-algoritme en startte in 2002 zijn eigen bedrijf Amarcon. Kenmerkend voor de software is het gebruik van de zogeheten polar plot, waarin zestigduizend simulaties van scheepsspecifieke bewegingen in samenhang met actuele weerdata en informatie van het motormanagementsysteem samen komen in een visuele weergave. Daarop staan in kleurcodes de limieten in beweging, snelheid en koersrichting. Die codes zijn direct waarneembaar voor de kapitein of diens plaatsvervanger op de brug van een schip. Het dynamische beeld van de polar plot leert hen of ze van koers moeten veranderen of langzamer moeten. [Met medewerking van Fred Franssen]
