Maandag 2 oktober komen honderden softwaretesters, beheerders en -ontwikkelaars op de Quality Experience Day van it-dienstverlener Sogeti bijeen om te praten over artificial intelligence (ai) in testtrajecten. Is deze oprukkende technologie een handig instrument om software sneller en betrouwbaarder te testen? Tom van de Ven, senior consultant softwaretesten bij Sogeti en een van de belangrijkste testadviseurs bij chipmachinefabrikant ASML, licht een en ander toe.
– Op de Sogeti Quality Experience (QX) Day is een van de hoofdthema’s de vraag: ‘Wat brengt Artificial Intelligence voor softwaretesters?’ Waarom hebben jullie voor dit thema gekozen?
Tom van de Ven: ‘Ook in ons veld komt ai hard op ons af. Volgens adviesbureau Gartner zit in 2020 in elk ontwikkeld ict-product wel iets van kunstmatige intelligentie. Dat moeten wij dus gaan testen. Dan is het noodzaak om nu al na te denken over hoe je ai zou kunnen inzetten. Wat hierbij meespeelt, is dat het een algoritme is, die een reeks van mogelijkheden genereert. Het is niet te vergelijken met huidige testtools waar een voorspelbaar resultaat uitkomt. Je komt niet weg met één test, je resultaat heeft meer bandbreedte. Daar moet je rekening mee houden. Denk aan een routeplanner: hoe langer de route, hoe meer mogelijkheden de planner uitrekent.’
– Zijn er al ideeën over?
‘Je kunt bijvoorbeeld verschillende testgevallen creëren. Stel, je moet een software-update testen in duizend machines. Dan richt je testomgevingen in voor vier machines met verschillende parameters die 97 procent van het wereldwijde machinepark vertegenwoordigen. Dan kom je op een snelle manier tot een betrouwbare uitkomst. Je kunt namelijk niet elke machine in het veld apart gaan testen; dat kost jaren rekencomputercapaciteit en is erg duur.
Zo’n aanpak met een viertal testgevallen, die complementair aan elkaar zijn, is ook te gebruiken voor een kantoorautomatiseringsomgeving met veel databases, een bank-app met een hoop gebruikers of een hackathon om beveiligingslekken op te sporen. Met ai-technologie gaat het veel sneller dan handmatig testen.’
– Zijn er voldoende ai-tools voorhanden?
‘IBM, Google en Amazon en een paar kleinere spelers hebben ai-engines beschikbaar voor testen. Verder zijn er allerlei software- en scripting-talen waar ai-functionaliteit al in zit, zoals Python.’
Weervoorspellers met it-skills
– Voor wie is de QX-Day eigenlijk bedoeld?
‘Het merendeel van de bezoekers – we hebben nu zo’n vijfhonderd aanmeldingen – komt uit ons klantenbestand. Het zwaartepunt ligt bij zakelijke dienstverleners en overheidsinstanties zoals banken, verzekeraars, energiebedrijven, NS en ministeries. Maar er komen ook mensen uit de high tech-hoek, zoals ASML, Philips en Thales. Het gaat om testers, testmanagers, beheerders, ontwikkelaars en it-afdelingshoofden. Die laatsten willen weten wat voor gevolgen ai heeft voor de loopbaanontwikkeling van hun medewerkers en wat voor nieuwe mensen ze moeten aannemen. Denk aan ai-experts en data scientists. Ik noem ze ook wel eens de ‘weervoorspellers met it-skills’.’
– Hoe speelt Sogeti hier eigenlijk zelf op in?
‘We zullen maandag ingaan op ons beleid waarbij we inmiddels in Nederland zo’n vijftig mensen hebben opgeleid tot ai-expert. We hebben daarvoor een ai-gilde in het leven geroepen. Ai-experts hebben een andere achtergrond en profiel dan testers. Middels dit gilde wil Sogeti meer ai-experts aantrekken, maar ook intern mensen opleiden.’
– Wat gebeurt er verder nog op de QX-Day?
‘Er komt een aankondiging van mijn tweede boek dat in mei 2018 moet verschijnen. Ik heb eerder een boek gepubliceerd over testen in een IoT-omgeving. In mijn nieuwe boek wil ik uiteen zetten hoe ai valt te gebruiken bij het testen van it-systemen. De discussies op deze dag neem ik graag mee in de totstandkoming van dit boek.
Daarnaast zijn er nog diverse andere presentaties, onder meer over andere manieren om softwaretesten verder te automatiseren en dynamische testmodellen. Professor Jan Tretmans van de Radboud Universiteit geeft bijvoorbeeld een lezing over model-based testing. Ook is er aandacht voor simulatie – testen met digital twins – en robotics. Zo is Sogeti betrokken bij een project bij vliegtuigfabrikant Airbus in Frankrijk. Daar wordt bij het testen van een software-update in een helicoptercockpit een robotarm ingezet. In de huidige situatie moeten de helicopterpiloten steeds het toestel opstarten in een testsituatie. Hun handelingen zijn opgenomen door een set camera’s, waarbij nu een robotarm – een ai-bot – het werk van de vliegers overneemt.’
QX Day
De Sogeti Quality Experience (QX) Day – voorheen TMap Dag – vindt plaats op 2 oktober 2017 in de Fabrique in Utrecht. Aanmelden kan nog via deze website.
World Quality Report 2017
Op de QX Day zal Sogeti ook ingaan op het ‘World Quality Report 2017‘. Daarin concludeert de it-dienstverlener onder meer dat 16 procent van de grootzakelijke organisaties slimme algoritmes inzet om software te testen.
Daarnaast stelt Sogeti vast dat er van het totale it-budget steeds minder geld wordt toegewezen aan kwaliteitszorg en testen. Drie jaar achter elkaar is het percentage gedaald van 35 procent in 2015, 31 procent in 2016 tot nu 26 procent in 2017. Software testing-teams zullen dus handiger om moeten gaan om met minder budget meer te testen in een omgeving die verschuift naar Agile softwareontwikkeling waarbij ontwikkelaars en beheerders samen optrekken.
