Omdat SAP- en Microsoft-dienstverlener Ctac uit Den Bosch dit jaar zijn 25-jarige jubileum viert, maakt ceo Henny Hilgerdenaar de balans op. Hij gaat in op de beginperiode van Ctac, de SAP-markt, de beurs, de economische crisis en… Bossche bollen.
Ctac is in 1992 opgericht door Hugo Cooymans. Voordat hij zich op een avontuur in de ict stort, werkt hij in de plaatselijke horeca. Hij wil een eigen zaak openen, maar nadat een overname van een café in Den Bosch op het laatste moment misloopt, besluit Cooymans het over een andere boeg te gooien. Hij verruilt de horeca voor de ict-branche. De sector groeit op dat moment als kool. De dan 32-jarige Cooymans, die in de avonduren een opleiding bedrijfskunde afrondde, werkt voor ict-werkgevers als Volleman Computer, MAI Basic Four en Holland Computer Systems (HCS). Hilgerdenaar helpt zijn kameraad Cooymans bij het opzetten van een bedrijf voor SAP-consultants. Hij kent Cooymans nog als barman van café Hart van Brabant in Den Bosch. Hilgerdenaar, die economie studeerde in Tilburg, heeft dan als medewerker van Brainforce en als ict-directeur op het Europees hoofdkantoor van Fuji in Tilburg al de nodige ervaring opgedaan met SAP.
Cooymans kiest voor de naam van zijn bedrijf aanvankelijk de drieletterige afkorting TAC, dat staat voor Temporary Assignments Consultants. De afkorting wordt al gebruikt door een ander bedrijf. En de letter ‘C’ van Cooymans wordt toegevoegd: Cooymans Temporary Assignments Consultants. De bedrijfsnaam wordt in de beginjaren nog als C/Tac geschreven; de schuine streep verdwijnt later omdat mensen het als een letter ‘I’ lezen en denken dat het bedrijf Citac heet.
Schiphol, ASML en Hoechst
Op 1 januari 1995 treedt Hilgerdenaar bij Ctac in dienst. Het bedrijf telt op dat moment ongeveer twintig man. ‘Hugo vroeg mij of ik bij Ctac in dienst wilde komen. Ik zei: ‘dat lijkt me een goed plan, maar dan moeten we wel zorgen dat de omzet snel groeit’, kijkt Hilgerdenaar terug. Als één van de eerste grote klanten tekent het bedrijf luchthaven Schiphol op. Daar wordt in samenwerking met de grotere branchegenoot Magnus samengewerkt. Ook chemiereus Hoechst en chipmachinemaker ASML huren Ctac in. Het bedrijf maakt naam als technisch SAPexpert. Hilgerdenaar en Cooymans leiden samen het bedrijf.
De dienstverlener maakt klanten wegwijs in de SAP-wereld, waarna ze daarna in staat moeten zijn het werk zelf te kunnen uitvoeren, is de bedrijfsfilosofie in die beginjaren van Ctac. Hilgerdenaar: ‘Er waren veel consultancybedrijven die zich bezighielden met functioneel advies, zoals het herinrichten van bedrijfsprocessen, pakketselecties, functionele implementaties, et cetera. Maar, er waren niet zoveel bedrijven die concrete, technische, kennis van SAP hadden.’ Hij legt uit dat advieswerk in die jaren vooral draaide om productkennis, met name het ABAP (Advanced Business Application Programming)-deel van SAP. Consultants konden na een training en certificering voor bedragen rond de 130 à 140 gulden per uur aan de slag.
Naar de beurs
In 1998 gaat Ctac naar de beurs. Het bedrijf wordt in zijn groei beperkt en zoekt extra kapitaal voor een eigen datacenter. Ook wordt de groei belemmerd doordat het steeds lastiger is om geschikt personeel te vinden. De dan relatief onbekende en kleine speler moet op de kaart worden gezet. Hilgerdenaar: ‘We deden veel technisch werk, maar klanten vroegen ons ook of we hen konden helpen met de implementatie en het beheer. SAP was complex en de consultants waren duur, dus er ontstond een vraag naar outsourcing.’
De beursgang medio maart 1998 wordt een klapper. De openingskoers verdubbelt en daarmee haalt het bedrijf het NOS Journaal. ‘We zouden op een koers van 21 gulden per aandeel geïntroduceerd worden, maar op een gegeven moment stonden we op 69 gulden. De handel is ook even stilgelegd. Iedereen wilde ict-aandelen kopen. Het was een dolle markt’, schetst Hilgerdenaar. Ctac trakteert zijn klanten na het afronden van een groot project steevast op Bossche bollen en champagne. Ook bij de beursgang wordt getoost met champagne en een ‘sjekladebol’. Ctac is door de beursgang in één klap een bekende naam in de ict-markt. Consultants weten het bedrijf nu wel te vinden. Het Bossche bedrijf haalt met de beursgang bovendien kapitaal op voor een eigen datacenter. Het bedrijf wordt één van de eerste SAP-dienstverleners in Nederland die hosting én beheer levert.
Powerhouse
In 2000 neemt Ctac branchegenoot Align over en daardoor verdubbelt de omzet. Het bedrijf wordt ook actief in de overheidsmarkt en er komt een nieuw bestuur. Oprichter Hugo Cooymans, onder meer actief als verkoopdirecteur en eindverantwoordelijk voor marketing, strategie en overnames, zwaait in 2001 af als bestuursvoorzitter. Hilgerdenaar: ‘Hugo is meer een manager dan een bestuurder. Hij is graag op pad en is het liefst bezig met klanten en sales. Maar in de fusie met Align zou hij vooral moeten gaan besturen.’ Hilgerdenaar wordt aangewezen als ceo. Hij leidt het bedrijf tussen 2001 en 2006. Cooymans kiest voor een ‘sabbatical’, maar blijft naar eigen zeggen ‘altijd voor honderd procent betrokken bij Ctac’. Dat blijkt wel, want hij speelt vandaag de dag nog een rol op de achtergrond en wordt af en toe ingehuurd bij verkooptrajecten rond grote klanten. De SAP-dienstverlener zet in 2005 een zogenoemde Powerhouse-constructie op. Die naam is gekoppeld aan een strategie waarbij via overnames en de start van nieuwe bedrijfsonderdelen binnen Ctac, aparte entiteiten ontstaan die afzonderlijk worden beoordeeld op hun resultaat (omzet en winst). Elk Ctac-onderdeel bedient een specifiek deel van de markt en opereert onder eigen vlag.
Het bedrijf richt zich met MYuice bijvoorbeeld op de mkb-markt en wordt zo ook wederverkoper van SAP-licenties. Logistiek dienstverlener Alphalogic en leverancier van SAP-diensten binnen de energiesector, IFS Probity, worden overgenomen. Ctac richt ook de detailhandel-dienstverlener Respect op. De doelstelling is dat die afzonderlijke dochterbedrijven binnen drie jaar tijd bij de beste vijf binnen hun markt horen. Binnen vijf jaar moeten ze bij de beste drie horen. Van activiteiten die binnen die termijn niet succesvol zijn, neemt Ctac afscheid. De organisatie groeit tussen 2003 en 2008 van 105 naar bijna vijfhonderd man. De omzet stijgt tussen 2003 en 2008 van 10,7 naar 72,3 miljoen euro.
Recordjaar en crisis
Volgens de raad van commissarissen mist het bedrijf echter een frisse blik en Ctac gaat op zoek naar een ceo van buitenaf. Die keuze blijkt niet succesvol. In november 2007 stapt ceo Wil Huijben al na twee jaar weer op. Ook opvolger Bart Hogendoorn, die overkomt van SAP Nederland, verlaat het bedrijf na een verschil van inzicht. Hilgerdenaar, die eerst wordt aangewezen als interim-ceo, keert in 2010 definitief terug als ceo. In de tussenliggende jaren is hij verantwoordelijk geweest voor de outsourcing-activiteiten van de SAP-dienstverlener.
Ctac bevindt zich op dat moment in een woelige markt. Hoewel het bedrijf in 2008 recordcijfers schrijft – het noteert een omzetstijging van 44 procent (72,3 miljoen euro), de nettowinst stijgt van 1,7 naar 4,9 miljoen euro – slaat de crisis toch toe. In 2011 boekt Ctac zelfs een verlies van 12,7 miljoen euro bij een omzet van 73 miljoen euro. Klanten houden de hand op de knip, maar Ctac zoekt de tegenvallende resultaten ook bij zichzelf. Het Powerhouse-model gaat op de schop. De nadruk wordt op samenwerking gelegd. Hilgerdenaar: ‘Het gebeurde dat een medewerker in een markt of bij een klant bezig was met implementaties, maar totaal niet zag dat daar ook mogelijkheden lagen voor bijvoorbeeld de collega’s van hosting en beheer. We hebben toen onze strategie gericht op samenwerking. We hebben bijvoorbeeld de aansturing van sales en delivery gecentraliseerd zodat iedereen beter wist wat er speelde in zijn markt en daarbuiten.’ Er worden scherpe keuzes gemaakt. Het bedrijf besluit de zorg- en overheidsmarkt los te laten en zet in op de vastgoedmarkt en woningcorporaties, detailhandel, groothandel en productiebedrijven; markten die door SAP worden aangeduid met de termen ‘real estate’, ‘retail’, ‘wholesale’ en ‘manufacturing’.
Microsoft
Ctac is sinds december 2008 ook Microsoft- partner geworden. Veel klanten kiezen in de backoffice voor SAP, maar aan de voorkant (frontoffice, red.) groeit de vraag naar Microsofttoepassingen. ‘Zeker in het mkb wordt de frontoffice vaak bepaald door bedrijfsapplicaties van Microsoft’, vertelt Hilgerdenaar. De keuze voor Microsoft blijkt een slimme zet. Door de toenemende vraag naar cloud computing profiteert Ctac later ook van de toegenomen vraag naar beheerplatform Azure van Microsoft.
De ceo benadrukt dat zijn bedrijf breder kijkt dan alleen SAP en Microsoft. Hij wijst erop dat Ctac ook oplossingen levert van TranspariX en Winshuttle en afhankelijk van de behoefte van de klant, processen en ict-omgeving een keuze maakt voor een bepaalde leverancier.
Big bang-projecten
Hilgerdenaar merkt op dat sinds de crisis de marktomstandigheden verandert zijn. ‘Klanten zijn gereserveerder geworden in hun ict-investeringen. Nog steeds zien ze ict als een belangrijke productiefactor. En er wordt gelukkig ook weer meer geïnvesteerd in ict, maar de grote big bang-trajecten zijn verleden tijd.’ Hij doelt op klanten die in het verleden grote SAP-implementaties in één klap uitvoerden. Hilgerdenaar: ‘Grote projecten, met grote aanschafkosten voor licenties, bepaalden vroeger het beeld. Die implementaties waarbij alle modules tegelijk worden geïmplementeerd zijn voorbij. Tegenwoordig worden die projecten in delen opgeknipt, bijvoorbeeld in vier aparte projecten. Dat is misschien minder efficiënt, maar klanten willen meer controle over hun investering en liquiditeit krijgen.’ Het nadeel van die in stukken gehakte implementaties is dat Ctac minder zicht heeft op zijn eigen inzet op de lange termijn. ‘Vroeger had je een totaaltraject’, vervolgt Hilgerdenaar. ‘Nu doe je een deeltraject en hoop je dat het volgende deel ook aan jou gegund wordt. Dat is een groot verschil.’
Vacatures
De aantrekkende markt brengt ook andere uitdagingen met zich mee. Ctac heeft op dit moment dertig vacatures openstaan. Het start in september 2017 een campagne om nieuw personeel te werven. Kandidaten kunnen onder andere via virtual reality kennismaken met het bedrijf dat de persoonlijke doelstelling van kandidaten centraal stelt in het vinden van een match. ‘We zoeken mensen die niet alleen kennis van SAP of Microsoft hebben, maar ze moeten ook een bedrijfsproces begrijpen en bij klanten kunnen sparren over hoe ze processen kunnen verbeteren.’
Op de vraag of Hilgerdenaar zelf nog lang zal blijven werken als ceo antwoordt hij: ‘Ik ben nu 56 en voel me nog hartstikke jong.’ Hij stelt dat zolang hij de steun blijft houden van de bedrijfstop, commissarissen en medewerkers, hij graag nog jaren doorgaat als ceo van Ctac.
Arbeidsmarkt
Ctac telt anno 2017 457 medewerkers en noteerde over 2016 een omzet van 86 miljoen euro. Het beursgenoteerde bedrijf uit Den Bosch is een vaste waarde binnen de Benelux-markt voor SAP- en Microsoft-diensten. Detachering, ict-projecten (vooral rondom SAP en Microsoft) en cloud computing vormen de kern van de bedrijfsactiviteiten. Grote klanten zijn onder meer bierbrouwer Bavaria, kraanbedrijf Mammoet en koopjeswinkel Action.
Gevraagd naar hoe Ctac zich binnen de krappe arbeidsmarkt positioneert, antwoordt Hilgerdenaar: ‘Onze focus licht altijd op de lange termijn. We hebben veel klanten en we doen er alles aan om dat zo te houden. We bouwen aan langetermijnsamenwerkingen. En we groeien mee, zoals bij Action. Dat nam contact op toen ze nog een kleine speler waren. Alle winkels draaien nu op onze XV-retail-kassaoplossing die geïntegreerd is in de retail-oplossing van SAP. We focussen ons dus altijd op de lange termijn. Ons credo is wel ‘bij twijfel niet inhalen’, want de wereld om ons heen is sinds de crisis natuurlijk wel veranderd.’
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Computable-magazine #5 van 2017.
Beursnotering
Volgens Ctac-ceo Henny Hilgerdenaar levert de beursnotering voor Ctac nog altijd meer voordelen dan nadelen op. ‘Grote klanten waarderen onze transparantie. Naast onze certificeringen en beveiligingscertificaten straalt de notering vertrouwelijkheid uit. Bovendien hebben we in onze bedrijfsvoering de stap naar de cloud al gemaakt’, doelt hij op bedrijven als Unit4 en Exact die na een beurs-exit via durfinvesteerders kapitaal ophaalden voor een bedrijfstransitie naar een cloudstrategie.
