Uiteraard gingen groepen als ‘Bits of Freedom’ en mensenrechtenplatform Pilp’ direct hyperventileren toen de aftapwet ‘Sleepnet’ door de Eerste Kamer kwam. Daar zijn ze voor. Grootste bezwaar was dat er nu ‘op grote schaal online gegevens worden verzameld van grote groepen onverdachte mensen’. Dit is het businessmodel van Google en Facebook. Maar het gaat hier om de overheid en dan willen we het niet. Daar is het woordje privacy ook voor bedacht.
Vroeger bestond privacy niet eens. Dat is later pas uitgevonden. Mijn moeder komt uit een gezin met elf kinderen, die woonden in een boerderij met maar één kamer waar iedereen in aangrenzende bedstedes sliep. In deze kamer zijn alle elf kinderen ter wereld gekomen en nog erger: ook verwekt. Hoezo privacy? Privacy is nu een recht zoals we recht op meningsuiting en onderwijs hebben. Al ben je een seriemoordenaar die het complete Nederlands vrouwenvoetbalteam op alfabetische volgorde heeft vermoord dan nog heb je recht op privacy.
Meekijken
Waarom mag de overheid niet meekijken? We geven zonder moeite al onze privacy op aan Apple, Google en Facebook, maar daar hoeven we natuurlijk geen belasting aan te betalen. Een beetje controle van de overheid kan helemaal geen kwaad. Kijk maar eens wat er gebeurt op het Dark Web, het onderdeel van internet waar data niet rechtstreeks toegankelijk is en waar je speciale software voor nodig hebt zodat je als gebruiker anonimiteit bent. 75 procent van de activiteiten die daar gebeuren zijn illegaal en de overige 25 procent gedogen we in Nederland. Waarom zou je het anders achter gesloten deuren willen doen? Om ongestoord een spelletje Fifa te kunnen spelen? Er zijn landen met een bankgeheim. Dat is echt niet om de zilvervlootrekening van je dochter te beschermen.
Nu hoeven organisaties als Bits of Freedom zich ook weer niet te druk te maken, want het aftappen gebeurt gelukkig ook door de overheid. En overheid en ict? Ze krijgen niet eens een sheetje met daarin de basisgegevens van alle Nederlanders voor elkaar. Dus ze tappen straks af, maar ze kunnen in hun bestanden niet terug vinden wie het is. En tegen de tijd dat ze weten hoe het internet werkt, zijn we vijftig jaar verder.
Ooit van de appels en peren gehoord? Het standaard verhaaltje dat de overheid alles mag doen omdat we niet te verbergen hebben – maar er is weer een artikeltje klaar.
Er zijn natuurlijk wel een paar verschillen tussen een overheids informatie sleepnet voor iedereen en de individuele keuze van ieder om wel of geen gebruik te maken van Google of Facebook. Je hebt wel de keuze om de je aan Google en Facebook te onttrekken, maar je onttrekken aan de overheids informatiehonger kan alleen door alle techniek los te laten – niet meer met de auto de weg op, niet meer bellen, niet meer internetten, alle geld in de oude sok (welke baas betaalt je nog contant??), etc. Met als gevolg dat de overheid je wel erg verdacht zal gaan vinden overigens.
@Mario
Je baas moet je verplicht via de bank uitbetalen. Zelfde geldt voor sociale uitkeringen ook overigens. Oftewel je moet min of meer verplicht een bankrekening hebben. Zelfs daklozen.
Als je baas je contant uitbetaald dan weet je vrijwel zeker dat dit zwart is. Of moet ik ‘dark’ zeggen?
En Jacob, als BoF lid valt me dit stukje zwaar van je tegen.
Zelfs al heb je er geen probleem mee dat de AIVD weet welke kinky pr0n je bekijkt dan is het altijd nog het kosten aspect. Een beetje sleepnetten kost wel een paar centen en zoals we van de overheid gewend zijn dan is het schreeuwend duur en werkt het maar half of niet. Of zou zoiets als dit toevallig wel vlekkeloos werken?
Wat schiet je er dan mee op? Dat je een paar Syrië gangers in de smiezen krijgt? Die kan je ook makkelijk opsporen door alle prekende buitelandse haat imans af te gaan. Of dat geld wat je uitgeeft aan een duur en draconisch systeem te besteden aan de afdeling die waarschuwingen vanuit het buitenland natrekt. Dat gebeurt nu immers veel te weinig waardoor de lokale buurtterrorist gewoon door kan gaan.
Kortom het sleepnetten is duur levert te weinig op en er zijn veel meer goedkopere wegen die naar Rome leiden. Maar dan wel zonder cameratoezicht die je kentekens zogenaamd voor de belastingdienst opslaan. Boeven vangen is en blijft mensenwerk.
Bij Google en Facebook bepaal ik zelf welke gegevens ik achterlaat, bij de overheid kan ik niets bepalen, omdat ik (we) van hun afhankelijk zijn.
Een groot verschil lijkt mij………
Fictief
1. Jaren gelden werd ik geronseld als zaaddonor. Ik zou nooit mogen weten wie daaruit verwekt zijn. En ook de kinderen zouden nooit weten wie de donor zou zijn. Ik vond dat een heel goed idee. Eigenlijk was juist dit voor mij een bepalende voorwaarde om als vrijwilliger mee te doen. Heel anders dan mijn buurman. Die eiste juist dat hij bekend zou worden en dat hij de verwekte kinderen zou kennen. Ik mocht meedoen. Mijn buurman werd uitgesloten.
2. Nu, jaren later wordt ik lastig gevallen door drie kinderen die blijkbaar het recht hebben gekregen alles van mij te weten te komen. Ik begrijp dat ook wel, maar onder deze voorwaarden zou ik jaren geleden niet zijn ingestapt. Mijn buurman juist wel.
Feitelijk
Normen en waarden veranderen. Wat je gedaan hebt, dat veranderd niet. Wat vroeger acceptabel was, dat kan nu onacceptabel zijn geworden. Voor normaal gedrag, voor lichte overtredingen, voor zwaardere overtredingen.
Bestuursculturen veranderen. Turkije is jarenlang een gerespecteerde democratie geweest. De ruzie tussen Erdogan en Gulen leidt er na de mislukte coup toe dat ieder die ooit positief dacht over Gulen nu als staatsgevaarlijk wordt gezien. Met alle consequenties van dien.
Er zijn veel redenen om vergetelheid (AVG) in wetgeving te organiseren. In de basis is die er om garanties te krijgen dat je vrij in de samenleving alles kan doen wat de wet niet verbiedt. Als heel veel mensen meekijken, als overheden gaan bijhouden wat je allemaal waar en met wie doet, dan ga je je gedragen op grond van wat je denkt dat de ander met de gegevens over jou kan gaan doen. Of dat nu een veranderende norm is of een veranderd regime, dat is niet van belang.
Wat de inlichtingendiensten mogen doen, dat staat expliciet in de wet.
1. Daarin staat de opdracht de staat te beschermen. Eigenlijk staat daar dus dat de inlichtingendienst mee moet helpen mijn grondwettelijke vrijheid te beschermen. Ik heb hier niets op tegen. En daarvoor mag de inlichtingen dienst al mijn gegevens inzien als die maar na een jaar (of drie?) verwijderd worden.
2. Daarin staat ook dat de inlichtingendiensten gegevens aan opsporingsdiensten moeten aanleveren bij (verdenking van) ernstige misdrijven. Ik ken vele ernstige misdrijven waarvan ik me dat wel kan indenken (moord, ontvoering, verkrachting, etc). Dat zijn allemaal menselijke drama’s. Ik zie echter ook dat vele beroepsgroepen de grenzen van informatie-verzamelen oprekken voor hun specifieke doelstelling. En daar ben ik bang voor. Inmiddels heeft de FIOD kentekens uit parkeergarages en van snelwegcamera’s gebruikt om fraudeurs op te pakken. Inmiddels wel teruggedraaid, maar toch. Ik hoor vandaag dat de boetes voor verkeersovertredingen omhoog moeten en dat de pakkans omhoog moet. Er zei zelfs iemand dat iedereen een dashoardcamara moet gebruiken en de gegevens moet doorsturen naar de politie. Dit soort gedachten leidt tot multi-panoptische gevangenis waar ik niet meer in wil leven. Dat neemt namelijk mijn vrijheid weg, die juist door inlichtingendiensten moet worden beschermd (historische hoofdtaak van en overheid). Natuurlijk moeten opsporingsdiensten mogelijkheden hebben om op te sporen. En dat stopt waar het meer schade dan opbrengst levert. Dat stopt als vrijheid weg sijpelt vanwege te hoge drang naar veiligheid.
Mening.
Natuurlijk geven veel mensen hun gegevens aan (Amerikaanse) bedrijven. Dat moet ieder voor zich weten. Niettemin meen ik dat het recht op vergetelheid extraterritoriale werking moet krijgen. En anders moeten we met die bedrijven geen zaken meer willen doen. En dit mag best wettelijk worden afgedwongen.
Organisaties als BoF zijn het andere geluid tegenover al die inlichtingen- en opsporingsdiensten. Het is goed dat die het geluid van persoonlijke vrijheid laten horen. BoF en vergelijkbaren spreken niet alleen over overheidsgraaien, maar ook over het graaien door de grote merken.
Een bewust-bekwame-slechterik (BBS) ontwikkelt echt wel een methode om relatief onzichtbaar te zijn. Dat kan je als burger ook. Alleen zal je dat niet willen. Dat kost je namelijk ook jouw vrijheid. Maar de BBS geeft niet om de publieke vorm van vrijheid. Integendeel. Die zal pseudoniemen en valse identiteiten gebruiken. Die zal ook andere consequenties voor lief nemen. Die gaat echt niet vanwege wetgeving weg uit het dark web (of nog darker web).
En dan de overheid en IT.
Jacob. Ben je echt zo naïef?
Bij de overheid zitten echt nog goede IT’ers hoor. Gedreven en gepassioneerd.
Het zijn niet de IT’ers die een zootje van de IT bij de overheid maken.
Het zijn bestuurders en sr beleidsmedewerkers die juist géén verstand van IT hebben. De fundamentalisten in de bestuurskunde. De mensen die denken dat je (zonder er verstand van hebt) alles kan managen als je een managementopleiding hebt gehad. Vaak ook mensen die geen inhoudelijk advies willen of er niet kunnen doorvragen. De arroganten. Die hebben vaak veel inspraak zonder inzicht en doen dan uitspraken zonder uitzicht.