In Nederland hebben we recentelijk verkiezingen gehad. Het volk heeft gesproken, zo heet het – waarna een bijna recordaantal partijen in de Tweede Kamer zitting neemt. De meest populistische partij is de tweede van het land en de gevestigde orde prijst zich rijk dat de partijen in het centrum niet zijn gemarginaliseerd.
Ook in de verschillende buitenlanden zijn verkiezingen geweest. Het patroon is in veel landen hetzelfde: de samenleving is enorm in beweging en sommige bevolkingsgroepen hebben het idee dat ze buiten de boot dreigen te vallen. Die mensen stemmen op partijen of personen die een beleid propageren, die de onderbuik goed doet voelen, maar waarvan iedereen met een beetje nadenken ook kan aanvoelen dat het niet zal gaan werken. Zo beloofde miljardair Donald Trump dat als hij aan de macht zou komen alle Amerikaanse auto’s weer in Amerika door Amerikanen gemaakt zouden worden. Beloften om vooral de arbeiders te paaien die in de afgelopen decennia werkloos zijn geworden. Die arbeiders krijgen echt hun oude baan niet terug, auto’s worden allang hoofdzakelijk door robots in elkaar gesleuteld, maar Trump is mooi wel gekozen tot de machtigste man van de wereld. Dat heet populisme. Dat is een bijverschijnsel van onze democratie. Net als een maximaal vergezicht van ongeveer vier jaar.
Even voor het nageslacht, mocht iemand dit stuk over een paar honderd jaar teruglezen: we leven in een zogeheten democratie waarin we elke vier jaar stemmen op een partij die ons veel belooft, de mooiste dingen voorspiegelt dus. Pas na vier jaar mogen we als volk pas weer onze mond open doen en opnieuw onze stem uitbrengen. Deze manier van democratie is min of meer uitgevonden toen het nog niet zo snel ging, in de tijd van paard en wagen. Later werd het systeem verder ‘geperfectioneerd’. De laatste belangrijke aanpassing was aan het begin van die vorige eeuw, toen ook vrouwen mee mochten gaan doen. In Nederland gebeurt het stemmen anno 2017 trouwens nog steeds met potlood, maar dat is een minor detail.
We zijn de tijd van paard en wagen ontgroeid en op Twitter, LinkedIn, Facebook retweeten, sharen en liken we ons een slag in de rondte. We leven in een connected society en in tegenstelling tot onze voorouders kunnen we heel makkelijk over veel zaken in onze steeds groter sociale omgeving meepraten en meebeslissen en doen dat ook. Het voelt vreemd voor ons, burgers, dat de invloed op hen die boven ons gesteld zijn, ons bestuur, in al die jaren ongeveer hetzelfde is gebleven. Onze gevoelde betrokkenheid is zo afgenomen en de bestuurders zijn relatief steeds verder weg komen te staan. Het is bijna blasfemie, oké, maar waarom sleutelen we niet wat vaker aan onze democratie? Waarom bijvoorbeeld dat stemmen eens in de vier jaar? Waarom mogen mensen tussendoor hun stem niet wijzigen? We kunnen daar morgen al mee gaan experimenteren want we hebben allang de techniek om dat beter en veilig aan te pakken, ondanks wat alle criticaster beweren over privacy en security. De e-democratie is een logische en onvermijdelijke volgende stap. Het Griekse dorpsplein gewoon op het net.
Een goed begin zou kunnen zijn dat we over bepaalde zaken ‘proefreferenda’ houden. Niks bindend, maar burgers kunnen anders denken dan bestuurders, en daar mag best vaker een goede dialoog over gevoerd worden. Protesten op het Malieveld zijn niet meer nodig. Laat burgers gewoon vaker hun mening geven. Mensen kunnen ook zelf initiatieven indienen waarover dan de rest van Nederland een mening kan geven; of kan steunen en niet steunen. Een stemming heeft dan niet de ongemakkelijkheid van een Oekraïne-referendum, maar is eerder vergelijkbaar het stemmen op een plaat uit de Top 2000. Het volk van Nederland mag dan ook bepalen hoe belangrijk zo’n burger-idee is. Partijen in de politiek kunnen zo’n idee adopteren en er daadwerkelijk mee aan de slag gaan. En als een idee door de bevolking in de top-tien gestemd wordt, dan moet de regering er iets mee. En als het idee niet opgepakt wordt, dan moeten bestuurders wel heel duidelijk aangeven waarom niet.
Uiteraard moeten mensen zich wel verdiept hebben in de materie waarover ze stemmen. Wellicht is er een combinatie mogelijk van het stemmen en het gelijktijdig inzichtelijk maken van de issues. Alle informatie moet ook gewoon beschikbaar zijn en dan is ook nog een online-test mogelijk. Wat weet je nu werkelijk van de materie? Met online-stemmen zijn de mogelijkheden oneindig. Burgerparticipatie ontstaat op vele gebieden en eindelijk krijgt de politiek dan die zo innig gewenste, directe relatie met de burger. Het middel is op elk bestuurlijk niveau inzetbaar. Van straat- en wijkniveau tot op landelijke en supranationale schaal. Wellicht ooit zelf op mondiale schaal.
Dit artikel is eerder gepubliceerd in Computable-magazine #4 van 2017.
D17 ipv D66. Van Bommel ipv van Mierlo.
he ja, wat dit land nodig heeft zijn “burgers die hun mening geven”.
en bij voorkeur e-anoniem.
“Burgerparticipatie ontstaat op vele gebieden en eindelijk krijgt de politiek dan die zo innig gewenste, directe relatie met de burger”.
Een idee adopteren en ermee aan de slag gaan..
Op weblog geenstijl heb je al een rubriek “zou u haar doen ?”.
Een mooi inititief, de logische volgende stap. Veel directer kan het immers niet worden.
In ieder geval fijn om te lezen dat mijn burgerparticipatie zo wordt gewaardeerd 😉
Zeer interessant artikel, misschien biedt Liquid Democracy hier een oplossing voor? Ligt misschien nog een aantal jaar in de toekomst, maar toch de moeite om over na te denken
@VADIM: inderdaad, geen coalitie-democratie, maar vloeibare-democratie.
Dat is eerlijker, sneller en beter.
De techniek is er, alleen de wil ontbreekt (nog)…….
Even met de shock komen:
Nederland is geen democratie. (En de EU al helemaal niet)
Partijen zijn nog maar een smaldeel van de samenleving en zijn bemenst door een paar bevlogen idealisten maar voornamelijk door carrière tijgers. Het zijn meestal de lobbyisten die aan het langste eind van de wetgeving trekken. En in geval van twijfel hebben ze de slagkracht van de advocatuur om tegenstanders in de rechtszaal te verslaan.
Waar het online gebeuren wel bij kan helpen is om bij gemeenschappen (wijken/dorpen etc) om tot een consensus te komen zodat er maximaal rekening gehouden kan worden. En zou dan ook zelfs gebruikt kunnen worden om ipv ambtenaren dan vrijwilligers te gebruiken voor bepaalde functies zodat beide werelden beter met elkaar verbonden zijn.
Wat dat betreft kan je beter spreken van het E-Polder model.
Waar het online gebeuren niet geschikt voor is, is de landelijke regeling voor belangrijke zaken. Een Nederlandse overheid kan zoiets niet eens bewaken. Zelfs de VS kan het niet naar verluid. Dus een informerende secu adviserende functie is het hoogst haalbare maar een E-democratie is organisatorisch niet haalbaar.
Democratie is niet elke 4 jaar stemmen op iemand waar je nog een auto van zou willen kopen maar het met elke dag op beide benen in de samenleving staan, jezelf optimaal te informeren en met elkaar bouwen aan een eerlijke en rechtvaardige samenleving zodat je een betere wereld voor je nageslacht over laat.
@Johan Duinkerken: Een E-democratie is simpel, in een aantal landen zijn er partijen die al zo werken.
Overleg met en peiling van de achterban zal wel een utopie blijven, helaas…….
Je hebt wel gelijk, zoals het nu is, zitten we steeds voor 4 jaar vast aan bepaalde afspraken en dat zou niet moeten mogen.
Je moet ten aller tijde de mogelijkheid hebben, om je mening aan te passen aan de tijd, aan de omstandigheden en dat heet dan veranderend inzicht.
Door “ons” coalitie systeem is dat erg moeilijk.
Die computer biedt een hoop mogelijkheden maar dit lijkt me een onzalig idee. Eens in de vier jaar stemmen, het lijkt me voldoende en daar hebben we al moeite genoeg mee. Als ik kijk naar het Oekraine referendum en de Brexit dan leek dat helemaal nergens naar. Een rochelende onderbuik die half begrijpt waar het om gaat of de consequenties overziet en het leek meer een kans de middelvinger op te steken tegen van alles en nog wat. Nee, eens in de vier jaar met een rood potlood, het lijkt me voldoende. Coalities en compromissen, kenmerk van ons politiek systeem, niet zaligmakend misschien maar het lijkt mij prima.
@Johan Duinkerken:
Ik zie dat je een interessante nieuwe definitie van een democratie hebt!
We mogen elke 4 jaar stemmen (landelijk en lokaal), we hebben de keuze uit meerdere partijen, de vertegenwoordigers die wij hebben gekozen, die representeren ons vervolgens 4 jaar lang. Dat vind ik behoorlijk democratisch!
Wat mij betreft hoeft er geen meerderheidscoalitie te komen. Er is niks mis met een stevige discussie tussen alle partijen over belangrijke onderwerpen. Vooral niet teveel referenda! We hebben onze vertegenwoordigers gekozen, zij moeten het werk doen, wij niet!
Dat onze volksvertegenwoordigers allemaal uit het “old boys network” komen, laat zien dat onze volksvertegenwoordigers in eerste instantie met hun eigen carrière bezig zijn, in plaats van dat ze ons vertegenwoordigen. Dat ligt niet aan de democratie, maar aan het “old boys network”, waar zowel D66, CDA, VVD als PvdA in zit. En, na hun politieke carrière, sluiten Groen Links en SP ook aan in dezelfde club.
Ben je het niet eens met de zittende politici, kies de volgende keer dan iets totaal anders. Zie wat er in Frankrijk gebeurd is, Macron zet daar het land op z’n kop. Geen doorgewinterde politici, maar outsiders die (als het goed is) echte de bevolking vertegenwoordigen, dus geen politieke agenda. En je kunt wel zeggen dat er foute mensen tussen zitten, maar die heb je ook bij de klassieke partijen.
Wil je een stemadvies? Kies de volgende keer geen VVD CDA D66 PvdA SP GL CDU …, maar iets zoals de Piratenpartij. Die hebben geen duizenden leden, dus als ze moeten gaan regeren, dan moeten ze wel zoiets doen als wat Macron heeft gedaan. Doe je dat niet, dan berust je je in de Nederlandse gedoog democratie.
Is dit verhaal ook niet een beetje wat FvD voorstelt? Zij hebben het overigens ook over het ‘partij-kartel’ waar Johan Duinkerken over begint. Ik vond het verademend om weer eens een partij te zien die probeert over die na te denken en met oplossingen te komen. (Ook al ben ik niet met alles eens en vond ik ook niet alle oplossingen reëel.)
Gisteren zat ik te kijken naar de politieke zendtijd van D66 en nu weet ik nog steeds niet waar die partij voor staat, afgezien van anti-Wilders te wezen.
Met het verhaal ben ik in ieder geval eens; de vorm van democratie moet voorwaarts naar een betere en/of snellere vorm en we hebben geen oubollige, ouderwetse, onwetende oud politici nodig die komen vertellen dat het niet mogelijk/wenselijk is.
@Technicus: Mee eens.
Maar niet iedereen moet/mag stemrecht hebben bij een vloeibare democratie, zoals o.a. de Piratenpartij nastreeft.
Maar een fractie moet de mening kunnen vragen aan een deskundige achterban.
Met deskundig bedoel ik dan ook deskundig over het bewuste onderwerp.
Zoals er nu vaak met commissies binnen een partij gewerkt wordt, kan deze commissie ook op een democratische manier meedoen, zelfs live middels een soort chat met de fractie.
Nogmaals: de techniek is er, maar de wil ontbreekt nog……….
Politici regeren al heel lang niet meer, op de achtergrond zitten een klein aantal multinationals en milliardairen die mbv NGO’s en Facebook&co; de stemming beinvloeden.
Op iedere EU-parlementarier zitten 40 lobbyisten in Brussel, de richlijnen worden geschreven van die lobbyisten en voor 100% overgenomen door de “politici”, dan vraag ik, is dat demokratisch?