De gemeente Arnhem is door de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) op de vingers getikt voor het schenden van de privacy van burgers. Een door de gemeente ingevoerd pasjessysteem voor het openen van ondergrondse afvalcontainers, sinds 2014 in gebruik, is in strijd met de Wet bescherming persoonsgegevens (Wbp). De AP legt de gemeente geen sancties op omdat het systeem in 2018 een aanpassing ondergaat.
De toezichthouder heeft na een klacht van een burger vastgesteld dat de gemeente Arnhem via de afvalpas persoonsgegevens van inwoners verwerkt hoewel dit niet noodzakelijk is voor de publiekrechtelijke taak van de gemeente.
Het betreft een pasjessysteem dat in 2014 is ingevoerd door afvalverwerker Diftar. De ondergrondse afvalcontainers binnen de gemeente Arnhem zijn vanaf medio 2014 alleen nog te openen met een aan het woonadres gekoppelde afvalpas die inwoners hebben ontvangen. Per woonadres wordt één afvalpas uitgegeven, met een unieke chipcode die geregistreerd wordt bij de uitgifte.
Bij het aanbieden van de afvalpas voor het openen van de afvalcontainer gaat de pas door een kaartlezer die in verbinding staat met een toegangscontrolesysteem van Chiplock Graphics. De chipcode van de afvalpas wordt vervolgens vergeleken met een lijst van geautoriseerde afvalpassen.
De gegevens wie, wanneer afval aanbiedt aan de afvalcontainer wordt vervolgens op de afvalcontainer bewaard. De bewaartermijn van deze gegevens is één tot 25 dagen. Volgens de toezichthouder is het onterecht dat die data ook te herleiden is op een persoon. Daar is geen gegronde reden voor. Op dit moment wordt bijvoorbeeld niet geregistreerd hoeveel kilo afval een huishouden aanbiedt. De pas moet alleen de container openen.
Nieuw systeem
Vanaf 2018 zal het afvalsysteem worden aangepast naar het principe van de vervuiler betaalt. Vanaf dan zal de gemeente Arnhem door middel van een gedifferentieerd betalingssysteem met variabele tarieven per huishouden (pas) de aangeboden hoeveelheid restafval registreren.
De toezichthouder: ‘Na die invoering heeft de gemeente een nieuw doeleinde voor de verwerking van persoonsgegevens; namelijk het bepalen van het variabele deel van de afvalstoffenheffing en daarmee is de pas en het herleiden van de pas tot een persoon wel toegestaan.’
De AP oordeelt dat in dat geval de gemeente kennis moet hebben dat afval is aangeboden, door wie afval is aangeboden en wanneer. Voor het koppelen van deze gegevens bestaat volgens hen dus een noodzaak. Ook past deze verwerking volgens de toezichthouder binnen de publiekrechtelijke taak van de gemeente .
De AP ziet op dit moment af van handhaving. ‘Als gevolg van invoering van Diftar vanaf 1 januari 2018 bestaat er namelijk concreet zicht op legalisatie, en zal handhaving onevenredig zijn’, licht de autoriteit het besluit toe.
Afvalpas
De autoriteit: ‘In zijn algemeenheid geldt dat het gebruik van afvalpassen mag. Maar een gemeente moet hier wel een duidelijk doel bij hebben. Bijvoorbeeld om bewoners per hoeveelheid afval te laten betalen.’
De toezichthouder vervolgt dat een gemeente zich bovendien aan een aantal voorwaarden moet houden: ‘De gemeente moet inwoners vooraf informatie geven over het doel waarvoor de gemeente gegevens over het afval verzamelt. En wat de gemeente verder met de afvalgegevens doet. De gemeente mag alleen gegevens verzamelen die nodig zijn om dat doel te bereiken, dus niet meer dan noodzakelijk. De gemeente moet de afvalpas goed beveiligen.’
De AP heeft niet bekendgemaakt of er ook andere gemeenten in overtreding zijn.
Haarlem doet dit ook. Er zijn waarschijnlijk meer gemeentes die ook dit soort systemen hebben.
Gemeente ‘s-Hertogenbosch doet hetzelfde bij de ondergrondse containers.
‘gemeente Arnhem op de vingers getikt’?
Not!
Lees : http://privacyfirst.nl/aandachtsvelden/wetgeving/item/1070-autoriteit-persoonsgegevens-gedoogt-illegale-afvalpas.html
Slim om de bewoner te laten betalen voor het afval. Ik gok dat er vanaf het moment dat er betaald moet worden veel minder afval in de container komt.
Geheel toevallig zal de hoeveelheid zwerfafval in en rond gemeente Arnhem toenemen.
Door vooraf de bewoners te registeren en hun afval routine vast te leggen kan je, na invoering van betaald afval inleveren, nagaan welke bewoner nu ineens veel minder afval heeft en specifiek die persoon door middel van de alomaanwezige camera’s in de gaten houden waar die nu zijn afval dumpt.
Of draaf ik nu door????
Over de afvalprijs per kilo valt natuurlijk te twisten. Zijn zware dingen mileu vervuilender dan lichte dingen
Of is afval met een groot volume vervuilender dan compact afval?
Het is net als met kenteken-parkeren.
Het mag niet, maar ze gaan er gewoon mee door…………
@Corne : dat is mede een privacy-aspect waarom Michiel Jonker de zaak heeft aangespannen. Voor het afvalophaalproces heb je geen persoonsgegevens nodig.
Niet alleen zal Diftar tot ontwijkgedrag leiden, dat is nu al het geval bij pasjescontainers. Vaak zijn die dingen stuk, en hoe dan ook zetten mensen hun afval naast de container. Geef ze ongelijk.
Maar het zal onvermijdelijk aanleiding geven tot data-analyse. Interessant toch? ‘Wie-heeft-op-welk-moment-afval-gedeponeerd’.
Dat kan dus inderdaad leiden tot een Afval-Gestapo : ‘U deponeert minder afval dan doorsnee gebruikelijk voor uw woonvorm, hoe komt dat?’
En ‘Wie doet onvoldoende aan afval-scheiding?’
Even goed neemt de AP zijn eigen rol niet serieus.
Dat belooft weinig goeds voor als over één jaar de GDPR van toepassing is.
De functie van de AP is vooralsnog om de burgers het gevoel te geven dat er nog wat aan gedaan zou kunnen worden. Maar het is niet meer dan een verkeersdrempel in de politiek gedreven overheid.
En in deze is er weinig over de rol van de AP te zeggen maar meer over de gemeentelijke overheid die dit soort systemen toepast wetende dat ze daarmee richtlijnen of zelfs wetten overtreden.
@Johan : we weten dat met name gemeenten zich weinig gelegen laten liggen aan privacy en beveiliging, goed en wel wetend dat de sanctiekans gering is.
We weten ook dat de AP zeer terughoudend is met handhaving.
Dat zou dus inhouden dat van de rechtsbescherming van de EDPR weinig over zou blijven.
Vraag is dus hoe lang het na mei 2018 duurt voordat burgers een beroep gaan doen op de Europese rechter.
@P.J. Westerhof (11:08 uur): inderdaad, 25 mei 2018 is een relevante datum. Maar ook nu al kan er een beroep gedaan worden op de Europese rechter, als de nationale rechtsmiddelen zijn uitgeput en artikel 8 EVRM (recht op eerbiediging prive-leven) wordt geschonden. Er is nu al jurisprudentie die in EU-landen een “hoog, doeltreffend en volledig” beschermingsniveau vereist op het gebied van privacy. De AP is mede opgericht om (in schijn?) aan deze Europeesrechtelijke eis te voldoen. Ik zal in de onderhavige zaak naar de Europese rechter stappen als de AP of de nationale rechters geen soelaas bieden.
Het gaat me in deze zaak overigens niet om wel/geen Diftar, maar alleen om het respecteren van privacy. Ik denk dat Diftar niet het juiste middel is om mensen op langere termijn te “stimuleren” hun afval te scheiden of te verminderen, en ik denk dat de Arnhemse benadering een verspilling van belastinggeld is. Maar dat is niet de reden dat ik de AP om handhaving heb gevraagd. M.vr.gr. Michiel Jonker
Ik zie dit als het gefaseerd invoeren van betalen per kilo. Als de pasjes nu niet tot een huishouden konden worden herleid, maar het zou vanaf 2018 wel nodig moeten zijn, en er zouden extra kosten aan verbonden zijn, dan was het ook niet goed geweest.
Doet een gemeente het een keer goed, krijgen ze alsnog commentaar…
Laten de gemeentes eens de sites aanpassen, daar werken ze ook met persoonlijke gegevens, en de meeste gemeentelijke sites zijn nogal brak.