Pareltjes: Vijfhart IT-Opleidingen

Vijfhart IT Opleidingen is een begrip in de it-opleidingenwereld. Al bijna vijfendertig jaar is het bedrijf uit Arnhem actief met opleidingen en cursussen in tal van it-velden. Min of meer toevallig begonnen met Oracle-trainingen, is Vijfhart IT Opleidingen tegenwoordig van alle markten thuis. Oprichter Eef Janssen gaf vorig jaar het stokje over aan zijn zoon Bastiaan.

Oprichter Eef Janssen van Vijfhart IT Opleidingen had in de jaren tachtig een it-adviesbedrijf dat Oracle-specialisten detacheerde. Janssen, afkomstig van automatiseerder én opleider Volmac, besloot vanwege de schaarste Oracle-specialisten zelf ook individueel te scholen. Zo ging het balletje rollen; in eerste instantie zat de opleider in Arnhem aan De Oude Kraan, later verhuisde het bedrijf naar Utrecht – met locaties in Hoog Catharijne en aan de Zeelantlaan en de Vliegend Hertlaan. Uiteindelijk belandde het opleidingscentrum in Nieuwegein, bij het Nieuwegein Business Center (NBC). Het hoofdkantoor van Vijfhart IT Opleidingen staat vandaag de dag in Velp (bij Arnhem).

Een it-achtergrond had Janssen niet. In een interview van Vijfhart IT Opleidingen zelf omschrijft hij zichzelf als ‘een druk kind’ en een rebelse puber. Stilzitten was niet zijn ding. Hij greep van alles aan. Na zijn militaire dienst kreeg hij in de jaren zeventig een baan als verkoper van schoonmaakmachines en later vond hij emplooi in de opkomende it-sector. Hij was onder meer verkoper bij Volmac, verkocht kettingformulieren voor een drukkerij, startte met zijn oudste broer Janssen en Janssen Automatisering, en richtte de commerciële computerkrant Computer Journaal op. Begin jaren tachtig zag Janssen dus een gat in de it-markt. ‘In die tijd was Oracle de grootste leverancier van softwarepakketten, naast Microsoft. De opleidingen deed Oracle zelf, klassikaal. En dat kon anders: individueel en in het Nederlands’, vertelt de oprichter in het eerder genoemde interview.

Korte dip

Vijfhart IT Opleidingen heeft een focus op de Nederlandse it-opleidingsmarkt. In 2008 dook deze markt in een kortstondige, hevige recessie, maar sinds 2010 is de groei en de dynamiek weer terug, vertelt Bastiaan Janssen. ‘Elk bedrijf is met de toenemende digitalisering van tegenwoordig een it-bedrijf aan het worden. Dat brengt een groeiende vraag naar opleidingen en trainingen met zich mee. Daar profiteren wij van. Wel zijn vandaag de dag een stuk minder opleiders actief. Ik schat dat er voor de recessie nog zo’n vijftig bedrijven actief waren; daar zijn er nog circa vijftien over. De rest is failliet, gestopt of overgenomen, dan wel gefuseerd.’

Tot de concurrentie behoren partijen als Global Knowledge en Computrain. Naast deze specialisten is er nog een aantal grote ict-dienstverleners, zoals Capgemini en Centric, die ook opleidingen aanbieden, vaak voor de eigen medewerkers, maar hun bestaansrecht is anders. ‘Voor ons is het geven van opleidingen ons brood, onze kernactiviteit’, zegt Janssen. ‘Nu, na de shake-out, heb je een paar grote opleiders en een aantal kleintjes. De middenlaag is zo goed als verdwenen. Probleem bij zo’n scheve verhouding is dat grote opleiders vaak duur zijn en dat de kleintjes prijsvechters zijn geworden. Wij behoren tot de grotere opleiders, maar proberen ons te onderscheiden met kwaliteit. Bij ons heb je als klant vanwege onze schaalgrootte altijd de zekerheid dat lessen altijd doorgaan.’

Horen, zien en doen

Van oudsher biedt Vijfhart persoonlijk onderwijs en lessen in klaslokalen aan, op trainingslocaties in Nieuwegein en Zwolle en bij partners. De afgelopen jaren heeft het bedrijf geïnvesteerd in het aanbieden van blended learning: een combinatie van klassikaal en digitaal lesgeven.

‘Sec e-learning bieden we ook wel aan, maar opdrachtgevers hebben graag een stok achter de deur. Probleem van virtueel lesgeven is dat cursisten het meestal saai vinden. Ze hebben liever een fysieke docent en een duidelijke structuur: dat ze weten wanneer ze naar hun les moeten en de stof moeten voorbereiden. Leren gaat ook om betrokkenheid.’

Die betrokkenheid wil Vijfhart ook stimuleren in zijn opleidingen. De mix van theorie en praktijk staat centraal. ‘Horen, zien en doen: dat is de didactiek in onze opleidingen’, zegt Janssen. Hij benadrukt dat training in feite verandering is: zeventig procent van de cursisten wil daarin meegaan, twintig procent is neutraal en tien procent ziet het nut er niet van in. ‘Dat zijn vaak de doorgewinterde ict’ers, bij wie een docent in de klas veel weerstand voelt. Neem een datacenterbedrijf waarvan beheerders een bepaald certificaat moeten halen. Die komen dan bij ons training volgen, zitten met de armen over elkaar met zo’n houding van: wat kunnen jullie ons eigenlijk nog vertellen? Maar als ze na afloop zeggen: “We hebben niets nieuws gehoord, maar wel wat geleerd en gaan deze cursus aanbevelen bij anderen”, dan heb je het goed gedaan. Niets is zo belangrijk als mond-tot-mondreclame in ons vak. Dat geeft een sneeuwbaleffect.’

Ambassadeursfunctie

Het Arnhemse bedrijf telt zo’n veertig man personeel. Daarnaast werkt Vijfhart met ruim tweehonderd freelancers, goed voor bijna negenhonderd trainingen per jaar. Het zijn volgens de directeur mensen met een groot netwerk, veel praktijkervaring en goede didactische kwaliteiten. ‘Ze moeten in staat zijn hun kennis over te dragen, zodat mensen het nuttig vinden. Ik volg een keer per jaar een opleiding bij onszelf, om feeling te houden met de it en de beleving mee te maken van klanten. Die zijn niet altijd even makkelijk, maar vervullen wel een ambassadeursfunctie als ze tevreden zijn over een training. We meten dan ook altijd direct na een opleiding de klanttevredenheidsscores. Als een opdrachtgever later terugkomt, dan weet je dat je het goed hebt gedaan.’

Vijfhart biedt trainingen aan voor zowel de it-professional als de it-eindgebruiker. Het brede aanbod loopt uiteen van opleidingen in softwareontwikkeling, big data, business-intelligence, cloudcomputing en it-beveiliging tot aan privacy, projectmanagement en methodieken als agile, Itil en Togaf. Maar naast hard skills is ook aandacht voor soft skills, zoals communiceren, presenteren en overtuigen. Dat betekent overigens niet dat de gemiddelde ict’er een contactgestoorde nerd is, zoals het cliché luidt, vindt Janssen. ‘Dat beeld klopt echt niet. Natuurlijk, je komt aparte vogels tegen, maar dé nerd bestaat niet.’

De opleider biedt verder eindgebruikersopleidingen aan bedrijven die hun werknemers willen leren omgaan met aangekochte pakketoplossingen. Denk aan Oracle E-business en Microsoft Office, of een populaire cloudbeheeromgeving als Servicenow.’ Ook richt het bedrijf zich op de overheid, al loopt dit via tenders. De opleider werd in 2016 nog als mantelpartij geselecteerd in een grote aanbesteding voor tachtig overheden.

Bij- en omscholing

Vijfhart IT Opleidingen heeft nauwe banden met diverse software-vendoren. Het is in het  belang van de vendoren dat er goede opleidingen over hun pakketten worden gegeven. Maar daar zijn ze niet altijd op toegerust of gefocust en dan besteden ze die opleidingen liever uit aan een specialist als Vijfhart. ‘De echt grote partijen hebben hun eigen ‘university’. Maar de laatste jaren zie je zelfs daar een uitbestedingstendens, bijvoorbeeld bij IBM. Die heeft zijn vier onderwijstakken uitbesteed.’

Naast eigen trainers en ondersteunend personeel beschikt Vijfhart IT Opleidingen over een afdeling productmanagement. Die kan technisch meepraten met klanten en adviezen geven aan trainers. De opleider werkt ook met partners, bijvoorbeeld op het vlak van Cobol, en zelfs met concurrenten, zoals Global Knowledge.

De laatste tijd krijgt het bedrijf te maken met bij- en omscholingsvragen van klanten. Dan willen ze bijvoorbeeld it-beheerders, voor wie er door de toenemende automatisering van hun werk minder te doen is, tot Servicenow-specialist of programmeur omscholen. Of een Cobol-krasser die na een assessment front-end ontwikkelaar of Java-programmeur blijkt te willen worden. ‘Voor bedrijven is dit een interessante optie. Werving van nieuw personeel kost namelijk veel geld en voor hun imago is het niet goed als ze afscheid nemen van oudere werknemers. Bovendien verdwijnt er zo toch kennis en ervaring.’

Mensenwerk

Een it-achtergrond heeft Bastiaan Janssen niet, maar hij kreeg het thuis met de paplepel ingegoten. Zijn vader was al vroeg bezig met computers, net als zijn broers. ‘Ik vond het interessant, zo’n computer in huis en een printer, en wat je er allemaal mee kon. Ik ging ook vaak mee naar de zaak en uiteindelijk ben ik er ingerold.’ Dat ging dan wel via de route Autovakschool in Driebergen – cum laude afgerond – en daarna de marketing & businessopleidingen Nima A en B. ‘De combinatie van techniek met ondernemingszin blijkt mij goed te liggen.’

Janssen heeft de zaak in de loop van vorig jaar overgenomen; gevoelsmatig dacht hij dat er weinig zou veranderen, maar daar vergiste hij zich in. ‘Ik ben nu echt de baas: ik heb verantwoordelijkheid en moet beslissingen nemen, ook in situaties waarin het even minder kan gaan. Er heerst een familiaire sfeer bij ons maar ook: zaken zijn zaken. Als het moet, grijp ik in.’

Daarnaast moest hij als opvolger wennen aan de financiële taken. Gelukkig is vader Eef Janssen nog wel drie tot vier keer in de week op de zaak; hij doet het financiële gedeelte. ‘Al zegt hij wel: “Jij bent nu de baas, het is jouw geld”. Natuurlijk vraag ik ‘m weleens om advies, maar hij had de zaak niet overgedragen als hij niet voor de volle honderd procent vertrouwen in me had.’

Zijn ambitie is om in 2020 tot de grote opleiders te blijven behoren met een groeiende autonome omzet. Hij typeert de it-opleidingsmarkt als een verdringingsmarkt: raak je een klant kwijt, dan is het lastig om die snel terug te winnen. ‘Goed voor je klant zijn, is belangrijk. Kwaliteit leveren is vaak belangrijker dan winnen op prijs. Een relatie opbouwen met je klanten is een vereiste en dat kost tijd. Vandaar dat ik niet zo snel nieuwe toetreders zie op de opleidingenmarkt. Het is een people’s business.’

Dit artikel is eerder gepubliceerd in Computable-magazine #3 van 2017.