Ai is het nieuwe tech-toverwoord, maar het wordt op te veel dingen geplakt. Dit is de discussie-stelling die Computable-lezers vandaag krijgen voorgelegd.
De notie van kunstmatige intelligentie (ki; artificial intelligence, ai) is helemaal niet nieuw. In de vorige eeuw was het al geopperd en doordacht door Alan Turing (1912-1954), de informaticapionier waar ict-vaktitel Computable later haar naam aan heeft ontleend. Ai is al zo oud en al zo lang in zicht dat zelfs Hollywood er zich meermaals aan heeft gewaagd, met een scheut sciencefiction. Onder meer ai in schattige kindervorm, maar ook in komische robotvorm (eigenlijk androïde, maar goed).
Eind vorige eeuw was het voorvoegsel ‘e-’ helemaal marketinghip, later gevolgd door ‘web-’ en ‘i-’ en ‘cloud-(enabled)’, et cetera. Nu is het de beurt aan ai, vaak verpakt als ‘machine-learning’, ‘deep learning’ en andere leervormen die op slimheid wijzen. ‘Als we geen ai gebruiken, dan zijn we so screwed’, zou een cynicus kunnen zeggen. Ai is nu verworden tot magisch sausje dat over van alles en nog wat heen wordt gegoten. Jammer, want dat zorgt voor erosie, uitholling. Wat vind jij?
Er zijn een paar zaken die ik graag aanvul bij dit onderwerp, zodat de lezer(es) hier zelf een beetje beter beeld van kan vormen.
IT ICT 100% voorspelbaar
In essentie is vehikel IT aan universele wetmatigheden onderworpen, die ook bij AI een rol spelen. Universele wetmatigheden waar 99,9% van alle commerciële lieden die AI ge/misbruiken nooit van hebben gehoord…. niettemin…
Elke stap in en met IT ICT is afhankelijk van een ‘Main ingrediënt’, Vooraf gestelde waarde. Ongeacht of die waarde een beweging is, een getal of een woord. Waarde. Om het voor u eenvoudig te houden…
Aktie – Reactie Input – Output Alpha – Omega
Zoals u ziet komen die universele wetmatigheden in tal van hoedanigheden, vorm, kleur, weer terug sinds mensenheugenis. Alles wat u doet, geeft een reactie. Doet u niets, gebeurd er niets. In de automatisering kan men, wanneer de voorspelbare uitkomst 0 is, software programmeren een volgende stap te zetten. Zoals u ziet, ook hier volkomen voorspelbaar, voorgeprogrammeerd, stap, proces (ver)handeling.
Bedenk u zelf maar eens als u een email aan uw schoonmoeder wil schrijven. Alle elementen zijn volkomen voorspelbaar. U heeft uzelf nodig, een laptop/tablet, u heeft een email programma nodig, u heeft stroom nodig en natuurlijk is de ‘voorwaarde’, het hebben van een internet aansluiting, ook een vereiste. Is er één van voornoemde elementen niet aanwezig, geen brief aan uw schoonmoeder. Vehikel IT zal dan rustig wachten tot de volgende gegeven opdracht.
Als u een email stuurt aan uw schoonmoeder, dan zal u ongetwijfeld weten wat u haar zal gaan melden. En een sub-procesje, komt dan op gang. Input Output, elke toets die u beroerd, zorgt voor een digitale output op het scherm van het apparaat dat hiervoor speciaal is geprogrammeerd. Was dat niet het geval…. u raad het al. Geen output.
AI vs Unibersele wetmatigheden
Ik kan me met de beste wil van de wereld nog niet helemaal bedenken hoe dat AI, met de kennis, de techniek en mogelijkheden, i.c.m. de Universele wetmatigheden waar AI ook ondergeschikt aan is, dat AI als iets zelfstandigs zou kunnen functioneren. AI semi automatisch wellicht, maar volkomen? Er is namelijk altijd een stap of element nodig AI volkomen te maken. Energie. En wellicht kunt u nu zelf ook nog wel elementen bedenken die het noodzakelijk maken onderdeel uit te maken van….
AI is op dit moment niets meer of minder dan een nutteloze, vooral commerciële, hype. Een hype in automatiseringsland die vooral weinig toevoegende waarde kent, maar vast wel heel veel hele hoge rekeningen.
Ongetwijfeld.
Beste redactie,
Om iets te kunnen uithollen, moet het om te beginnen eerst maar eens gevuld zijn. En dat is het nooit geweest. Omdat (nog) niet wordt begrepen wat intelligentie vermag te zijn, drijft de term kunstmatige intelligentie mee met wie er gepaalde verwachtingen bij, of bepaalde bedoelingen mee heeft. Van al die zogenoemde AI-technieken valt alleen iets zinvols te zeggen als de gebruikte methode en de aannames daarachter transparant zijn.
Voor zover ik meen is intelligentie intentioneel en is geen enkele gangbare AI-techniek — of zij nu aan de logica-/redeneer-kant zit of aan de systeemleer-/learning-zijde zit — tot intentionaliteit in staat. Dat bedoel ik niet principieel (het kan namelijk misschien best), maar wel actueel. Dat maakt kunstmatige intelligentie voor mij momenteel duidelijk niet intelligent, hooguit handig.
It’s in the method, not in the product.
Nu worden er wel vaker met termen overdreven, zeker in marketing, maar er zit wel een scherp randje aan deze hybris. Zoals mensen, toen de klok werd uitgevonden, van zichzelf en de maatschappij dachten dat die als een klok in elkaar staken, en zoals mensen de maatschappij als een lopende band gingen behandelen toen de mechanisering doorbrak, laat zich vrezen hoe we naar onszelf gaan kijken als kunstmatige intelligentie, in zijn huidige vorm, zou gaan doorgaan voor intelligentie.
Laten we vooral onszelf niet zo onderschatten.
Hartelijke groet!
Paul Oude Luttighuis
Jasper, volgens mij is AI meer een container begrip geworden. Inderdaad zo oud als de eerste computer, maar wellicht nu toch eindelijk binnen bereik door de enorme computing power die altijd ontbrak om heel veel scenario’s door te rekenen.
Waar zit dan nu wel die doorbraak? Dat is maar net waar je wilt kijken. Je hebt gelijk dat uitholling dreigt. Het eerste beste uitgebreide algoritme wordt al gezien als AI. Wat jammer is aangezien een beetje business gebruiker, die toch al tech-allergisch is, door de bomen het bos niet meer ziet.
Typisch een gevolg van tech bedrijven die o zo bang zijn ‘er niet bij te horen’, en dus alles maar AI noemen. Toch een manier om aan tafel te komen, maar ik ben bang helaas bij de verkeerde persoon.
Want wie heeft nu echt profijt van AI? Juist, de eindgebruiker, de arts die eindelijk een digitale rechterhand kan krijgen die de capaciteit heeft alle nodige informatie door te spitten om een goed advies te geven. Of iedere kenniswerker, advocaat, rechter, OM, casemanagers die intussen zoveel bronnen zouden willen raadplegen dat ze daar een dagtaak aan zouden hebben.
Nu was er eens een zeker heer Einstein, die gaf aan dat ‘de mate van intelligentie wordt bepaald door het vermogen om te veranderen’. Die zit ik nog niet zo snel kunstmatig worden.
Laten we blij zijn als we al een fijne digitale rechterhand zouden krijgen die ons helpt beslissingen te nemen gebaseerd op voldoende en juiste informatie. Alleen al die intelligentie ontbreekt bij ons mensen al te vaak.
Als we kijken naar de vele patches in software die dan weer andere fouten veroorzaken, dan is intelligentie volgens mij nog ver te zoeken.
We moeten oppassen dat we bij alle digitalisering de menselijke kant niet vergeten want dat zou echt heel dom zijn.
Beste Jasper,
Is het niet gewoon zo dat we gemiddeld elke driekwartjaar een nieuwe mode term zoeken voor reeds zeer lang bestaande technologie (de ouwe knarren onder ons weten dan weer wel wat ik daarmee bedoel) en die als een gek gaan marketen als de oplossing voor alle wereld problematiek.
Ik noem als voorbeeld even wat buzzwoorden: virtualisatie, cloud, scrum, agile, software defined, en nu dan ook maar AI (afgezien van mijn eigen omgeving goddank nog niet tegengekomen)
Niemand heeft het meer over common sense, en niemand vraagt meer naar knowhow en ervaring… de geschiedenis herhaalt zich.
Ergo, ja ik ben het met je eens 😉
very nice article 🙂
@Paul,
Een boeiende opmerking die je hier maakt!
Als je intentioneel vertaalt met doelgericht ben ik het eens met je stelling dat intelligentie intentioneel is. Je opmerking dat er geen gangbare AI-technieken zijn die deze doelgerichtheid mogelijk maken klopt echter niet; al in de jaren 80 werd onderscheid gemaakt tussen datagericht, voorwaarts redeneren en doelgericht, achterwaarts redeneren. Beide redeneervormen kunnen worden gerealiseerd met ALS-DAN-regels; liefst gegroepeerd door middel van beslissingstabellen (om reden van consistentie en volledigheid), waarbij iedere kolom van een tabel een beslissingsregel voorstelt en regels aan elkaar worden gekoppeld door condities in tabellen tevens op te nemen als conclusie of actie in andere tabellen.
Precies nu het doelgericht redeneren kan kunstmatig intelligent worden genoemd als je stelt dat intelligentie intentioneel is (zoals jij terecht doet). Bovendien is deze redeneervorm bij uitstek geschikt voor toepassing binnen service-georiënteerde architecturen.
Overigens kan intentionaliteit niet zomaar worden opgevat als doelgerichtheid. Dit is namelijk een sleutelbegrip in de fenomenologie zoals ontwikkeld door de Duitse filosoof Edmund Husserl (1859-1938). Zie bijvoorbeeld: https://nl.wikipedia.org/wiki/Fenomenologie.
Intentionaliteit is hier de gerichtheid van het bewustzijn op dingen; tegenover het ‘Ik denk’ (dus ‘Ik ben’) van Descartes stelt Husserl dat denken altijd iets denken is en dat bewustzijn altijd bewustzijn van iets is; een losstaand Cartesiaans ‘Ik denk’ bestaat dus niet.
Deze vorm van intentionaliteit kan met geen enkele AI-techniek tot stand worden gebracht om de eenvoudige reden dat bewustzijn slechts voorbehouden blijft aan mensen.
“Om de eenvoudige reden dat bewustzijn slechts voorbehouden blijft aan mensen.”
Het genoom van de chimpansee is voor 98% identiek aan dat van de mens . Moet ik nog meer zeggen?
Je uitspraak komt uit de christelijk fundamentalistische hoek en is gewoon onwaar.
Kunstmatig bestaat als begrip.
Intelligent eveneens.
De samenstelling is niet gedefinieerd en derhalve, zolang dat het geval is, alleen als woorden verstaanbaar maar in de werkelijkheid niet bestaand.
Afgezien van Jan van Leeuwen is de intelligentie soms ver te zoeken. 🙂
Ik ben in mijn studie jaren eens een kerel tegen gekomen die even K.I. had gestudeerd. Hij had snel zijn studie richting veranderd, toen hij erachter kwam dat het weinig technisch was en dat zijn professoren allemaal vage gamma’s waren.
K.I. is behoorlijk vertroebeld door jarenlange ruis. Nu is het een modewoord en hebben we gebruikers die dommer zijn dan hun telefoon. Het einde is zoek.. 🙂