Het was ooit de plaats waar een mbo-ict-schoolverlater in z'n element kon komen: de ict-afdeling in het mkb. Elk bedrijf had wel iets. Daar was praktijkervaring op te doen, daar was door te groeien via een kruisbestuiving en hier en daar een aanvullende cursus. Van eerstelijnhelpdesk naar assistent-beheerder, en van de tweedelijnhelpdesk naar beheerder.
Dat de kleine ict-afdeling verdwijnt, is een duidelijke trend. Maar daarmee verdwijnt ook de landingsplaats van de ict-student. Outsourcing, managed services en cloud zijn sleutelwoorden voor de toekomst van de mbo’er. Maar is daar inderdaad de toekomst voor de mbo’er van morgen, in de ict-fabriek? Voor sommigen misschien wel, maar niet iedereen zit daar op te wachten. De cloudleverancier zit vaak niet om de hoek en de cloudleverancier kan ook wel wat dieper in de buidel tasten voor hoger opgeleiden.
Heel veel werk
Gelukkig is er van alles aan de hand in de ict-markt. Hoewel de meeste ontwikkelingen geen ict in de naam hebben, zijn ze wel sterk gerelateerd aan ict. En er komt veel, heel veel werk los. Denk aan de robotisering, de 3D-printing, zelfrijdende auto’s of de drones. Wie gaat ze programmeren, configureren, integreren, beheren en repareren? Om maar een paar zaken te noemen.
Nee, denk nou niet dat iedereen die drone wel kan beheren. Vergeet niet dat ook de bakker leert hoe kneedmachines werken, hoe ovens verwarmen en hoe ze te onderhouden. Drones komen straks in allerlei vormen, en het worden er honderdduizenden. Welke onderwijsinstelling heeft het dronevliegbrevet al opgenomen in het curriculum? Robotica is in het algemeen natuurlijk een enorm gebied waar de mbo-functies cruciaal is voor de groei in die markt. Nog zo’n onbekende functie: wie is straks de mentor van de robots? En vergeet 3D-printing niet, het ultieme onderdelenhuis voor de makers van morgen! Of denk aan het zelfrijdende vrachtvervoer van Scania en Mercedes, de drones op de weg.
Ict als bijvak
Maar, hoor ik de lezer denken, is dat ict? Ja. De toekomstige mbo-ict’er heeft ict als bijvak. Het is een automonteur met ict, een installateur met ict of een zorgmedewerker met ict. Deze ict’ers werken in het toepassingsgebied van hun techniek. De pure ict’er gaat naar de ict-fabriek ergens in de cloud, de rest gaat aan het werk in het veld.
Dat het onderwijs zich daarop moet aanpassen, is duidelijk. De muren rond de ict-opleiding moeten gaan verdwijnen. Mechatronica is hier en daar al een beetje aan het vermengen, maar het is een pril huwelijk. Zorg, logistiek, vrede en veiligheid, ict en de toepassingen moeten echt overal samensmelten.
Het verhaal wat betreft het steeds verder moeten specialiseren volg ik volledig. Vroeger kon je al in de ict werken als je een schroefje kon aandraaien. Dat het mkb een goeie landingsplek is voor mbo’ers zie ik helemaal niet. In een klein bedrijf ben je eerste-, tweede-, derdelijns support, projectmanager, inkoper en nog meerdere andere functies tegelijkertijd en dat wil je aan een mbo’er over laten? De perfecte plek is juist een groot bedrijf waar er maar een kleine selectie van werkzaamheden van je gevraagd worden.
Beste Bernhard,
Ondanks dat ik al een paar jaar niet meer in het mbo werk, probeer ik me nog wél wat op de hoogte te houden van de ontwikkelingen in het mbo.
Ik kan me goed vinden in je analyse en volgens mij probeert het mbohierin al wat te doen. Sinds een paar jaar is het mbo druk met het ontwikkelen van keuzedelen. Iedere mbo-student moet in zijn opleiding een aantal van deze delen doen, maar mag zelf kiezen wélke keuzedelen hij of zij doet.
En hier ligt, in ieder geval een deel van de oplossing. mbo-studenten kunnen over de muren van de eigen opleiding heen kijken. Een automonteur kan een keuzedeel programmeren volgen, een ict’er kan een keuzedeel over autotechniek volgen.
Alleen, het zou mij niets verbazen als deze keuzedelen nog te veel een showtje van het onderwijs zelf is. Terwijl deze keuzedelen natuurlijk prima samen ontwikkeld kunnen worden met de regionale werkgevers, zodat deze delen beter aansluiten op de regionale arbeidsmarkt. Maar dat vereist een (tijds)investering van zowel de scholen als vanuit de betrokken bedrijven. Hierin zullen het mbo als leverancier en de regionale werkgevers als afnemers, elkaar moeten vinden. En dát zou wel eens wat lastiger kunnen zijn.
Dank voor je reactie Technicus. Je hebt helemaal gelijk als je mkb vooral als kleinbedrijf ziet, in mijn perspectief was dat mkb meer het middenbedrijf die een ict-afdeling heeft met 3-4 mensen. Die afdelingen verdwijnen nou juist en worden opgeslokt in de wolk van de dienstverlener. Daar kunnen (beperkte aantallen) van de mbo-studenten full-time ict aan de slag. De belangrijke groeimarkt voor ict-kennis zie ik in de toegepaste ict.
Goed punt Bernard Bakker! Het keuzedeel is een interessant punt wat eigenlijk dat zou moeten brengen wat we nodig hebben. Maar daar moeten de opleidingsinstituten nog een beetje aan wennen. Niet zozeer de docenten, die willen wel.
Je zou het willen omarmen en het keuzedeel willen toepassen zoals het bedoeld was, samen ontwikkelen met de regionale werkgever en zo een perfect passende opleiding aanbieden die de student naadloos laat overgaan naar een baan. En dat keuzedeel mag je ook nog eens elk jaar aanpassen, precies zoals het zou moeten.
Maar de realiteit is dat de eerste reactie van een opleider is om te kijken hoe je kunt voorkomen dat dat geld kost, dus geen uren kost en niet ten koste gaat van de “efficiëntie”. Dat betekent dus zo min mogelijk keuzedelen aanbieden, en het liefst alleen op onderwerpen waar je toch al de kennis voor in huis (teveel) hebt. Dan wordt het een mager aanbod dat z’n doel niet bereikt.
Gelukkig zie ik langzaam hier en daar opleiders die inzien dat je hiermee een student beter op z’n plaats kan laten landen, een grotere kans geeft op werk waarvoor hij of zij is opgeleid. Opleiders die praten met werkgevers over de keuzedelen en ook echt samen een curriculum voor de keuzedelen samenstellen en zelfs hier en daar samen invullen.
Dus ja Bernard, je hebt helemaal gelijk, dát gaat moeizaam. Maar de richting is wel goed want dat geeft precies wat we nodig hebben!