Uitgave nummer 2 van het magazine van Computable is de laatste voor de Kamerverkiezingen; verkiezingen die meer dan ooit bepaald worden door ict-onderwerpen. En degenen die zich daar het minste bewust van lijken, zijn de politici.
2008: Barack Obama gekozen tot president. Een triomf voor big data-ict. De democraten zouden tot op huizenblokniveau weten welke kiezers waar mee zitten. Dit jaar won Donald Trump, totaal onverwacht en na een campagne gericht op de onderbuik en gevoerd vanuit de onderbuik. De big data-hypers zijn doodstil.
2013: Falende ict wordt dodelijk. Weekers (MinFin/Bulgaren) en Opstelten (V&J/bonnetjes-op-legacy device) sneuvelen. Van Rijn (VWS/PGB), Wiebes (MinFin/reorganisatie) worden aangeschoten wild.
2013: Overheden bespioneren de eigen burgers. Bijna de voltallige Kamer vindt dat uitstekend. Calculerende (EU-)medeburgers tillen ondertussen de overheid die zich blijft organiseren middels losstaande datasilo’s.
2015: Winkelketens gaan kapot aan webshops. Hotels aan Airbnb-huizendelers. De toeristentsunami beïnvloedt het leven van talloze stedelingen en via de huizenprijzen straks ook de demografie.
2016: Beïnvloeding van verkiezingen middels cyber-warfare en/of in filterbubbels ingebracht nepnieuws zijn een feit; nu in de Verenigde Staten en straks ook in Nederland.
2017: De overheid moet volledig digitaal benaderbaar zijn voor de burger. Natuurlijk komt daarvan niets terecht. Gelukkig maar, want veel overheidsclubs vervangen liever een fysiek loket door een (brak) ict-portaal dan dat ze een extra kanaal bieden.
Digitale achterblijvers
Ict is overal. Tegelijk verliezen overheden greep op ict. En op hun burgers. Het internet met zijn hyperconnectiviteit en filterbubbels maakt velen tot wereldburgers en vele anderen tot neo-nationalisten. Wat deze groepen met elkaar en met de vele digitale achterblijvers gemeen hebben, is een afkeer van de eigen overheid en volksvertegenwoordigers.
Ik zie geen politieke partij die ook maar met het begin van een coherente visie komt waarin de actuele en nog aankomende impact van ict een rol speelt. Alleen al de zelfrijdende auto en virtual/augmented reality gaan een mega-impact hebben. Wie gelooft nog dat de overheid daarop enige greep houdt?
Bezorgde ICT’er
Dan de Kamerverkiezingen. Het moet gezegd: voor het eerst doet er een ict-partij mee. Ik doel op de Piratenpartij. Met heel veel van het PP-programma (privacy, transparantie) ben ik het hartgrondig eens. Maar de PP is toch een soort variant van de Partij voor de Dieren, een single issue-partij? Misschien stem ik een volgende keer op ze, als onze vrijheden echt in het gedrang komen of wanneer ze meer doen dan burgerrechten en privacy upgraden naar de 21e eeuw. Als bezorgde ict’er hoop ik in elk geval dat ze in de Kamer komen.
Naast de Piratenpartij is er nog een club die iets heeft met ict. Ik doel daarbij op GeenPeil, een spin-off van weblog GeenStijl. GeenPeil is iets nieuws dat alleen kan op basis van moderne ict: een zero issue-partij. Haar Kamerleden duidt zij aan als ‘stemkastjes’, want zij verplichten zich te stemmen conform de wil van de meerderheid van de connected achterban.
Aantoonbaar Putin-proof
GeenPeil is een experiment. Experimenten falen vaak. Ik hoop dat ze één of twee zetels krijgen, genoeg om te kijken of het werkt, maar alsjeblieft geen fractie van vijftien Kamerleden die nooit onderdeel van een coalitie kunnen zijn. GeenPeil roept allerlei vragen op die allang gesteld hadden moeten worden. De belangrijkste vraag is misschien wel of e-voting überhaupt werkt. De actiegroep ‘wijvertrouwenstemcomputersniet’ heeft eerder aangetoond dat stemcomputers van de overheid onveilig zijn. Bedenk ook dat GeenStijl, de initiator van GeenPeil, vroeger berucht was om haar ‘pollfucks’. ‘Wij van WC-Eend adviseren WC-Eend’, weet u nog? Maar omgekeerd: als de ict van GeenPeil werkt en aantoonbaar Putin-proof is, dan zal dat zeker impact hebben.
Ik kan probleemloos nog vele additionele bananenschillen bedenken. De belangrijkste is misschien wel dat het GeenPeil-concept niet goed werkt wanneer de kiezende leden geen redelijke afspiegeling zijn van de burgerij: zeg boze witte mannen of Erdogan-aanhangers. Maar de positieve kanten zijn het proberen waard. Dat we door ict op termijn onze democratie anders vorm moeten geven, staat voor mij vast. Als groepen burgers via een stemkastjespartij als GeenPeil onderwerpen in de Kamer kunnen agenderen, is interessant. Zelf denk ik dat het grootste effect zal zijn dat de bestaande politieke partijen ict gaan benutten om hun achterbannen meer en meer directe invloed te geven en weer te laten groeien. In een land waar minder dan driehonderdduizend mensen lid zijn van een partij en die partijen nog niet veel doen met democratiserende ict, is dat geen slecht idee.
Stem via mij!
Ik weet niet hoe ik op 15 maart ga stemmen. Misschien op een Piraat. Misschien op een GeenPeil-stemkastje. Misschien op een van die voortreffelijke volksvertegenwoordigers van een oldskool partij die ik heb leren kennen. Misschien wilt u mij helpen bij mijn keuze. Zodra dit stuk online komt op www.computable.nl plaats ik een enquêtetweet op de Twitters. Laat mij uw ‘meta-stemkastje’ zijn. Stem niet op maar via mij!
Dit artikel is ook gepubliceerd in Computable-magazine #2 van 2017.
