Fiets een uurtje door het centrum van San Francisco en je weet het wel: dit is waar tech happens. Aan en nabij Market Street struikel je over de bekende bedrijfsnamen. Twitter, LinkedIn, Pinterest, Uber, Square, Salesforce; ze zitten er allemaal. Wat doen die techbedrijven down town en waarom zitten ze niet in Silicon Valley?
Was Silicon Valley dan niet het epicentrum van de nieuwe economie, belichaamd door giganten als Google, Facebook, Oracle, Apple, HP, Yahoo en Cisco? Zeker. De Valley is de bakermat van technologie die miljarden mensen dagelijks gebruiken. Maar steeds meer techbedrijven kiezen voor vestiging down town, gemakkelijk zeventig kilometer verderop. In tegenstelling tot de hotspots in de Valley, is in de binnenstad namelijk nog ruimte om te groeien. Bovendien is het er prettiger vertoeven voor hippe techies.
Met dank aan de crisis
Het is vooral de financiële crisis van 2008 waaraan San Francisco zijn aantrekkingskracht op jonge techbedrijven dankt. De binnenstad telde flink wat financiële en zakelijke dienstverleners die door de crisis op de fles gingen. Dit zorgde niet alleen voor aanzienlijke werkloosheid onder hoogopgeleiden, maar ook voor veel leegstand in South of Market. ‘SoMa’ is de buurt tussen Market Street, het honkbalstadion van de San Francisco Giants en het kopstation van Caltrain.
Om het tij te keren, besloot de stad in 2011 jonge it-ondernemers met belastingvoordeeltjes te lokken. Terwijl vierkante meters in de Valley schaarser werden door bouwverordeningen en de aankoopwoede van Apple, Facebook en consorten, kwamen down town honderdduizenden vierkante meters vloerruimte beschikbaar tegen gunstige voorwaarden. Onder meer Twitter, Spotify en Yammer maakten hiervan gretig gebruik. En velen volgden.
Hip en happening
Inmiddels is SoMa helemaal hip en happening. Start-ups en vooral scale-ups uit de techwereld houden kantoor in panden die lang leeg stonden. De meeste kantoorruimten werden gestript en kregen daardoor een rauwe industriële uitstraling. Opengewerkte plafonds waaraan aluminium luchtkanalen hangen, bakstenen muren zonder pleisterwerk en smoezelige ramen: het hoort er allemaal bij. Net als de onvermijdelijke espressobar, stalen lunchtafels en grote koelkasten vol hippe theedrankjes. Alles om de creatieve geest de vrije loop te laten.
Maar vergis je niet. Hier wordt hard gewerkt en veel geld omgezet. Hier bouwen techneuten aan het volgende social media-netwerk, aan de toekomst van geïntegreerd betalen, aan de disruptieve producten van morgen.
Lokaal ecosysteem
Ook buiten de kantoormuren gebeurt het. SoMa voelt als een broedplaats voor nieuwe ideeën en samenwerkingen. Iedereen maakt handig gebruik van het ecosysteem dat zich op deze paar vierkante kilometers heeft ontwikkeld. Voor jonge techondernemers is het nu eenmaal handiger om tussen hun ‘peers’ te zitten dan op een afgelegen bedrijventerrein. It’ers die collega’s van andere bedrijven ontmoeten in de Starbucks op de hoek en verkopers die met een potentiële klant snel even lunchen bij de Mexicaan. Zelfs een afspraak met een durfinvesteerder is snel gemaakt. Zijn kantoor bevindt zich immers op loopafstand. Het wereldje is klein en leidt niet zelden tot kruisbestuivingen.
Een kantoor down town heeft bovendien als voordeel dat veel van je werknemers dichtbij wonen. Zij leven namelijk liever in de stad dan in de Valley. San Francisco heeft vooral op jongeren een begrijpelijke aantrekkingskracht. De stad staat bekend om zijn progressieve karakter, fijne buurten, goede restaurants en bruisende nachtleven. Auto’s, fietsers, Ubers, trams, zakenlui, techies en daklozen bepalen hier harmonieus het straatbeeld.
Op steenworp afstand
‘In Mountain View is het ‘s avonds zo rustig dat je er een kanon kunt afschieten’, vertelt Sytse Sijbrandij. De Nederlandse ceo van it-bedrijf GitLab is dan ook blij met zijn keuze voor vestiging down town. Hij werkt en woont aan Howard Street, op een steenworp afstand van de kantoren van Twitter, Square en Uber.
Bovendien kun je in de stad volgens Sijbrandij gemakkelijker een klein appartement huren dan in de Valley. Daar zijn toch vooral hele huizen te huur of te koop, vaak nog onbetaalbaar ook. Een simpel eenkamerappartement in Sunnyvale of Palo Alto huur je voor niet minder dan 2500 dollar per maand en een bescheiden eengezinswoning gaat al gauw naar de miljoen. Dan liever in de stad. Daar zijn de prijzen niet zo zeer lager, maar het aanbod wel groter.
Klaar met pendelen
Wie eenmaal heeft gekozen voor woonruimte in San Francisco, zal het pendelen naar Silicon Valley snel zat worden. De dagelijkse autorit van zestig tot negentig kilometer gaat uiteindelijk iedereen vervelen. Daar zorgen de draconische files op het traject wel voor. ‘Het succes van de Valley is af te lezen aan de file op snelweg 101’, weet Sijbrandij. ‘Het is er altijd hartstikke druk.’ Dat veel techbedrijven eigen pendelbussen inzetten om medewerkers te vervoeren tussen de binnenstad en hun campus in de Valley, doet daaraan niet veel af. De busjes staan namelijk in dezelfde files.
De hr-afdelingen in Silicon Valley hebben er dus een uitdaging bij. Want hoe behouden ze hun medewerkers die in San Francisco wonen en het pendelen zat zijn? Vervoer, gratis lunch en diner, wasserette, gym, kinderopvang, hippe bistro’s en kapperszaakjes: alle registers worden opengetrokken om personeel naar de campus te verleiden. Tegenwoordig gooien ze het over een andere boeg. Als het personeel niet naar het werk komt, komt het werk wel naar het personeel.
Nevenvestigingen
En dus openen veel techbedrijven uit de Valley een eigen vestiging down town. Yahoo, Oracle, Google, Mozilla: ze zitten inmiddels allemaal in SoMa. Het zijn vaak bescheiden nevenvestigingen waarvan slechts een naamplaatje bij de ingang verraadt welke onderneming er zijn kantoor heeft. Deze buurt huisvest trouwens ook veel bekende it-ondernemingen uit andere delen van de Verenigde Staten: Microsoft zit in hetzelfde pand als Twitter, Amazon deelt een pand met Oracle, en IBM zit daar niet ver vandaan.
Zelfs veel grote investeringsmaatschappijen uit Silicon Valley hebben inmiddels een nevenvestiging in de binnenstad. Zij willen dichterbij nieuwe investeringsmogelijkheden zitten. Die zijn er blijkbaar voldoende. Van alle durfinvesteringen in Californië ging in 2014 maar liefst 41 procent, ongeveer elf miljard dollar, naar jonge techbedrijven in San Francisco. En niet naar die in Silicon Valley.
Meer renovatie en nieuwbouw
Het lijkt erop dat de binnenstad haar populariteit onder techbedrijven voorlopig blijft waarmaken, ondanks toenemende druk in de kantorenmarkt. De laatste leegstaande panden krijgen een zakelijke of residentiële herbestemming en op andere plaatsen maakt verval plaats voor nieuwbouw. Zo verrijst midden in SoMa de Salesforce Tower, de hoogste wolkenkrabber ten westen van de Mississippi. Het nieuwe baken aan de skyline krijgt 61 verdiepingen, 150.000 vierkante meter vloeroppervlak en it-bedrijf Salesforce als hoofdhuurder. De gemeente hoopt bovendien stiekem dat down town meer ruimte voor techbedrijven vrijkomt, doordat ondernemingen uit andere sectoren wegtrekken uit kostenoverweging.
San Francisco kan trots zijn op de komst van de jonge techbedrijven. De leegstand na de crisis van 2008 heeft dan ook veel goeds opgeleverd. Er is volop ruimte voor een bloeiende technologiesector, creatieve kruisbestuivingen en hippe techies die er helemaal hun draai hebben gevonden. De bakermat van veel gebruikte technologie mag dan nog in Silicon Valley liggen, het is rond Market Street waar tech happens.
Dit artikel is ook gepubliceerd in Computable-magazine #2 van 2017.
Woningmarkt
De toestroom van techbedrijven en hun medewerkers zet de lokale woningmarkt down town flink onder druk. Tussen 2010 en 2015 groeide de bevolking in San Francisco met 45.000 tot 850.000 mensen, terwijl er slechts 7500 nieuwe woningen bij kwamen. Voor mensen met een laag of gemiddeld inkomen wordt het bijna onbetaalbaar om in de binnenstad te blijven wonen. Velen trekken weg. Een ander gevolg is dat het aantal daklozen de afgelopen tijd zienderogen toeneemt, ook rond Market Street. Het verhaal gaat dat in deze buurt opvanghuizen zijn omgebouwd tot luxe appartementen. Na New York City heeft San Francisco het grootste aandeel daklozen onder zijn inwoners: van elke honderdduizend inwoners zijn bijna achthonderd dakloos. Volgens het San Francisco Homeless Project woonde 71 procent van hen al in de stad voordat ze hun woning verloren.
Gitlab: Van Utrecht naar San Francisco
In een onopvallend pand aan Howard Street huist het hoofdkantoor van Gitlab. Het van oorsprong Utrechtse bedrijf biedt een open source-platform waarop softwareprogrammeurs met elkaar code kunnen schrijven, controleren en uitrollen. De onderneming stelde in september een investering van twintig miljoen dollar veilig. Computable ging er langs en sprak ceo Sytse Sijbrandij.
Wat is het verhaal achter Gitlab?
‘Na mijn studie bedrijfskunde in Enschede en het maken van recreatieve duikboten, maakte ik kennis met applicatiecode Gitlab. Dat was in Ruby geschreven door mijn latere compagnon Dmitriy Zaporozhets. Organisaties gebruikten de code om hun eigen applicaties te bouwen. In 2012 besloot ik een gehoste variant te ontwikkelen. Het bleek lastig om daarmee geld te verdienen. Een jaar later besloten we ons te richten op ondersteuning van bedrijven die zelf Gitlab draaien. Daar was veel vraag naar.’
Waarvoor wordt Gitlab gebruikt?
‘Inmiddels draaien meer dan honderdduizend grote en kleine organisaties hun eigen Gitlab-installatie. Zij gebruiken het voor het planmatig bouwen en uitrollen van toepassingen. Het maakt daarbij niet uit of deze zijn geschreven in .Net, Java of bijvoorbeeld C++. Gitlab kun je inzetten voor de complete ontwikkelcyclus: van het chatten over een idee, via issueboards, ontwikkelomgevingen, versiebeheer, automatische tests, gezamenlijke code review, continuous delivery, chat-ops tot cycle analytics.’
Grote organisaties hebben toch zelf kennis en methoden van softwareontwikkeling?
‘Jawel, maar juist grote organisaties vinden vaak dat de ontwikkeling van nieuwe toepassingen te veel tijd kost. Ze willen snel inspelen op marktveranderingen. Met Gitlab kunnen ze de cyclustijd verkorten van bijvoorbeeld een jaar tot een maand. Om die reden gebruiken onder meer AT&T, IBM, Expedia en een grote Nederlandse bank ons platform.’
Hoe bent u vanuit Utrecht in San Francisco terechtgekomen?
‘Wij namen in het voorjaar van 2015 deel aan de Amerikaanse incubator Y Combinator, waarvoor we drie maanden in Silicon Valley verbleven. Direct daarna wisten we enkele investeerders te strikken, waaronder acteur Ashton Kutcher. Zowel de incubator als deze investeerders wilden dat ik als ceo in de buurt bleef wonen. Veel van onze klanten, partners en media zitten hier. Ik verkoos San Francisco boven Silicon Valley. Vooral jongere mensen trekken naar de stad. In gemeenten als Mountain View is het ‘s avonds zo rustig dat je er een kanon kunt afschieten. Bovendien huur je in de stad makkelijker een klein appartement dan in de Valley.’
U noemt Gitlab een remote-only organisatie. Hoe werkt dat?
‘Gitlab is het grootste bedrijf zonder een groep medewerkers op een locatie. Wij hebben nu ongeveer 130 medewerkers in 35 landen in dienst. Dit heeft voor- en nadelen. Iedereen kan efficiënt werken waar en wanneer hij of zij wil. Er is wel minder informele communicatie. Dit moeten we stimuleren. We organiseren vier maal per week een ‘daily call’ die vaak voor meer dan de helft over privézaken gaat. We sporen iedereen aan om minimaal tweemaal per maand een virtuele koffiebreak met een collega te hebben. Daarnaast komen we eens per jaar bijeen. In januari is dat in Mexico. Het kost een hoop geld, maar andere organisaties zijn net zoveel kwijt aan een kantoorpand en aan vergaderkosten.’
