Patiënten of cliënten centraal stellen, ‘Patient Empowerment’ en de regie in eigen handen; het zijn allemaal termen die voorbij komen en op de agenda staan van zorginstellingen. De patiënt en cliënt van nu vragen om een ander zorgmodel in Nederland. Hoewel de westerse zorg een van de beste zorgstelsels is, vindt er een grote transformatie in deze sector plaats.
Patiënten lijken de zorg tegenwoordig te consumeren. Dit komt mede doordat de samenleving digitaliseert, mensen worden mondiger en hogere stellen eisen door verzadiging van de markt. Daarnaast hebben zij diverse technologieën tot hun beschikking die hen nieuwe mogelijkheden bieden. Dit resulteert in zelfbewuste patiënten met hoge verwachtingen van zorg. Hetzelfde geldt voor hun omgeving. Mede door bezuinigingen in de zorg worden familie en vrienden meer betrokken bij het zorgproces. Toegankelijkheid voor verschillende partners in het proces is daarom belangrijk.
Patiënten, cliënten en hun omgeving willen hun zorg snel, digitaal, persoonlijk en eventueel op maat waar nodig. Om aan die behoefte te voldoen is het van belang dat zorginstellingen vanuit die behoefte acteren. Kortom, de patiënt en cliënt gaan zien als partner. Samenwerken aan een beter zorgproces, dat verder gaat dan een behandeling. Die begint al bij preventie. Mede door diverse nieuwe medische innovaties kunnen patiënten voorkomen patiënt te worden of een chronische ziekte zelf monitoren.
Generatie e-health
Het toepassen van informatie en communicatietechnologie ten dienste van de gezondheidszorg wordt e-health genoemd. Een begrip dat al langer speelt in de zorgsector maar nog steeds een actueel vraagstuk is op veel zorgagenda’s. Directeur Lucien Engelen van het Radboud Reshape Center voorspelde eerder in een interview met European media (dat als bijlage bij het FD verscheen in november 2016) dat het nog een gehele generatie duurt voordat e-health volledig algemeen geaccepteerd is en in de haarvaten zit van de Nederlandse samenleving. Toch zijn er verschillende toepassingen nu al veelvuldig in gebruik en worden de eerste stappen gezet in eigen regie op zorg.
Door verschillende zorgapplicaties en digitale communicatie kunnen patiënten en cliënten steeds meer zelf regelen als het om hun gezondheid gaat. Op het moment dat het hen uitkomt. Kortom, de positie van de patiënt verandert en daarmee ook de positie van zorgprofessionals. Patiënten kunnen daarmee daadwerkelijk meer regie nemen over hun eigen gezondheid en het medisch proces. Met als gevolg dat veel zorgprocessen verbeteren voor de patiënt of cliënt en soms ook de werkdruk wordt verminderd voor de zorgprofessional. Hiervoor zijn echter wel aanpassingen nodig in de technische infrastructuur van een zorginstelling met alle privacyrisico’s en de capaciteitsimpact van dien.
Zorg & ICT 2017
Regie op zorg vraagt namelijk om flexibiliteit in aanbod, nieuwe vormen van interactie en digitalisering van processen en fysieke it-infrastructuur. Zorginstellingen moeten van aanbodgericht denken transformeren naar vraaggericht denken voor persoonlijke zorg op maat. Maar hoe? De vakbeurs Zorg & ICT 2017 geeft jaarlijks een overzicht van verschillende toepassingen die vooral gaan over de bedrijfsvoering en it-afdeling binnen zorginstellingen.
Afgelopen jaren speelde Zorg & ICT al in op e-health-toepassingen en domotica, dit jaar zijn er nieuwe focusgebieden toegevoegd. De zorg transformeert en innoveert, daarom snijdt de vakbeurs met het centrale thema ‘Patiënt als partner’ verschillende facetten aan in het digitale zorgproces. Deze zijn onder te verdelen in de subthema’s Connected & Digital Health, Data Driven Healthcare, Sociale Innovatie, Veiligheid & Privacy en niet onbelangrijk Bedrijfsvoering & IT, want zonder een stevig fundament is innoveren in een zorginstelling moeilijk.
Connected & Digital Health
Regie op zorg is pas succesvol wanneer informatie ook daadwerkelijk op het juiste moment in de juiste handen is. Activiteiten die het zorgproces versimpelen en efficiënter inrichten, maken het voor de ict-afdeling complexer. Applicaties, sensoren en andere zelfmanagementtools moeten daarom ‘connected’ zijn. Niet alleen met elkaar en de patiënt, maar ook met de bijbehorende zorginstelling.
Het gaat erom met ict mensen en informatie aan elkaar te verbinden om zo een compleet beeld te krijgen van de gezondheid van een patiënt. Onder Connected & Digital Health verstaan we niet alleen de mogelijkheden van bijvoorbeeld robotica of smart homes, maar vooral ook de gevolgen daarvan voor de ict-infrastructuur van een zorginstelling.
Data Driven Healthcare
Data heeft een prominente rol in de gezondheidszorg. De juiste behandeling wordt vaak bepaald aan de hand van verschillende databronnen, zoals patiëntendossiers, sensordata, medische bibliotheken, -encyclopedieën en wetenschappelijke databases. Door deze informatie correct toe te passen, te koppelen en te interpreteren, wordt niet alleen patiëntenzorg, maar ook onderzoek, onderwijs en bedrijfsvoering binnen de zorg geoptimaliseerd.
Datagedreven zorg staat of valt echter met de juiste opslag van data. Een goed gestructureerde database verbetert zorgt, voorkomt medische fouten en reduceert kosten. Dit blijkt in de praktijk nog vaak een uitdaging. Daarnaast zorgen nieuwe zorginnovaties als ‘zorg trackings applicaties’ voor een nieuwe stadium in het zorgproces, namelijk predictive health. Door het combineren van grote databulken uit verschillende systemen en door zelfmonitoring kunnen nieuwe verbanden worden gelegd met betrekking tot gezondheid. Daarnaast kan men zelf veel voorkomen door het hanteren en monitoren van een gezonde levensstijl. Voeding, beweging en daarmee lifestyle worden een onderdeel van het zorgproces.
Sociale Innovatie
Bij innovatie in de zorg gaat het niet alleen om de technieken voor een betere behandeling, juist het sociale aspect speelt hierbij een belangrijke rol. Bij sociale innovatie gaat het om het centraal stellen van de mens en hen betrekken bij de behandeling. Dit maakt een patiënt tot partner. Innovatieve zorgprofessionals luisteren niet alleen naar een patiënt, maar zijn bereid hun bestaande werkwijze en processen aan te passen. ‘Goede zorg maak je samen’, geldt als uitgangspunt voor innovatie in de zorg.
Daarnaast zijn niet alleen patiënten en cliënten betrokken bij het zorgproces ook hun omgeving en behandelend specialisten maken deel uit van het ecosysteem. Het verbeteren van het zorgproces heeft daarbij gevolgen voor verschillende betrokken in het systeem. Denk bijvoorbeeld aan de eerder genoemde werkwijze van een professional. Dit gaat niet vanzelf en soms is training nodig. Daarnaast worden bij het ontwerpen van nieuwe medische toepassingen niet alleen de patiënten, cliënten en zorgprofessionals ingezet, ook hun omgeving, vrienden, familie zijn betrokken bij ‘behaviour design’.
Veiligheid & Privacy
In een digitaliserende wereld is de zorg steeds afhankelijker van technologie. Een datagedreven, digitale zorg werkt wellicht efficiënter, maar is ook kwetsbaar. Zorginstellingen zijn immers grootgebruikers van privacygevoelige gegevens. Data kent onontkoombare risico’s zoals verlies, onrechtmatige toegang en ander onrechtmatig gebruik van opgeslagen gegevens.
De eisen die aan informatiebeveiliging en privacy worden gesteld, hebben een grote invloed op de bedrijfsvoering van zorginstellingen. Dit heeft zich in Nederland geconcretiseerd in de NEN 7510, het NEN 7510 accreditatieschema en het ZekereZorg3 toetsingskader. Daarbij is begin 2016 de wet Meldplicht Datalekken in gang gezet, maar heeft u de gevolgen van deze wet wel op de radar en kunt u hieraan voldoen? Het garanderen van veiligheid en privacy vraagt om aanpassingen op elk niveau: strategisch, tactisch en operationeel.
Bedrijfsvoering & IT
Het leveren van kwalitatief hoogwaardige zorg gaat hand in hand met bezuinigingen. Digitalisering biedt zorginstellingen de mogelijkheid om kwalitatief hoogwaardige zorg te bieden en tegelijkertijd kosten te reduceren. Kosten die moeten worden bespaard of vrij komen voor sociale innovatie.
Kostenreductie komt echter niet alleen vanuit de zorgprocessen. Juist ook ondersteunende diensten als HR, Inkoop, Logistiek, ICT en de Financiële Administratie kunnen hieraan bijdragen. Zo zijn zorginstellingen steeds meer op zoek naar lagere kosten van hun applicatielandschap, een strikter en eenduidiger inkoopbeleid en efficiëntere bedrijfsvoeringprocessen. Ook hierin kan technologie veel processen al dan niet volledig automatiseren.
Behoefte
Door de grootschalige digitale transformatie die momenteel plaatsvindt, moeten veel organisaties zichzelf opnieuw uitvinden en kritisch naar hun bestaande businessmodellen kijken. Hoewel gezondheid en het genezen en behandelen van de mens een van de belangrijkste levensbehoefte is, zit ook de zorgsector in een onomkeerbare transformatie. Door de dagelijkse werkzaamheden en behandelingen gaat dat wellicht moeilijker dan in andere sectoren.
Toch is er ook in de zorgsector een sterke behoefte aan een nieuw model. Om aan die behoefte te voldoen, is het van belang dat zorginstellingen vanuit de behoefte van de patiënt acteren. Anders gezegd: de patiënt gaan zien als partner. Is uw zorginstelling klaar om met de patiënt als partner samen te werken? Zorg & ICT 2017 geeft u praktische handvatten en laat u zien welke rol ict hierbij speelt, De vakbeurs vindt plaats op 14, 15 en 16 maart in de Utrechtse Jaarbeurs. Kijk voor meer informatie en het volledige programma op www.zorg-en-ict-nl.
Dit artikel is ook gepubliceerd in Computable-magazine #2 van 2017.
Algemene info
Zorg & ICT vindt van 14 tot en met 16 maart 2017 plaats in hal 10 en 11 van Jaarbeurs in Utrecht. De deuren zijn elke dag geopend van 09.30 tot 16.30 uur. Iedere dag start met een centrale opening om 09.30 uur in Theater 9 en wordt verzorgd door Mobile Doctors Live. Verder zijn er in totaal meer dan honderd inhoudelijke sessies met als centraal thema ‘De patiënt als partner’ of een van de andere specifieke subthema’s. Daarnaast zijn er circa 160 exposanten die een overzicht bieden van de laatste ict-toepassingen en -diensten ter optimalisatie van de zorg. Dit jaar vindt Zorg & ICT gelijktijdig plaats met Zorgtotaal. Met een registratie kunt u gratis beide vakbeurzen. Registreer direct voor een gratis toegangskaart.
Activiteiten en sessies
• Totstandkoming van de eBar bij St. Jansdal
• Innovatie in het Albert Sweitzer Ziekenhuis: de gadgets voorbij
• Van 51 dagen naar 2,5 uur doorlooptijd van de intake: hoe realiseer je extreme procesoptimalisaties?
• Zorg Enablers 2017: technologische ontwikkelingen in de westerse gezondheidszorg
• ICT & Health Spreekuur: tijdens Zorg & ICT kunt u op spreekuur komen bij de redactieraad van ICT & Health met uw vraagstukken
• Future Lab: zorgtechnologische start-ups presenteren zich aan de markt
• De Doctorpreneur Award wordt uitgereikt op beursvloer
• In het Mobiele Huis van Morgen kunnen bezoekers kennismaken met de zorginnovaties
Nogal een lap tekst volkomen en commercieel gelardeerd met en door IT.
In de allereerste plaats ‘consumeert’ een patient geen zorg maar doet deze een beroep op de zorg. In tweede, commercie en politiek zijn de twee totaal incompetente en inerte pijlers die maar blijven pushen dat de gezondheidszorg vercommercialiseerd moet worden om beter, goedkoper en slagvaardiger te worden.
Men is hier jammerlijk al een aantal jaren aan het falen. Voor de criticaster van mijn betoog, lees even in enkele minuten een eenvoudig document genaamd ‘zorgmaffia’. http://www.numoquest.nl/zorgmaffia.pdf
IT en zorg.
Dit vraagstuk is allerminst actueel maar alweer twintig jaar oud. Een denktank van destijds heeft eens een hele heldere maar vooral haalbaar stuk geschreven hoe men IT en zorg kon laten integreren om…. waar is IT anders voor bedoeld, verzorgers en specialisten zoveel mogelijk te ontlasten en een hoger rendement te halen door inzet van technische mogelijkheden.
Als eenvoudig voorbeeld: Monitor via een telefoonlijn destijds, internet tegenwoordig, een hartpatient thuis. Scheelt kosten van de opname maar, de patient is in een huiselijke omgeving altijd meer en beter op haar/zijn gemak.
Digitaliseer doktersbezoek
Het stond twintig jaar geleden al vast dat een vijfde van de artsenbezoeken feitelijk overbodig was en vaker een sociaal of informatief karakter bleek te hebben. Stel hiervoor dan de bereikbaarheid bij door teleconferencing of videoconferencing in te voeren. Twintig jaar geleden namelijk was al voorzien in de verdere digitalisering van Nederland, op zich een hele valide gedachte.
Stand van zaken vandaag de dag?
De politiek heeft gemene zaak gemaakt van het privatiseren van iets wat je nooit kunt privatiseren of daar een financieel commodity van maken kunt. Uw en mijn persoonlijke gezondheid. Immers, het aantal variabelen die op directe invloed zijn van onze gezondheid, zijn feitelijk te talrijk om te kunnen verzekeren. In alle nuchterheid moet je concluderen dat we gezamenlijk hoogstens kunnen streven naar een bepaald en hoogwaardig niveau aan het hebben van gezondheidzorg als nuts.
De privatisering, vercommercialisering, politicisering van de gezondheidszorg heeft jammerlijk gefaald.
Winst
Omdat IT als vehikel en materie bij uitstek kan worden vormgegeven en ingezet om winst te behalen, lees in dit geval, winst door proces ondersteuning en versnelling, moet men er als zodanig ook naar kijken en mee om willen gaan.
De beoogde winst die de politiek u en mij heeft voorgespiegeld is een grote leugen. Men claimt zo’n 10 miljard te hebben bespaard in het voorbije boekjaar. Men vergat te vertellen dat de patient zelf die 10 miljard middels premie verhoging, verhoging van het eigen risicio en de enorme toename aan opnames, zelf heeft mogen betalen.
Per saldo kan worden gesteld dt de schade door deze gang van zaken door politiek en commercie de belastingbetaler meer dan vijftien miljard meer heeft gekost. Immers, als je als werknemer langere wachtlijsten voor behandeling tegemoet mag zien, door dit soort gang van zaken, niet nuttig bent voor jezelf als zzp-er of voor je werknemer, je al die tijd geld kost. Een rekening die je uiteraard wel in je sprookje mee moet nemen.
Hoe dan wel?
Eenvoudig. Vergeet het commerciele verhaaltje dat de patient klant is maar zie de patient als iemand die je zo breed mogelijk moet ondersteunen weer zo snel mogelijk beter te worden. Zet hierbij de techniek in en pas dan ben je bezig zinvol te automatiseren.
Ik weet het, niet erg commercieel maar wel zinnig. Eenvoudiger kun je het tenslotte niet houden, klaarblijkelijk.