Sinds Darwin in 1835 met de Beagle de Galapagoseilanden aandeed en erachter kwam waarom ieder eiland zijn eigen soort spotlijster kende, weten we dat soorten alleen kunnen overleven als ze zich aanpassen aan hun omgeving. In de sourcingmarkt wordt op dit moment deze harde les door verschillende partijen ter harte genomen.
De beter aangepaste individuen van een soort blijven leven en hebben een grotere kans om meer nakomelingen te krijgen. De afgelegen eilanden in de Stille Oceaan waren de plek bij uitstek om vast te stellen dat aanpassingsvermogen een van de belangrijkste factoren in natuurlijke selectie is. De eilanden werden na hun ontstaan maar spaarzaam door dieren vanaf het vasteland gekoloniseerd. Hierdoor kwamen er veel exotische soorten voor en waren er ook per eiland flinke verschillen te zien in bijvoorbeeld de spotlijsters. Binnen een soort is sprake van variatie en exemplaren met voor hun leefomgeving nadelige eigenschappen hebben minder kans op nakomelingen en sterven eerder. Niet ‘survival of the fittest’ maar aanpassingsvermogen is de dominante factor om te kunnen overleven.
‘Do or die’
Een belangrijke onderzoeksvraag in de evolutietheorie is altijd het uitsterven van soorten geweest. Als omstandigheden veranderen en soorten zich niet aanpassen, dan is het vroeg of laat einde oefening. Zo’n trend is op dit moment te ontwaren bij traditionele vormen van it-outsourcing. Is het werkelijk zo erg? Recent trendonderzoek van AME Research naar dertig it-dienstverleners in de Nederlandse markt met een gecombineerde omzet van 5 miljard euro laat volgens dit onderzoeksbureau schrikbarende resultaten zien. De omzet op bestaande activiteiten daalt al sinds 2008, vernieuwingen schieten te kort en salariskosten zijn relatief hoog. Het biedt leveranciers weinig ruimte om te vernieuwen.
Op dit moment zien de grote Nederlandse serviceproviders die datacenterdiensten, hosting en private clouddiensten aanbieden een grote stoet vertrekkende en heronderhandelende klanten bij hen aankloppen. De meeste leveranciers zitten daar niet bepaald op te wachten. In de afgelopen twee jaar zijn diverse leveranciers fusies of overnames aangegaan waardoor de operationele aandacht verschoven is van dienstenontwikkeling voor klanten naar de integratie en het verbouwen van de eigen onderneming. Dat komt het innoverend vermogen niet ten goede, dat sowieso al schraal afstak bij het moordende tempo waarin grote hyperscale cloudproviders als AWS en Microsoft innovaties uit de grond stampen.
Om deze reden is het bewonderenswaardig dat een speler als Atos begin dit jaar een overname deed die vooral gericht is op het verbeteren van het innoverend vermogen. Atos heeft Engage ESM overgenomen, een specialist in IT-servicemanagement gebaseerd op het ServiceNow-platform. Met deze overname wil Atos zijn portfolio van cloud-gebaseerde servicemanagement-oplossingen uitbreiden en de eigen positie in de markt versterken. Doel is om klanten beter te helpen met hun digitale transformatie-behoeften. De transformatiefabriek is er minder op ingericht om klanten naar het eigen datacenter te halen, maar hen beter te assisteren bij hun reis naar de cloud.
Neergaande spiraal
Dit soort stappen zijn hard nodig, want het dienstenportfolio van veel serviceproviders laat op dit moment weinig focus en vernieuwing zien. Dat begint bij veel klanten te knellen, die it op een vernieuwende manier af willen nemen en in willen zetten. Stagnatie zou een grote uittocht op gang kunnen brengen. Zo’n golf met verschuivingen is voor serviceproviders niet zonder risico’s en kan een neergaande spiraal in gang zetten. Grote klanten zitten op de wip en het weglopen van dit kaliber klanten kan aanzienlijke gevolgen hebben voor de stabiliteit en continuïteit.
Voor serviceproviders die zich aanpassen en het over een andere boeg willen gooien, is volop ruimte in de markt. Megacloud vendors hebben een breed aanbod van IaaS-, PaaS-, tot SaaS-diensten die niet zozeer een bedreiging vormen, maar juist volop nieuwe kansen bieden. Deze grootmachten hebben volop hulp nodig bij de verkoop en ondersteuning van hun diensten. Een andere mogelijkheid is aanpassen door aan te sluiten bij de digitaliseringstrend in de markt. Bedrijven willen hun dienstverlening aanpassen bij veranderend klantgerdrag en moeten hiervoor vaak op grote schaal hun winkel verbouwen. It-dienstverlener Cognizant heeft eind vorig jaar de Nederlandse specialist in digital marketing en customer experience Mirabeau overgenomen. Het concern wil organisaties helpen te groeien in de digitale economie door sociaalwetenschappelijk onderzoek, digitale strategieën, design thinking, marketingdiensten, analytics en cloud-applicaties in te zetten om nieuwe betekenisvolle product- en service-ervaringen te realiseren. Een andere markttrend is securitydienstverlening. KPN onderstreepte begin januari zijn cybersecurity-dienstverlening door de beveiligingsspecialist Dearbytes over te nemen.
Co-creatie
Zijn overnames de enige mogelijkheid om een verandering in gang te zetten? Zeker niet. Zo investeerde Centric vorig jaar in Civocracy. Deze starter heeft een online discussieplatform ontwikkeld om burgers en bedrijven beter bij de besluitvorming te betrekken. En het hierboven genoemde KPN kondigde eind 2015 eveneens een ambitieus programma aan voor samenwerking met en investering in start-ups. Het bedrijf wil in cocreatie nieuwe businessmodellen ontwikkelen en versneld op de markt brengen.
KPN Ventures heeft onder andere geïnvesteerd in security en Internet-of-Things toepassingen. Zo ging er geld naar EclecticIQ, een Amsterdamse cyber security-start-up die informatie over bedreigingen en kwetsbaarheden rond internetveiligheid beheert en ontsluit voor analyse. Hetzelfde geldt voor SecurityMatters, een organisatie met software voor het monitoren en beveiligen van netwerken en industriële controle systemen. Rond IoT stak het investeringsvehikel van KPN geld in Actility SA, een Frans bedrijf dat een beheerplatform ontwikkeld heeft voor IoT-toepassingen. Een andere kandidaat was het Belgische Viloc, dat sensoren ontwikkelt voor toepassing in de bouwindustrie.
Handen en voeten
Aanpassen is misschien wel het moeilijkste wat er is. Zeker als serviceproviders met handen en voeten vastzitten aan een bestaand businessmodel waar een grote groep bestaande klanten mee bediend wordt. Ook dan zal de bestaande manier van werken op de schop moeten en tijdens de verbouwing moet de winkel gewoon openblijven. Overnames en investeringen in start-ups kunnen een omwenteling versnellen, maar providers kunnen ook net zo goed op eigen kracht hun aanbod en businessmodel op orde brengen. Welke vorm zij ook kiezen, een metamorfose is onmisbaar voor serviceproviders. Dat staat als een paal boven water.
