Dit zijn de ICT-trends van 2017

Met het nieuwe jaar in zicht, laten we u graag kennismaken met de ict-trends voor 2017. Welke ontwikkelingen worden dit jaar volwassen en hoe kunt u daar als ict-manager op inspelen? Computable zocht het voor u uit en raadpleegde gerenommeerde onderzoekbureaus Forrester, Gartner en IDC.

Digitale transformatie

In de afgelopen jaren zijn steeds meer organisaties begonnen met een digitale transformatie, bijvoorbeeld door de inzet van de cloud en data-analyses. Dit met het oog op nieuwe businessmodellen om hiermee concurrentievoordeel te creëren. Toch blijft de digitale transformatie vaak nog op het niveau van ‘projecten’ of ‘initiatieven’ steken. IDC voorspelt dat er in de komende drie jaar een verschuiving gaat plaatsvinden, waarbij 50 procent van de grootste internationale bedrijven hun inkomsten genereert uit digitaal getransformeerde diensten. In feite wordt daarbij elk groeiend bedrijf een digital native. Volgens het onderzoeksbureau wordt in 2019 wereldwijd ruim tweeduizend miljard euro (2200 miljard dollar) geïnvesteerd in digitale transformatie.

Van digitale transformatie naar digital operational excellence. Dat is de weg die ict-managers in 2017 op moeten, aldus Ted Schadler en Nigel Fenwick van Forrester, die ook vooruitblikken op het aankomende jaar. Het gaat hard werken worden, aldus de twee heren. ‘Niet alleen bestaande producten en diensten moeten getransformeerd worden, de business moet een verandering ondergaan dat nieuwe producten en services ondersteund worden. We noemen dit ook wel ‘operating transformation’.’

De kosten hiervoor zijn volgens de onderzoekers vier keer hoger dan de kosten van de ‘gewone’ digitale transformatie. Ook moeten bedrijven niet enkel aandacht besteden aan het creëren van verschillende digitale touchpoints, maar ook nadenken over deze touchpoints als onderdeel van een grotere, holistische customer journey. Het verschil tussen web, mobiel en offline verdwijnt daarbij. Forrester noemt dit ‘cross-touchpoints’. Daarnaast is het van belang om data en analyses in te voeren in elk aspect van de business, zo menen Schadler en Fenwick.

Om meer Agile te werken, is het ook van belang om teams samen te stellen waarin verschillende disciplines vertegenwoordigd zijn en om een eigen business api-strategie te ontwikkelen. Tenslotte stellen de Forrester-analisten dat als onderdeel van de digitale transformatie het verstandig is om belangrijke leveranciers te transformeren tot partners via een gedeeld verdienmodel.

Cloud 2.0

Bedrijven zijn inmiddels overgestapt op een ‘cloud first’-strategie. IDC meent dat 67 procent van de it-uitgaven wordt geïnvesteerd in de cloud. Hiermee worden bedrijven zelfs ‘cloud only’. Zo is 60 procent in 2018 off-premise door de overstap naar public cloud-diensten. Deze verschuiving wordt aangewakkerd doordat ieder bedrijf clouddiensten gaat aanbieden in zijn markt. Daarmee wordt cloud een kernactiviteit van bedrijven.

IDC voorspelt ook dat de cloudadoptie steeds verder uitbreidt. In 2020 wordt de cloud als een veilige en betrouwbare technologie gezien. Dit komt door de inzet van nieuwe diensten als cloudbased encryptie, threat-analyses, gedragsanalyses en blockchain. Die laatstgenoemde technologie gaat volgens het onderzoeksbureau groeien. In 2019 heeft bijvoorbeeld een kwart van de banken deze techniek geïmplementeerd in hun productiesystemen. IDC voorziet dat steeds meer bedrijven uit een sector samen gaan werken op een cloudgebaseerd platform. Het heeft daarvoor de term ‘industry collaborative clouds’ of afgekort ICC in het leven geroepen. Deze samenwerkingen worden opgezet voor een gemeenschappelijk doel, bijvoorbeeld om meer inzicht in de industrie krijgen.

De onderzoekers van Forrester presenteren tien factoren die cloud computing binnen het bedrijfsleven vorm gaan geven in 2017. Allereerst komen er steeds meer manieren om cloudservices aan te schaffen, zoals on demand, prepay en gereserveerde capaciteit. Deze trend neemt volgens de analisten toe in 2017; er komen niet alleen meer manieren om te kopen, maar ook om te besparen. Een tweede trend die Forrester signaleert is dat de hyperconverged infrastructuur essentieel is om private clouds daadwerkelijk vorm te geven. ‘Private cloud moet virtualisatie, standaardisatie, automatisering, een ‘self-service’ toegang en monitoring hebben om als een echte cloudservice te functioneren. Hyperconverged infrastructuren kunnen hierbij helpen en de capaciteiten van private cloud-oplossingen verbeteren.’

Een derde trend is dat cloudomvang er ook volgend jaar toedoet, maar dat ‘mega cloudproviders’ voor bedrijven niet de enige optie zijn. Zeker in Europa kiezen bedrijven volgens het onderzoeksbureau graag voor organisaties waarbij de data wordt opgeslagen in het eigen land. Ook in China is het lastig om te kiezen voor een internationale partij, omdat de overheid daar eist dat deze samen opereert met lokale bedrijven. Regionale en nationale partijen gaan volgens de analisten in 2017 daarom een grotere rol spelen. Als vierde trend zien de onderzoekers dat zogenaamde ‘lift-and-shift’-tools de migratie van cloud makkelijker maken. Wel stellen de analisten dat voorzichtigheid geboden is. ‘Migratiekosten zijn nog steeds relatief hoog. De voordelen van een migratie naar de cloud blijven klein als de bedrijfsapplicaties geen redesign hebben ondergaan om volop te profiteren van de architectuur van het cloudplatform.’

Ten vijfde stellen de onderzoekers dat hybride cloud-networking de zwakke schakel blijft in de hybride cloudomgeving. ‘Start daarom nu met cloudverbindingen en software-defined networking’, adviseren ze. Als aanvulling hierop, en zesde factor die een rol gaat spelen op het gebied van cloud computing, stellen de Forrester-onderzoekers dat bedrijven niet langer kiezen voor grote, complexe en dure private cloud-softwarepakketten. ‘In 2017 zal de private cloud-markt agressief weg bewegen van traditionele private cloud-oplossingen naar flexibelere en goedkopere oplossingen die geschikt zijn voor PaaS, cloudmanagement en container support.’

Als zevende ontwikkeling zien de analisten dat SaaS-oplossingen transformeren van een ‘one size fits-all’-model naar regionale en industriespecifieke oplossingen. Een achtste factor die een rol gaat spelen in 2017 is dat Chinese bedrijven de grote aanjagers worden van de wereldwijde cloudevolutie. De analisten raden bedrijven daarom aan om Chinese aanbieders van cloudoplossingen in de gaten te houden. Een negende trend die gezien wordt is dat Linux-containers beschikbaar worden op zowel publieke als private cloudplatformen. De laatste trend die gesignaleerd wordt is dat cloud service providers security toevoegen als onderdeel van hun cloudoplossing. Toch adviseren de analisten om de security in eigen hand te houden.

Wat betreft het partnerkanaal is eerder gesteld dat door de opkomst van de cloud, en specifiek IaaS en SaaS, het partnerkanaal ten dode was opgeschreven. IDC voorspelt juist het tegenovergestelde. De analisten menen dat cloud service providers hulp nodig hebben in de verkoop en ondersteuning van clouddiensten. ‘Over vier jaar halen zij 70 procent van de cloudinkomsten binnen via het partnerkanaal. Dat betekent ook dat het traditionele partnerkanaal verandert. In 2018 bestaat minimaal een derde van het portfolio van de it-distribiteurs uit clouddiensten en minder uit de verkoop van hardware’, aldus de onderzoekers.

Kunstmatige intelligentie en internet of things

Artificial intelligence (ai), ofwel kunstmatige intelligentie, is hot. In 2018 maakt driekwart van de softwareontwikkelaars gebruik van ai in zijn applicaties, aldus IDC. Een jaar later, in 2019, wordt 40 procent van alle digitale transformatie-initiatieven ondersteund door ai. Zowel start-ups als de grootste organisaties zetten dit in voor bijvoorbeeld medische diagnoses, voorspellende analyses voor industriële installaties, klantenadvies, fraudedetectie en cybersecurity-analyses.

James McCormick van Forrester stelt dat 2017 het jaar wordt van de ‘inzichtrevolutie’. Kunstmatige intelligentie speelt hier een belangrijke rol in. Data afkomstig van mobiel en het internet of things (IoT) worden meer en meer gebruikt als consumentendata voor bedrijven. De investeringen in klantendataprojecten zullen ai volgens McCormick in het centrum van de transformatie van bedrijven plaatsen. Hij zegt ook dat bedrijven meer en meer ‘inzicht-gedreven’ worden en hun bedrijfsvoering baseren op (inzichten afkomstig van) klantdata. De onderzoeker meent verder dat de investeringen van bedrijven in kunstmatige intelligentie verdriedubbelen in 2017, dat chief data officers dit jaar ‘volwassen’ worden en dat projecten op basis van consumentendatamanagement toeneemt met 75 procent.

IDC stelt ten slotte dat het IoT en kunstmatige intelligentie nauw aan elkaar worden verbonden. Dit komt doordat IoT-apparaten een datastroom opleveren, waar ai-technieken waardevolle inzichten uit kunnen halen. IDC heeft daarom de term ‘AIoT’ in het leven geroepen. Het dient als ezelsbruggetje bedacht voor ict-managers om hun voordeel te halen uit het verbinden van deze technologieën.

Forrester-onderzoekers zijn minder enthousiast over het IoT. ‘Veiligheid en onvoldoende vaardigheden temperen de groei van het internet of things’, stellen zij. ‘De potentie om bedrijven te laten groeien door de inzet van IoT valt samen met toenemende complexiteit. Daarnaast brengt het beveiligingsproblemen met zich mee; hackers kunnen IoT-apparaten namelijk ombouwen tot DDoS-wapens.’

Toch zien zij ook kansen. ‘Het IoT wordt via diverse kanalen gedistribueerd. De oplossingen worden gebouwd op moderne microservices en containers die door de gehele distributie-architectuur heen werken. Bedrijven moeten data afkomstig van IoT combineren met kunstmatige intelligentie en machine learning om het meest waardevol te zijn’, zo menen de onderzoekers.

Verschillende bedrijven ten slotte gaan volgens de analisten werken aan nieuwe snoerloze verbindingen zoals LoRaWAN, Sigfox of 3GPP’s narrowband IoT. De onderzoekers adviseren ict-managers om een roadmap voor IoT-architectuur klaar te hebben voor het eind van 2017. Daarnaast is het volgens de analisten van belang dat personeel continu wordt getraind om de kansen en gevaren van IoT te kennen.

Gartner maakt de verbinding tussen kunstmatige intelligentie en machine learning. Volgens de onderzoekers kunnen bedrijven deze technologieën inzetten in onder andere de medische wereld, waarbij slimme machines enorme hoeveelheden data over medische behandelingen analyseren en inzicht krijgen in de effectiviteit van bepaalde behandelingen. Ook in de retail of het bankwezen kan de combinatie van de twee technologieën volgens de analisten in 2017 van grote waarde zijn.

Augmented reality en virtual reality

Volgend jaar zet 30 procent van de op de consument gerichte ondernemingen augmented reality (ar) en virtual reality (vr) in voor zijn marketingactiviteiten. Deze bedrijven willen daarmee hun interfaces verbeteren om klantbinding te realiseren. IDC meent echter dat de meest innovatieve webervaringen van vandaag in 2020 alweer zeer saai zijn. In 2018 start volgens het bureau de doorbraak van mobiele apps met augmented reality. Volgens de onderzoekers gaan maandelijks vierhonderd miljoen mensen dit gebruiken. In 2021 is dat zelfs toegenomen tot één miljard gebruikers. IDC verwacht hierdoor een samenvoeging tussen de echte en de digitale wereld.

Digitale tweelingen

Gartner voorspelt de opkomst van zogenaamde digitale tweelingen. Een digitale tweeling is een dynamisch softwaremodel dat bestaat uit een fysiek ding of systeem dat vertrouwt op sensordata om de status van het ding of systeem te begrijpen, de werking te verbeteren en waarde toe te voegen. De analisten voorspellen dat in 2020 er meer dan 21 miljard verbonden sensoren en endpoints zijn en dat er digitale tweelingen bestaan voor miljarden dingen. Bedrijven gebruiken de digitale tweelingen voor het repareren van machines, om servicebeurten in te plannen, om uitval van machines te voorspellen, om de operationele effectiviteit te verbeteren, voor het plannen van fabricageprocessen, om fabrieken te draaien en om de ontwikkeling van producten te verbeteren.

CIO’s en personeel

Het steeds toenemende aantal devices en informatie leidt tot een behoefte aan nieuwe diensten. Cio’s moeten klantervaring en opkomende technologieën verenigen om hieraan tegemoet te komen. Cio’s moeten tempo maken, aldus Forrester-onderzoekers Matthew Guarini, Pascal Matzke en Sharyn Leaver. Ze moeten snel inspelen op concepten als Agile, DevOps en ‘design thinking’ om aan de steeds sneller veranderende vraag van consumenten te voldoen. Technologieën als kunstmatige intelligentie en het IoT maken deze snelle adaptie mogelijk.

‘Het bouwen van deze oplossingen in de cloud en via open source maken het mogelijk om sneller te testen, ontwikkelen en implementeren’, aldus de onderzoekers. De heren stellen dat er veel personeelstekort gaat komen in de gebieden softwareontwikkeling, cybersecurity en data science. Ook in opkomende technologieën als blockchain en kunstmatige intelligentie zal er een personeelstekort optreden. Als oplossing voorspellen de onderzoekers dat cio’s personeel zoeken via wederzijdse relaties en meer freelancers inzetten. Ten slotte verwachten Guarini, Matzke en Leaver dat cio’s zelfs de kantoren verplaatsen naar geografische hotspots om zo meer talent aan te trekken. IDC stelt zelfs dat multinationals een specifiek team moeten aannemen voor innovatie en digitale transformatie. Die specifieke teams gaan in het komende jaar sterk groeien. Het onderzoeksbureau voorspelt een verdubbeling of verdrievoudiging van de teamleden. Bovendien beschikt dan 70 procent van de top vijfhonderd wereldbedrijven over zo’n team.

Derde en vierde platformtechnologieën

In 2019 gaat bijna 75 procent van de it-uitgaven naar zogenaamde ‘derde platformtechnologieën’, zoals cloud computing, mobiel, social, big data en sinds kort ook kunstmatige intelligentie, robotica en 3D-printen. Deze nieuwe technologieën groeien twee keer zo hard ten opzichte van de reguliere it-industrie. Volgens IDC is dit de minst verrassende trend, aangezien deze technieken al een decennium in opkomst zijn. Het onderzoeksbureau voorspelt dat ze straks geen toekomstmuziek meer zijn, maar worden ingezet als concurrerend voordeel.

De zogenaamde vierde platformen zijn ook op komst. Hierbij worden technologieën geïntegreerd met het menselijk lichaam. Het wordt door IDC ‘augmented humanity’ genoemd. Het moet bijdragen aan de verbetering of het herstel van het menselijk lichaam. Denk hierbij aan zintuigen zoals het gehoor of zicht, het geheugen of organen. Volgens het onderzoeksbureau begint 33 procent van de zorg- en/of life sciences-bedrijven in 2020 met deze nieuwe technologieën. IDC noemt dit de volgende mijlpaal in it.

Intelligente apps

De aard van werk en de structuur van de werkplek gaat volgend jaar veranderen onder invloed van intelligente apps, zo meent Gartner. Toch zal het nog wel tien jaar duren voordat de werktransformatie een feit is. ‘De komende tien jaar bereikt elke app, applicatie en service een bepaald niveau van kunstmatige intelligentie, vergelijkbaar met de manier waarop consumentenapplicaties microprocessors zijn gaan bevatten.’

Bepaalde apps gaan volgens de analisten werken als een ‘virtual personal assistant’ door bijvoorbeeld e-mail te ordenen, andere worden ingezet als ‘virtual customer assistant’ en bieden steun op het gebied van verkoop en klantenservice. Google Now, Cortana van Microsoft en Siri van Apple zijn voorbeelden van intelligente apps.

Blockchain en gedistribueerde grootboeken

Een gedistribueerd grootboek is een steeds uitgebreidere lijst van transactiedata die gedeeld wordt tussen alle gebruikers binnen een netwerk. Elk record bevat een tijdsindicatie en een referentie naar eerdere transacties. Met deze informatie kan iedereen met toegangsrechten elke transactie makkelijk terugvinden. Een blockchain is een gedistribueerd grootboek waarin transacties gegroepeerd zijn in blokken. Elk blok is verbonden aan het voorgaande blok.

De term blockchain wordt volgens Gartner ook gebruikt voor verschillende producten op het gebied van gedistribueerde grootboeken. Behalve in de financiële sector, kan blockchain ook worden ingezet op andere gebieden als de muziekdistributie en de supply chain. De analisten verwachten dat de technologie in 2017 een rol gaat spelen in de maakindustrie, de overheid, de gezondheidszorg en in de educatieve sector.

Spraakgestuurde user interface

De analisten van Gartner menen dat spraakgestuurde technologie steeds dichterbij komt door technologie-aanbieders als Apple (Siri), Google (Google Now), Amazon (Alexa) en Microsoft (Cortana). Zij gaan een intelligentiecontext aanbieden. ‘Deze moderatoren verbinden gebruikers met het steeds sneller groeiende aantal apps en de bijbehorende content op hun mobiele devices en in de cloud’, aldus de onderzoekers.

Op dit moment focust spraakgestuurde userinter face zich op devices met microfoons of speakers en niet op apparaten met enkel beeldschermen. Dit gaat volgens de analisten in 2017 veranderen. ‘De verbinding en interfacemodellen zullen uitbreiden en grotere samenwerkingsverbanden tussen devices zullen ontstaan. Er ontstaan nieuwe mechanismes die zowel audio, video, tastzin, geur en andere sensorische kanalen gebruiken om te converseren. Dit maakt het voor mensen mogelijk om met systemen te communiceren, voor systemen om met mensen te communiceren en dit alles in rijke conversaties die meer bevatten dan tekst en geluid’, aldus de analisten.

Adaptieve security-architectuur

De wereld voor security wordt in 2017 tenslotte steeds complexer. ‘Ict-managers moeten zich bewust zijn van de gevaren en in hun organisatie focussen op security-aware applicatiedesign, analyses van gebruikersgedrag, beveiliging van api’s en op specifieke tools en technieken om rekening te houden met het internet of things en de kwetsbaarheid die er komt kijken bij intelligente apps en dingen. Om dit te bereiken, moet de scheiding tussen securityteams en applicatieteams verdwijnen’, aldus de onderzoekers van Gartner.

Securityspecialisten moeten security inbouwen in het algehele DevOps-proces, waardoor er een DevSecOps-model ontstaat, menen zij. Ook vinden de analisten dat er een specifieke securityarchitectuur ontworpen moet worden voor het IoT met een speciale focus op endpoint devices. Om de IoT-omgeving te beveiligen, zijn volgens het onderzoeksbureau een aantal zaken essentieel. Zo moeten alle hardware- en softwaredevices beschermd zijn tegen aanvallen, moeten alle toegangs- en communicatiekanalen veilig zijn met toegangscontrole, authenticatiechecks of encryptie. Het is daarnaast ook belangrijk om de toegang van api’s tot de systemen te monitoren, evenals gebruikersgedrag.

Dit artikel is ook gepubliceerd in Computable Magazine 1 van januari 2017.