De kracht van kunstmatige intelligentie

2016 is het jaar van de artificiële intelligentie (AI) geworden, een onderwerp waar vroeg of laat elke ict-manager mee te maken krijgt. De belangstelling hiervoor is enorm. Neem de afgelopen Web Summit in Lissabon, met 53.000 bezoekers ’s werelds grootste technologieconferentie. Niet alleen de kansen maar ook de gevolgen voor de werkgelegenheid werden daar breed uitgemeten. Ook kende deze beurs een explosie aan start-ups op AI-gebied.

AI is een van de drie pijlers waarop Facebook zijn toekomst wil bouwen. ‘De echt intelligente machines komen eraan’, zei Mike Schroepfler. Volgens de technische ‘baas’ van Facebook breekt AI thans door omdat de onderliggende basistechnologie voldoende is gevorderd. De benodigde rekenkracht kost geen drol meer. Inmiddels zijn alledaagse apparaten zoals smartphones er geschikt voor. Je hoeft geen supercomputer meer te hebben.

Dankzij AI kunnen bij foto’s automatisch onderschriften worden gemaakt. Facebook is daar vrij ver mee. AI bouwt een statistisch model en vergelijkt het met de beelden die het systeem worden voorgeschoteld.

Puur wetenschappelijk denken

Tijdens de Web Summit bleken de meningen over de impact van AI verdeeld. De software is zeker bruikbaar, maar lang niet perfect. Van echte intelligentie zoals bij mensen, is nog geen sprake. Dat duurt tien tot vijftig jaar, zei Cisco-commissaris John Chambers. Op algemene vragen kunnen AI-systemen geen antwoorden geven. Puur wetenschappelijk denken is er al niet bij.

Volgens Gary Marcus, topman van Geometric Intelligence, kan je een computer met AI voorlopig alleen nog maar hele specifieke kunstjes aanleren. Mensen kunnen veel dingen beter. Ze hebben een aanzienlijk breder begrip van zaken. Maar volgens Andrew McAfee, onderzoeker aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT), is dat niet het punt. Kunstmatige intelligentie hoeft helemaal niet universeel van aard te zijn om een enorme impact op de economie te hebben.

Onderschat AI niet. Machines nemen binnenkort tal van menselijke taken over. Ze kunnen je online boodschappen doen, bankzaken afwikkelen, afspraken maken, reizen boeken en gezondheid volgen. Dankzij AI kunnen machines steeds beter gesproken taal begrijpen. Dit maakt het leven makkelijker.

Verlies aan arbeidsplaatsen

Tegelijk zullen er banen verdwijnen, bijvoorbeeld bij helpdesks, want chatbots worden slimmer. Zo krijgt Messenger binnenkort veel AI. Ook de industrie wacht een verlies aan arbeidsplaatsen. Machines gaan meer zelfstandig werken, wat servicepersoneel uitspaart. Allerlei gecomputeriseerde taken worden beter vervuld. Denk aan robotica. Zelfrijdende voertuigen vervangen straks (beroeps)chauffeurs. Niet alleen allerlei routinewerk maar ook kenniswerk valt aan AI ten prooi. Analyses zijn hier namelijk prima mee te maken.

De vraag is niet óf AI tot vervanging van menselijke arbeid leidt maar wanneer en op welke schaal. Niemand weet precies het antwoord. Punt is echter wel dat dit soort technologie zich vaak sneller ontwikkelt dan menig ict-manager verwacht. Het is daarom zaak om in 2017 te overdenken welke bedreigingen en kansen hiervan kunnen uitgaan, ook voor de eigen organisatie. Groot wordt de invloed op de toekomst van het werk. Alle reden dus voor politieke aandacht. Want de uitkomst van de Amerikaanse verkiezingen heeft wel geleerd hoe hoog de frustraties kunnen oplopen als hele regio’s zonder werk komen te zitten.

Alfred Monterie, techjournalist

Dit artikel is ook gepubliceerd in Computable Magazine 1 van januari 2017.