Luctor et Emergo, ik worstel en kom boven. Een afbeelding een olifant in het water gebruik ik nog regelmatig in presentaties. Het geeft de staat waarin veel it afdelingen zich bevinden nog steeds erg goed weer. De olifant representeert de it-afdeling die zich in een constante worsteling bevindt met de organisatie(het water) en moeite heeft om het hoofd boven water te houden.
Veel organisaties zien hun it-afdeling worstelen maar doen vrij weinig om een helpende hand te bieden. Sterker nog, vaak duwen ze hun collega’s nog verder kopje onder waardoor de veerkracht van iedereen nog eens extra op de proef wordt gesteld. Er wordt niet of nauwelijks begrepen wat er binnen de it-afdeling plaatsvindt en ook weinig moeite gedaan om het echt te begrijpen. Een vreemde situatie in een tijdperk waarin digitale automatisering een doorslaggevende factor speelt in het wel of niet succesvol zijn van veel organisaties.
De oorzaak van al dat geworstel is veelal de manier waarop it wordt benadert. De organisatie benadert it als het kopen van een auto of een huis. Zij voelt zich de klant en wil een rode auto met lichtmetalen velgen en een grijs interieur. It zou zoals elk productiebedrijf moeten aangeven wat dit gaat kosten en wanneer het klaar is voor gebruik. Hoe zt dit voor elkaar krijgen is minder relevant. Het uitgangspunt van deze klant/leverancier relatie is: ‘Wij weten wat we willen en jullie moeten dit aan ons leveren.’
In het benaderen van it als een voorspelbaar productieproces vanuit een klant leverancier perspectief ligt een fundamenteel probleem. Het aanpassen en beheren van een it-landschap is tegenwoordig slechts in beperkte mate voorspelbaar te noemen [Fowler: The New Methodology]. Het hiermee gepaarde werk is voor een groot deel innovatief van aard en vereist creativiteit en vakmanschap. Geen enkele dag van een it’er is hetzelfde, elke keer zijn er weer nieuwe uitdagingen die de creatieve geest op de proef stellen. Natuurlijk speelt vakmanschap een belangrijke rol, maar de uitdagingen variëren van dag tot dag. Geen enkel ontwikkelteam levert drie dagen op rij dezelfde feature op. Tenminste dat hoop ik. Alles wat in hoge mate voorspelbaar is vaak al geautomatiseerd, wat overblijft is kennis intensieve arbeid. En dit is alles behalve voorspelbaar en goed bestuurbaar vanuit een klant leveranciers perspectief.
De aanname dat it als vakgebied onvolwassen is en dat het mogelijk is om over tijd als organisatie toe te werken naar een it-afdeling die functioneert als een autofabriek is voor de nabije toekomst(<tien jaar) in ieder geval niet haalbaar. De vraag is zelfs of dit op de lange termijn mogelijk is. Op het moment dat de verwachtingen en technologie stabiliseren zal er gewerkt kunnen worden naar een meer ‘standaard’-proces waarin vakmanschap minder doorslaggevend is voor het succesvol zijn. De verwachting is echter niet dat dit op korte termijn zal gebeuren, het tegenovergestelde is zelfs waar. Het aantal nieuwe practices, technologieën en de verwachtingen vanuit de markt nemen juist toe wat maakt dat het sturen van IT zich nog lang niet leent om te worden gestuurd als een voorspelbaar proces.
Hoe kan je je als organisatie aan deze worsteling onttrekken?
Van procedures naar kaders
Onder het motto van vertrouwen is goed maar controle is beter worden extra procedures doorgevoerd en controles verder aangescherpt. Dit voelt als een logische stap, maar hierin zit nu juist de paradox. Wat je juist niet moet doen met toenemende complexiteit is dit proberen te managen. Complexiteit heeft de eigenschap dat deze zich slecht laat sturen. Weersta de drang om alles in procedures en processen te vatten en denk in kaders waarbinnen de vakmensen in je organisatie zich vrij mogen bewegen.
Als iets niet voldoet ga dan op zoek naar de daadwerkelijke oorzaak. Vaak ligt de basis van een probleem bij het ontbreken van bepaalde skills of onbegrip van de situatie. Probeer als organisatie te begrijpen en vanuit samenwerking op zoek te gaan naar oplossingen. Doe niet aan symptoombestrijding, minimaliseer het aantal processen. Stel in plaats daarvan samen duidelijke kaders waarbinnen de vakmensen zich vrij kunnen bewegen.
Vakmanschap is de sleutel tot succes
De mensen in een organisatie maken of het succesvol wordt of niet. Dit geldt vanwege de kennisintensieve arbeid in grote mate voor elke it-afdeling. Ga je werknemers zien als je meest kostbare bezit. Probeer ze te begrijpen en te faciliteren. Let Op!! De volgorde is hierin erg belangrijk. Zonder begrip kan je niet faciliteren. Zorg dat je de’juiste mensen’ aanneemt [Gladwell: Talent Myth]. Geef hierbij de voorkeur aan professionals die willen leren en open staan voor verandering boven professionals met veel ervaring die moeizaam meebewegen met hun omgeving.
Laten we van daaruit onze worsteling omzetten in een mooie schoolslag.
