Een ict-medewerker van Defensie uit Almere dreigt ontslagen te worden nadat hij getrouwd is met een Indonesische vrouw die in haar vaderland blijft wonen. De aan hem gegeven Verklaring van Geen Bezwaar is ingetrokken en hij moet op zoek naar een niet-vertrouwensfunctie. Lukt dit niet voor het einde van het jaar, dan volgt ontslag.
Bij militairen met een partner uit een land waaruit inlichtingendiensten geen informatie kunnen krijgen wordt de Verklaring van Geen Bezwaar ingetrokken en moet degene in kwestie op zoek naar een niet-vertrouwensfunctie.
De ict’er uit Almere is werkzaam bij de DuMoulinkazerne in Soesterberg. Daar kan hij tot december werken. Hij moet zelf op zoek naar een andere functie. Lukt dat niet dan zal ontslag volgen. Defensie zegt dat de ict’er wordt begeleid in het vinden van een andere functie. Volgens de krijgsmacht gaat het om een inspanningsverplichting.
Veiligheidsrisico
De Almeerder meldde zijn werkgever niet dat hij gescheiden was en een relatie had met een Indonesische vrouw die in Indonesië blijft wonen. Daarop werd zijn Verklaring van Geen Bezwaar ingetrokken waardoor de ict’er zijn werk niet meer kon doen. Defensie vindt de man een veiligheidsrisico omdat hij een partner heeft uit een land waarmee Nederland geen inlichtingenrelatie heeft.
Volgens woordvoerder Sander Kuypers hebben vrijwel alle medewerkers op de it-afdeling van Defensie te maken met vertrouwelijke documenten. ‘In veel functies voor ict’ers is bij Defensie sprake van (mogelijke) toegang tot gerubriceerde informatie. Dergelijke functies zijn daarom zogeheten vertrouwensfuncties waarvoor een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) noodzakelijk is. Er zijn drie niveaus: A, B en C. Op niveau C is het niet beschikbaar zijn van politieke en justitiële antecedenten van een eventuele partner geen belemmering voor het afgeven van een VGB. Of er voor deze specifieke werknemer een passende functie met niveau C is, is een kwestie van maatwerk en valt niet op voorhand te zeggen.’
Verhuizing naar Nederland
Kuypers benadrukt dat de situatie anders zou zijn wanneer de vrouw naar Nederland zou verhuizen. ‘Als de vrouw vijf jaar in Nederland woont, of in een ander land waar de MIVD naslag kan doen, kan voor de betreffende medewerker opnieuw een veiligheidsonderzoek worden aangevraagd. De vrouw is dan vijf jaar in Nederland (of in dat andere land) en die periode is dan haar geschiedenis inzichtelijk en wordt dus aan deze onderzoekseis voldaan.’
Meerdere militairen stapten vorig jaar naar de rechter om te protesteren tegen hun ontslag dat automatisch volgde op het intrekken van de Verklaring van Geen Bezwaar. Datzelfde jaar lichtte minister Jeanine Hennis de Tweede Kamer in over nieuw beleid dat de betrokken Defensiemedewerkers vijf jaar lang geplaatst zouden gaan worden in niet-vertrouwensfuncties in plaats van dat ze ontslagen worden. Na deze vijf jaar kan voor een medewerker, als zijn partner vijf jaar in Nederland woont, een nieuw veiligheidsonderzoek worden aangevraagd. De uitspraak van de Raad van State over de zaak van de Almeerder volgt over enkele weken.
Verklaring van Geen Bezwaar
Een Verklaring van Geen Bezwaar (VGB) is in Nederland een verklaring die na een veiligheidsonderzoek door of namens de minister van Binnenlandse Zaken wordt afgegeven aan een persoon die in aanmerking komt voor een vertrouwensfunctie. Een veiligheidsonderzoek is diepgaander dan een onderzoek voor een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG).
Behalve een huwelijk met een partner uit een land waarmee Nederland geen inlichtingenrelatie heeft, zijn er nog andere redenen om de verklaring in te trekken. Kuypers: ‘Andere redenen om een VGB in te trekken, zijn bepaalde justitiële antecedenten en bepaalde persoonlijke gedragingen en omstandigheden. Bij die persoonlijke gedragingen en omstandigheden wordt onder meer gelet op eerlijkheid, onafhankelijk, loyaliteit en integriteit, waarbij bijvoorbeeld verslavingen, financiële kwetsbaarheid, ongewenste beïnvloeding en leugenachtig gedrag een rol kunnen spelen.’
